Czym jest nerwica serca?
Nerwica serca to zespół objawów, które przypominają poważną chorobę układu krążenia. Uczucie płytkiego oddechu, kołatanie serca i ból w klatce piersiowej wzbudzają duży niepokój. Do tego stopnia, że niektóre osoby doświadczające ich po raz pierwszy szukają pomocy w szpitalnych oddziałach ratunkowych.
Tymczasem okazuje się, że objawy te nie mają nic wspólnego z chorobą układu krążenia. W rzeczywistości są manifestacją zaburzeń lękowych. Około 30% osób doświadcza ich przynajmniej raz w życiu [1].
Przyczyny nerwicy serca
Przyczyny nerwicy serca są złożone. Objawy przypominające chorobę układu krążenia, ale mające swoje źródło w psychice mogą wynikać z zaburzeń neuroprzekaźnictwa, zmian czynnościowych lub anatomicznych w mózgu. Do ich wystąpienia predysponują również: traumatyczne przeżycia, silny stres i duże zmiany w życiu.
Nerwicę serca częściej stwierdza się u kobiet. Pierwsze objawy pojawiają się zazwyczaj między 24. a 44. rokiem życia [1].
Objawy nerwicy serca
Najczęstszymi objawami nerwicy serca są:
nierówne bicie serca,
ból w klatce piersiowej (który zazwyczaj poprzedzony jest stresem emocjonalnym),
wzrost ciśnienia tętniczego,
przyspieszone tętno,
nadmierna potliwość,
niepokój,
lęk przed śmiercią,
zaburzenia pamięci i koncentracji.
Osoby z nerwicą serca mogą doświadczać napadów lęku nawet kilkanaście razy dziennie. Zazwyczaj są one krótkie i trwają do 30 minut, po czym samoistnie ustępują. Pomimo tego utrudniają codzienne funkcjonowanie i mogą być źródłem problemów zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym.
Po czym rozpoznać, że objawy ze strony układu krążenia i nerwowego to oznaka nerwicy, a nie choroby somatycznej? Należy obserwować, w jakich sytuacjach się pojawiają. Jeśli są poprzedzone stresem i występują w spoczynku, prawdopodobnie świadczą o nerwicy serca. W przypadku choroby somatycznej podobne objawy pojawiają się z reguły podczas lub tuż po wysiłku.
Uważna obserwacja organizmu jest ważna. Jednak w celu wykluczenia somatycznych przyczyn objawów należy skonsultować się z lekarzem. Po przeprowadzeniu dokładnego wywiadu lekarskiego, badań fizykalnych, EKG, ECHO serca czy testu wysiłkowego lekarz odpowie na pytanie, czy przyczyną kołatania, uczucia płytkiego oddechu itd. jest nerwica czy choroba układu krążenia [1]?
Leczenie nerwicy serca
W pierwszej kolejności należy znaleźć przyczynę objawów. Odpowiedzieć na pytanie, czy ich źródłem są zaburzenia lękowe, choroba somatyczna czy może zatrucie (np. kofeiną)? Dopiero po uzyskaniu odpowiedzi można podjąć leczenie.
W przypadku nerwicy serca leczenie obejmuje psychoterapię oraz zmianę stylu życia. Czasami konieczne jest wdrożenie farmakoterapii.
W leczeniu zaburzeń lękowych najczęściej korzysta się z psychoterapii w nurcie poznawczo-behawioralnym. Opiera się ona na założeniu, że emocje oraz zachowania zależą od wyuczonego schematu reagowania na sytuacje, które pojawiają się w życiu. Podczas spotkań z psychoterapeutą podejmowane są próby zidentyfikowania negatywnego schematu myślowego będącego podstawą problematycznych emocji i zachowań [2].
W niektórych przypadkach zaleca się połączenie psychoterapii z farmakoterapią. Osobom z nerwicą serca podaje się przede wszystkim leki przeciwdepresyjne o działaniu przeciwlękowym.
Ponadto ważną rolę w procesie leczenia zajmuje zmiana stylu życia. Niezwykle istotne jest utrzymanie równowagi między życiem zawodowym i osobistym, uregulowanie trybu dnia, odpowiednia ilość snu i wypoczynku oraz unikanie sytuacji stresowych.
W łagodzeniu stresu i napięcia odpowiadającego za nieprzyjemne objawy pomagają m.in. ćwiczenia relaksacyjne. Część z nich można wykonywać w domu bez specjalistycznego sprzętu (np. ćwiczenia oddechowe).
Pomocne mogą być także zioła o delikatnym działaniu uspokajającym. Ułatwiają walkę ze stresem, napięciem i problemami z zasypianiem. Wśród ziół polecanych przy nerwicy wymienia się m.in. melisę lekarską, chmiel zwyczajny i lawenda wąskolistna. Dostępne są zarówno w postaci tabletek uspokajających, jak i syropów, suszonych ziół, a nawet cukierków ziołowych [3].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/objawy/306968,nerwica-serca-co-to-jest-jakie-sa-objawy-jak-postepowac
[2] https://www.centrumdobrejterapii.pl/materialy/psychoterapia-poznawczo-behawioralna-cbt/
[3] Dobros, Natalia. "Zioła o działaniu uspokajającym i przeciwdepresyjnym." Post Fitoter 18.3 (2017): 215-22