Czym jest schizofrenia?
Schizofrenia jest zaburzeniem psychicznym charakteryzującym się ciągłymi lub nawracającymi epizodami psychozy. Główne objawy to halucynacje (zazwyczaj pacjenci słyszą głosy), urojenia, paranoja i dezorganizacja myślenia. Inne obejmują wycofanie społeczne, zmniejszoną ekspresję emocjonalną i apatię. Objawy zwykle pojawiają się stopniowo, zaczynają się w młodym wieku dorosłym i w wielu przypadkach nigdy nie ustępują. Nie ma obiektywnego testu diagnostycznego; diagnoza służy do opisu zaobserwowanego zachowania, które może wynikać z wielu różnych przyczyn. Oprócz obserwowanego zachowania lekarze podczas stawiania diagnozy będą również badać historię, która obejmuje zgłoszone doświadczenia danej osoby oraz przekazy innych osób zaznajomionych z pacjentem. Aby zdiagnozować kogoś ze schizofrenią, lekarze powinni potwierdzić, że objawy i upośledzenie funkcji są obecne przez sześć miesięcy (DSM-5) lub jeden miesiąc (ICD-11). Wiele osób ze schizofrenią cierpi na inne zaburzenia psychiczne, zwłaszcza zaburzenia związane z używaniem substancji psychoaktywnych, zaburzenia depresyjne, zaburzenia lękowe i zaburzenia obsesyjno-kompulsywne.
Schizofrenia – objawy
Wczesne objawy
Objawy tego zaburzenia często pojawiają się w wieku młodzieńczym oraz po 20 roku życia. W tym wieku najwcześniejsze objawy mogą zostać przeoczone, ponieważ odzwierciedlają pewne „typowe” zachowania nastolatków.
Wczesne objawy mogą obejmować:
izolowanie się od przyjaciół i rodziny,
zmianę przyjaciół lub grup społecznych,
zmianę skupienia i koncentracji,
problemy ze snem,
drażliwość i pobudzenie,
trudności w nauce lub słabe wyniki w nauce,
lęk,
niejasną podejrzliwość,
dziwne pomysły,
uczucie „inności”.
Jeśli chodzi o bardziej zaawansowane objawy, można je podzielić na odrębne kategorie, między innymi objawy pozytywne, objawy negatywne.
Terminy „pozytywny” i „negatywny” mają tutaj różne konotacje: objawy „pozytywne” oznaczają dodanie myśli lub działań do typowego doświadczenia. Objawy „negatywne” to brak typowych zachowań.
Pozytywne objawy
„Pozytywne” objawy schizofrenii nie są typowe u osób bez schizofrenii lub innych rodzajów ciężkich chorób psychicznych. Te zachowania obejmują:
Halucynacje – to doświadczenia, które wydają się prawdziwe, ale są tworzone przez umysł. Obejmują one widzenie rzeczy, słyszenie głosów lub czucie zapachów, których inni wokół nie doświadczają.
Iluzje – iluzja pojawia się, gdy pacjent wierzy w coś pomimo dowodów lub faktów, które są przeciwne.
Paranoja – ma miejsce wtedy, gdy ktoś jest niezwykle nieufny wobec innych lub mocno wierzy, że jest śledzony lub prześladowany.
Objawy negatywne
Negatywne objawy schizofrenii zakłócają typowe emocje, zachowania i zdolności danej osoby. Objawy te obejmują:
ograniczenie mówienia,
dziwne reakcje emocjonalne na sytuacje,
brak emocji lub ekspresji,
utrata zainteresowania lub ekscytacji na całe życie,
izolacja społeczna,
kłopoty z odczuwaniem przyjemności,
trudności z rozpoczęciem lub realizacją planów,
trudności w wykonywaniu codziennych czynności.
Leczenie schizofrenii
Nie ma lekarstwa na schizofrenię. Obecne terapie skupiają się na opanowaniu lub zmniejszeniu nasilenia objawów.
Ważne jest, aby uzyskać leczenie od psychiatry lub specjalisty zdrowia psychicznego, który ma doświadczenie w leczeniu osób z tym zaburzeniem.
Leki
Leki przeciwpsychotyczne są najczęstszym sposobem leczenia schizofrenii. Mogą pomóc w radzeniu sobie z objawami takimi jak halucynacje czy urojenia.
Rehabilitacja zawodowa
Rehabilitacja zawodowa może zapewnić trening umiejętności potrzebnych do powrotu do pracy. Może to ułatwić utrzymanie regularnej pracy zawodowej.
Wsparcie rodziny i edukacja
Jeśli u ciebie lub kogoś bliskiego zdiagnozowano schizofrenię, wsparcie ze strony rodziny i przyjaciół może pomóc zmniejszyć stres i stworzyć poczucie integracji. Dostępne są programy edukacyjne dla członków rodziny, które mogą pomóc każdemu wykryć objawy i zapewnić wsparcie w razie potrzeby.