Rak szyjki macicy zajmuje niechlubne trzecie miejsce pod względem częstości występowania nowotworów u kobiet na świecie. Tylko w 2018 roku rozpoznano 570 tysięcy nowych przypadków raka szyjki macicy. Jest najczęstszym nowotworem narządów płciowych u kobiet.
Rak szyjki macicy – czynniki ryzyka
HPV, czyli wirus brodawczaka ludzkiego – zakażenie tym patogenem jest czynnikiem ryzyka rozwoju raka szyjki macicy. Pozostałe to między innymi wczesne rozpoczęcie współżycia seksualnego, liczne stosunki seksualne bez zabezpieczenia (prezerwatywy), a także występowanie innych chorób przenoszonych drogą płciową. Nie bez znaczenia pozostaje również duża ilość porodów oraz palenie papierosów.
Dużym problemem, który powoduje tak częste występowanie raka szyjki jest brak świadomości na temat profilaktyki występowania tego schorzenia. W wielu krajach na świecie, dzięki programom uświadamiania kobiet o ryzyku związanym z rakiem szyjki macicy doszło do znacznego spadku zachorowań.
Objawy raka szyjki macicy
Znajomość objawów poszczególnych chorób jest bardzo pomocna – pozwala na odpowiednio wczesną interwencję lekarza oraz podjęcie właściwej diagnostyki. Niestety w przypadku raka szyjki macicy, czujność może zostać uśpiona – nowotwór przez wiele lat może rozwijać się bezobjawowo. Między innymi dlatego tak ważne jest regularne, zgodne z zaleceniami wykonywanie badania cytologicznego. Zabieg ten nie jest bolesny oraz nie wymaga szczególnego przygotowania.
Symptomy najczęściej występują w przypadku zaawansowanych postaci raka szyjki macicy – pojawiają się plamienia, często międzymięsiączkowo (a także po okresie menopauzy) lub po odbyciu stosunku seksualnego. W zaawansowanych postaciach pojawiają się także ból oraz upławy o przykrym zapachu.
Rak szyjki macicy leczenie
Podobnie jak w przypadku innych chorób onkologicznych, sposób leczenia raka szyjki macicy zależy od stopnia zaawansowania choroby. Przy niskim stopniu zaawansowania terapia opiera się na wycięciu zmiany nowotworowej z zachowaniem odpowiedniego marginesu. Z kolei zaawansowane postaci choroby mogą wiązać się z koniecznością histerektomii (całkowitego usunięcia macicy) wraz z okolicznymi węzłami chłonnymi. W leczeniu raka szyjki macicy zastosowanie znajdują także chemioterapia oraz radioterapia.
Rak szyjki macicy rokowania
Każda osoba, która musi zmierzyć się z potwierdzoną diagnozą onkologiczną, zastanawia się nad szansą na dalsze życie bez choroby. Rokowanie jest zależne od stopnia zaawansowania schorzenia – według FIGO (Międzynarodowa Federacja Ginekologii i Położnictwa), przy I stopniu zaawansowania pięcioletnie przeżycie wynosi nawet 95%. Z kolei u pacjentek z IV stopniem zaawansowania raka szyjki macicy, pięcioletnie przeżycie mieści się w granicach 0-19%. Przedstawione dane jednoznacznie ukazują, jak istotne są regularne badania oraz wizyty u lekarza ginekologa.
Rak szyjki macicy – rodzaje
Analiza mikroskopowa preparatów pobranych do badania pozwala na ocenę patomorfologiczną zmian nowotworowych. Najczęstszym typem – ponad 3/4 przypadków jest rak płaskonabłonkowy. Pozostałą część stanowią nowotwory o utkaniu gruczołowym lub mieszanym płaskonabłonkowo-gruczołowym.
Rak szyjki macicy profilaktyka
Profilaktyka jest niezmiernie ważna w przypadku raka szyjki macicy. Wyróżnia się profilaktykę pierwotną – największe znaczenie ma immunoprofilaktyka czyli szczepienia przeciwko HPV. Obecnie na polskim rynku dostępne są trzy rodzaje szczepionek – 2-walentna, 4-walentna oraz 9-walentna – każda z cyfr odnosi się do ilości typów wirusa HPV przeciwko któremu działa dana szczepionka. Szczepionki te są zarejestrowane do stosowania u osób powyżej 9 roku życia.
W ramach profilaktyki wtórnej wykonywane są badania cytologiczne – można je wykonać bezpłatnie w gabinecie ginekologicznym, który ma odpowiednią umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia. Program ten przeznaczony jest dla kobiet w wieku 25 – 59 lat, które w ciągu ostatnich trzech lat nie miały wykonywanego badania cytologicznego.