Czym są mięśniaki macicy?
Mięśniaki macicy (nazywane również włókniakami macicy) to łagodne zmiany nowotworowe zbudowane z komórek gładkich mięśnia macicy. Mają postać kulistych guzów o zbitej konsystencji i różną wielkość – niektóre przypominają ziarna grochu, a inne mają kilkanaście centymetrów. Ich rozmiar może zmniejszać się lub zwiększać samoistnie w różnym tempie.
W zależności od miejsca występowania wyróżnia się mięśniaki:
podsurowicówkowe – zlokalizowane pod błoną surowiczą na zewnątrz macicy,
śródścienne – znajdujące się pośrodku ściany macicy,
podśluzówkowe – występujące pod błoną śluzową macicy.
Mięśniaki macicy nie zagrażają życiu. Nie oznacza to jednak, że należy je lekceważyć. Są to zmiany, które mogą wpływać na jakość życia, a także szanse na zajście w ciążę.
Są to najczęstsze guzy kobiecego narządu rodnego. Stwierdza się je u około 70% kobiet po 50. roku życia, przy czym mięśniaki, które szybko rosną i wymagają przyspieszonej diagnostyki, stanowią 1% przypadków [1, 2].
Przyczyny mięśniaków macicy
Przyczyny powstawania łagodnych zmian nowotworowych nie są do końca znane. Prawdopodobnie pewną rolę odgrywają tu estrogeny, czyli żeńskie hormony płciowe.
Do czynników ryzyka, na które kobieta nie ma wpływu, należą: uwarunkowania genetyczne, występowanie mięśniaków u najbliższych osób z rodziny (np. matki), wczesne pojawienie się pierwszej miesiączki i późne ostatniej oraz wiek okołomenopauzalny (łagodne zmiany nowotworowe rzadko pojawiają się u kobiet przed 20. roku życia).
Istnieją również czynniki ryzyka, na które kobieta może mieć wpływ. Wśród nich wymienia się: częste picie alkoholu, spożywanie nadmiernych ilości czerwonego mięsa, a także niezdrowy styl życia prowadzący do otyłości.
Pewne znaczenie ma także wiek, w którym kobieta zaszła w ciążę oraz to ile dzieci urodziła. Ciąża przed 25. rokiem życia oraz wielorództwo zmniejszają ryzyko powstawania mięśniaków macicy. Ochronny wpływ ma także stosowanie antykoncepcji hormonalnej [1, 2].
Objawy mięśniaków macicy
Objawy mięśniaków macicy są odczuwalne przez około 40% kobiet. Drobne, ale mnogie zmiany mogą pozostać niezauważone nawet do końca życia.
Objawy łagodnych zmian nowotworowych są niespecyficzne. Należą do nich:
nieregularne i obfite miesiączki,
krwawienia między miesiączkami,
dyskomfort w okolicy podbrzusza,
częste oddawanie moczu,
parcie na mocz,
zaparcia.
Charakter oraz umiejscowienie tych dolegliwości zależy od wielkości guza, oraz jego umiejscowienia. Oprócz wymienionych wyżej objawów problemem są trudności z zajściem w ciążę oraz jej donoszeniem [1, 2].
Leczenie mięśniaków macicy
Jedynie guzy, które obniżają jakość życia i powodują objawy, są wskazaniem do leczenia. Te, które są bezobjawowe, należy regularnie obserwować.
Wybór metody leczenia zależy od wieku kobiety, a także tego czy planuje ciążę. W przypadku pacjentek, które są po menopauzie lub nie planują dziecka, rozważa się wykonanie histerektomii (usunięcia macicy). Z kolei u tych, które planują ciążę wykonuje się miomektomię, czyli zabieg wyłuszczania mięśniaków. Inną metodą, którą można u nich zastosować, jest embolizacja naczyń. Jest to zabieg zatrzymujący wzrost guza poprzez odcięcie dopływu substancji odżywczych.
W leczeniu mięśniaków macicy stosuje się również farmakoterapię. Jej celem jest złagodzenie objawów. Nie powoduje jednak ich zniknięcia, dlatego zazwyczaj traktowana jest jako przygotowanie do zabiegu [1, 2].
Guzy dają objawy w postaci obfitych miesiączek i krwawień międzymiesiączkowych. Skutkiem tego może być niedokrwistość, dlatego u kobiet z mięśniakami rozważa się także suplementację żelazem.
Profilaktyka mięśniaków macicy
Nie wszystkie czynniki ryzyka są modyfikowalne. Jednak są też i takie, na które kobieta ma wpływ. Jest to styl życia. Otyłość, nadmierne spożycie czerwonego mięsa i alkoholu to coś, na co należy zwrócić szczególną uwagę [2].
Czynnikiem ryzyka jest także nadciśnienie tętnicze. W związku z tym warto: ograniczyć spożycie soli i alkoholu, zaprzestać palenia papierosów, dbać o regularną aktywność fizyczną i kontrolować ciśnienie tętnicze krwi [3].
Przypisy
[1] Dańda, Angelika, and Joanna Buks. "Mięśniaki macicy–przyczyny, diagnostyka, leczenie–przegląd literatury." Polski Przegląd Nauk o Zdrowiu 4.37 (2013): 223-226.
[2] https://www.mp.pl/pacjent/ginekologia/choroby/256269,miesniaki-macicy
[3] Wojciechowska, Małgorzata, and Ewa Izdebska. "Profilaktyka nadciśnienia tętniczego." Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 20.4 (2014).