Czym jest obrzęk limfatyczny?
Obrzęk limfatyczny lub niedrożność limfatyczna to długotrwały stan, w którym nadmiar płynu gromadzi się w tkankach, powodując obrzęk.
Układ limfatyczny jest częścią układu odpornościowego i ma zasadnicze znaczenie dla funkcjonowania układu odpornościowego. W układzie limfatycznym krąży płyn zwany limfą. Obrzęk limfatyczny jest zwykle spowodowany blokadą tego systemu.
Obrzęk limfatyczny jest nieuleczalny, ale przy odpowiednim leczeniu można go kontrolować.
Przyczyny i objawy obrzęku limfatycznego
Pierwotny obrzęk limfatyczny może być spowodowany mutacjami niektórych genów zaangażowanych w rozwój układu limfatycznego. Te wadliwe geny zakłócają rozwój układu limfatycznego, osłabiając jego zdolność do prawidłowego odprowadzania płynów.
Wtórny obrzęk limfatyczny ma wiele możliwych przyczyn, w tym:
Chirurgia nowotworowa: Rak może rozprzestrzeniać się w organizmie przez układ limfatyczny. Czasami chirurdzy usuwają węzły chłonne, aby zatrzymać rozprzestrzenianie. Istnieje ryzyko uszkodzenia układu limfatycznego, co prowadzi do obrzęku limfatycznego.
Radioterapia: Zastosowanie promieniowania do zniszczenia tkanki nowotworowej może czasami uszkodzić pobliską zdrową tkankę, taką jak układ limfatyczny; może to spowodować obrzęk limfatyczny.
Infekcje: Ciężka infekcja tkanki podskórnej może uszkodzić tkankę wokół węzłów chłonnych lub naczyń. Może to prowadzić do blizn, zwiększając ryzyko obrzęku limfatycznego. Niektóre infekcje pasożytnicze mogą również zwiększać ryzyko obrzęku limfatycznego.
Stany zapalne: Stany, które powodują obrzęk tkanki, mogą trwale uszkodzić układ limfatyczny – reumatoidalne zapalenie stawów i egzema.
Urazy: Rzadziej poważne oparzenia skóry lub cokolwiek, co powoduje nadmierne blizny, może zwiększać ryzyko rozwoju obrzęku limfatycznego.
Obrzęk limfatyczny wpływa na układ limfatyczny. Ten system ma trzy główne funkcje:
Odprowadzanie nadmiaru płynu tkankowego: równoważy płyn we krwi i płyn w tkankach. Nazywa się to homeostazą płynów.
Zwalczanie infekcji: zapewnia odporność, wspomagając obronę immunologiczną organizmu przed ciałami obcymi, takimi jak bakterie.
Wchłanianie tłuszczów: wchłania lipidowe składniki odżywcze z jelita i transportuje je do krwi.
Zakłócenie układu limfatycznego może na dłuższą metę osłabić jego zdolność do prawidłowego odprowadzania płynów. W rezultacie w częściach ciała może gromadzić się nadmiar płynu.
Obrzęk limfatyczny zwiększa ryzyko infekcji i innych powikłań, ponieważ limfocyty nie mogą dotrzeć do części ciała, w których występuje obrzęk.
Leczenie
Obrzęk limfatyczny jest nieuleczalny. Jednak leczenie może pomóc zmniejszyć obrzęk i ból.
Ćwiczenia naprawcze – są to lekkie ćwiczenia mające na celu zachęcenie do wyprowadzania płynu limfatycznego z kończyny.
Pielęgnacja skóry – dobra pielęgnacja skóry zmniejsza ryzyko infekcji skóry, takich jak cellulit.
Manualny drenaż limfatyczny (MLD) – terapeuta od obrzęku limfatycznego wykorzystuje specjalne techniki masażu, aby przenieść płyn do pracujących węzłów chłonnych, gdzie są one drenowane. Uczy on również kilku technik masażu, które można stosować w fazie podtrzymującej.
Wielowarstwowe bandażowanie obrzęku limfatycznego – owinięte na mięśnie otaczające naczynia limfatyczne i węzły bandaże ułatwiają przepływ płynu przez układ limfatyczny.
Chirurgia w przeszłości przynosiła rozczarowujące wyniki w porównaniu z niechirurgicznymi terapiami obrzęku limfatycznego. Jednak nowa technika chirurgiczna wykorzystująca liposukcję okazała się bardziej skuteczna. Usuwa się tłuszcz z dotkniętej chorobą kończyny, powodując zmniejszenie obrzęku.
Testy i diagnoza
Lekarz spróbuje wykluczyć inne możliwe przyczyny obrzęku, w tym zakrzep lub infekcję, która nie obejmuje węzłów chłonnych.
Jeśli pacjent jest zagrożony obrzękiem limfatycznym – na przykład, jeśli niedawno przeszedł operację raka lub leczenie obejmujące węzły chłonne – lekarz może zdiagnozować obrzęk limfatyczny na podstawie objawów.
Jeśli nie ma oczywistej przyczyny obrzęku limfatycznego, można zlecić wykonanie kilku badań obrazowych. Do szczegółowego przyjrzenia się układowi limfatycznemu można wykorzystać następujące techniki obrazowania:
rezonans magnetyczny
tomografię komputerową
USG dopplerowskie.
Można również zastosować limfoscyntygrafię – do układu limfatycznego wstrzykuje się radioaktywny barwnik. Skaner pokazuje ruch barwnika przez układ limfatyczny i identyfikuje wszelkie blokady.