Izosporioza, znana również jako cystoizosporoza jest inwazyją chorobą przewodu pokarmowego człowieka wywoływaną przez pasożyta Isospora belli (obecnie funkcjonująca nazwa to Cystoisospora belli), pierwotniaka należącego do kokcydiów. Występuje na całym świecie, zwłaszcza na obszarach tropikalnych i subtropikalnych. Infekcja często występuje u osób z obniżoną odpornością, zwłaszcza pacjentów z AIDS, a epidemie odnotowano w grupach zinstytucjonalizowanych w Stanach Zjednoczonych. Pierwszy udokumentowany przypadek miał miejsce w 1915 roku. Zwykle rozprzestrzenia się pośrednio, poprzez skażoną żywność lub wodę.
W pełni dojrzała oocysta z gatunku Isospora jest ciałem wrzecionowatym, które ma dwie sporocysty, z których każda zawiera cztery sporozoity. Oocysty Cystoisospora belli są długie i owalne. Mierzą od 20 do 33 mikrometrów długości i od 10 do 19 mikrometrów szerokości.
Objawy zakażenia pierwotniakiem Isospora belli
Zakażenie powoduje ostrą, niekrwawą biegunkę przebiegającą ze skurczowym bólem brzucha, który może utrzymywać się tygodniami i skutkować zaburzeniami wchłaniania i utratą masy ciała. U pacjentów z obniżoną odpornością oraz u niemowląt i dzieci biegunka może być ciężka. W badaniach laboratoryjnych może występować eozynofilia. U pacjentów z prawidłową odpornością choroba rozwija się powoli, przebiegając w wodnistą biegunką, ogólnym osłabieniem, brakiem apetytu, gorączką i rozlanymi bólami brzucha
Ludzie zarażają się przez połknięcie dojrzałego pasożyta. Zwykle dzieje się to poprzez spożycie skażonej żywności lub wody. W jelicie cienkim i dwunastnicy uwalniane są sporozoity i dochodzi do inwazji błon śluzowych. Zakażenie powoduje spłaszczenie i zanik kosmków jelitowych, przerost gruczołów jelitowych oraz nacieki w podścielisku nabłonka Zarażony żywiciel wytwarza następnie niedojrzałą formę pasożyta w swoich odchodach, a kiedy pasożyt dojrzeje, jest w stanie zakażać następnego żywiciela poprzez pokarm lub wodę zawierającą pasożyta.
Rozpoznanie izosporozy
Podstawą rozpoznania jest wykazanie dużych oocyst o typowym kształcie w badaniu mikroskopowym. Ponieważ oocysty mogą być przenoszone w niewielkich ilościach i sporadycznie, zaleca się powtarzanie badań stolca. Wybarwione auraminą lub metodą Ziehla-Nielsena próbki oglądane są pod światłem UV.
Jeśli wyniki badań stolca są negatywne, może być konieczne zbadanie wycinków z dwunastnicy za pomocą biopsji. Jest to metoda dokładniejsza niż badanie mikroskopowe, jednak mniej dostępna.
Leczenie Izosporozy
Podstawową metodą leczenia chorych na izosporozę jest farmakoterapia. Lekami stosowanymi w leczeniu są pirymeatamina, stosowana także w leczeniu malarii, trymetoprym, sulfonamidy lub kotrimoksazol. Pacjenci cierpiący na AIDS borykają cię często z nawrotowymi biegunkami. W tym przypadku zaleca się połączenia lekowe, np trymetoprymu z sulfametoksazolem.
Prewencja
Unikanie żywności lub wody, które mogą być skażone odchodami, może pomóc w zapobieganiu zakażeniu Cystoisospora (izosporiasis). Należy również przestrzegać dobrych praktyk w zakresie mycia rąk i higieny osobistej. Przed przygotowaniem jedzenia ręce należy myć mydłem i ciepłą wodą po skorzystaniu z toalety, zmianie pieluch. Ważne jest również, aby nauczyć dzieci, jak ważne jest mycie rąk i jak prawidłowo myć ręce.
Rokowanie
Rokowanie u osób immunokompetentnych jest pozytywne. Efekty terapeutyczne uzyskuje się już, w przypadku stosowania kotrimoksazolu, po 3 tygodniach. W przypadku osób z upośledzoną odpornością wdraża się często postępowanie podtrzymujące aby zapobiegać nawrotom.