Rak nerki jest chorobą, w której komórki nerki rosną w niekontrolowany sposób, tworząc guz. Prawie wszystkie raki nerki pojawiają się najpierw w wyściółce małych kanalików w nerce. Ten typ guza nerki nazywany jest rakiem nerkowokomórkowym. Dobra wiadomość jest taka, że większość nowotworów nerek wykrywa się zanim rozprzestrzenią się (przerzutami) do odległych narządów. Nowotwory wykryte wcześnie są łatwiejsze do skutecznego leczenia. Jednak zanim tak się stanie guzy te mogą urosnąć do całkiem dużych rozmiarów.
Rodzaje raka nerki
Rak nerkowokomórkowy. Rak nerkowokomórkowy jest najczęstszym typem raka nerki u dorosłych, stanowiącym około 85% rozpoznań. Ten typ rozwija się w proksymalnych kanalikach nerkowych, które stanowią układ filtracyjny nerki. W każdej nerce znajdują się tysiące takich małych jednostek filtrujących.
Rak urotelialny. Nazywa się to również rakiem przejściowokomórkowym. Stanowi od 5% do 10% przypadków raka nerki rozpoznawanego u dorosłych. Rak urotelialny zaczyna się w okolicy nerki, gdzie mocz zbiera się przed przejściem do pęcherza, zwanej miedniczką nerkową. Ten typ raka nerki jest traktowany jak rak pęcherza, ponieważ oba zaczynają się w tych samych komórkach.
Mięsak. Mięsak nerki występuje rzadko. Ten rodzaj choroby rozwija się w tkance miękkiej nerki; cienka warstwa tkanki łącznej otaczająca nerkę zwana kapsułką; lub otaczający tłuszcz. Mięsak nerki jest zwykle leczony operacyjnie. Jednak często powraca w okolicy nerek lub rozprzestrzenia się na inne części ciała. Po pierwszej operacji można zalecić więcej operacji lub chemioterapii.
Guz Wilmsa. Guz Wilmsa występuje najczęściej u dzieci i jest leczony inaczej niż rak nerki u dorosłych. Guzy Wilmsa stanowi około 1% przypadków raka nerki. Prawdopodobieństwo skutecznego leczenia tego typu nowotworu za pomocą radioterapii i chemioterapii w połączeniu z zabiegiem chirurgicznym jest większe niż w przypadku innych typów nowotworu nerki .
Istnieją również inne, rzadsze typy nowotworów nerki.
Objawy raka nerki
Nowotwór nerki zwykle nie powoduje żadnych objawów we wczesnych stadiach. W miarę postępu raka objawy mogą obejmować:
- uporczywy ból pleców, szczególnie tuż pod żebrami
- krew w moczu
- ból brzucha
- obrzęk brzucha
- guzek w jamie brzusznej
- zmęczenie
- ból w boku
- nawracające gorączki
- niewyjaśniona utrata wagi
- niedokrwistość.
Przyczyny i czynniki ryzyka tego raka
Przyczyny powstawania raka nerki nie są znane, jednak wyodrębnia się czynniki ryzyka, które obejmują:
- palenie tytoniu
- otyłość
- nadciśnienie
- historię rodzinną
- starszy wiek
- płeć męską
- chorobę nerek
- narażenie na toksyny w miejscu pracy.
Istnieje również kilka dziedzicznych schorzeń, które mogą zwiększać ryzyko raka nerki. Należą do nich choroba von Hippel-Lindau i dziedziczny rak brodawkowaty nerkowokomórkowy.
Rozpoznanie raka nerki
Rozpoznanie raka nerki wymaga pełnego wywiadu i badania fizykalnego. Ponadto niektóre testy można wykorzystać do wykrycia raka nerki. Są to:
Morfologia krwi
Nerki wytwarzają hormon zwany erytropoetyną, który stymuluje produkcję czerwonych krwinek. Pełna morfologia krwi może wykazać, czy liczba czerwonych krwinek jest wysoka, co wskazywałoby na czerwienicę, lub niska, co wskazywałoby na anemię.
Badania biochemiczne krwi
Badania biochemiczne krwi mogą pomóc wykazać, jak dobrze funkcjonują nerki. Rak nerki może również wpływać na poziom niektórych rodzajów substancji chemicznych we krwi, takich jak enzymy wątrobowe i wapń.
Analiza moczu
Analiza moczu może pozwolić sprawdzić, czy w moczu jest krew. Może również ujawniać inne oznaki infekcji.
USG jamy brzusznej i nerek
USG jamy brzusznej pozwala zmierzyć rozmiar i kształt nerek. Jeśli guz jest obecny, może ujawnić jego rozmiar i konsystencję.
Angiografia nerek
W tym teście lekarz wprowadza cewnik do tętnicy nerkowej przez dużą tętnicę, a następnie podaje do tętnicy specjalny barwnik. Po wstrzyknięciu barwnika wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Pomaga to szczegółowo zbadać dopływ krwi do nerek. Jeśli obecny jest guz, można zobaczyć dopływ krwi do guza.
Tomografia komputerowa jamy brzusznej
Tomografia komputerowa to nieinwazyjny test, który wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie do tworzenia przekrojowych obrazów ciała. Można jej użyć, aby dowiedzieć się, czy rak rozprzestrzenił się poza nerki.
Stosowane są także inne badania, jak na przykład PET czy rezonans magnetyczny.
Możliwości leczenia raka nerki
Leczenie raka nerki skupia się na usunięciu guza podczas zabiegu operacyjnego. Operacja może być radykalna lub zachowawcza.
Radykalna nefrektomia
Radykalna nefrektomia to zabieg chirurgiczny polegający na usunięciu nerki. Usuwa się cały organ, wraz z otaczającą tkanką i węzłami chłonnymi. Można również usunąć nadnercze. Zabieg można wykonać przez duże nacięcie lub za pomocą laparoskopu, który składa się z cienkiej rurki z małym aparatem na jednym końcu.
Zachowawcza nefrektomia
Konserwatywna nefrektomia usuwa tylko guz, węzły chłonne i część otaczającej tkanki. Część nerki pozostaje. Jest to również znane jako nefrektomia oszczędzająca nefron. Komórki nowotworowe można również zabić przez zamrożenie, które nazywa się kriochirurgią lub ablacją za pomocą częstotliwości radiowej, która polega na zastosowaniu ciepła.
Rak nerki z przerzutami
Przerzutowego raka nerki często nie można wyleczyć samą operacją. Po usunięciu jak największej ilości guza podczas operacji mogą być konieczne inne metody leczenia: immunoterapia, terapia celowana i radioterapia.
W leczeniu stosuje się także immunoterapię czy leki celowane.