Mycobacterium tuberculosis, czyli prątek gruźlicy. To bakteria, która jest odpowiedzialna za występowanie gruźlicy – choroby, która co roku rozpoznawana jest wśród kilku milionów osób na całym świecie. Patogen został odkryty przez Roberta Kocha w XIX wieku. Jakie są objawy gruźlicy płuc oraz co warto wiedzieć na jej temat?
Jakie są objawy gruźlicy
Gruźlica należy do bakteryjnych chorób zakaźnych. Choroba może rozwijać się w obrębie tkanki płucnej (gruźlica płucna) jak i może zajmować narządy położone poza układem oddechowym – to tak zwana pozapłucna postać gruźlicy. Gruźlica pozapłucna dotyczy najczęściej węzłów chłonnych, opłucnej, kości i stawów, układu nerwowego, płciowego czy pokarmowego. Do postaci pozapłucnej zaliczamy także gruźlicę opłucnej. Objawy pozapłucnej postaci gruźlicy związane są z narządami, które zostały zajęte przez proces chorobowy. Do ogólnych, mało specyficznych symptomów gruźlicy możemy zaliczyć gorączkę, utratę masy ciała, czy nocne poty.
Gruźlica płuc objawy
Objawy gruźlicy płuc mogą mieć różne nasilenie. Najczęściej jest to długotrwający kaszel, któremu w zależności od stopnia zaawansowania choroby może towarzyszyć odkrztuszanie wydzieliny, a nawet krwioplucie. Oprócz kaszlu niejednokrotnie u pacjentów pojawia się duszność oraz ból w klatce piersiowej. Płucna postać gruźlicy jest najczęściej występującą postacią gruźlicy.
Gruźlica diagnostyka
Występowanie charakterystycznych objawów ze strony układu oddechowego może nasuwać podejrzenia występowania gruźlicy u danego pacjenta. Warto jednak zauważyć, że obraz kliniczny nie jest jedynym kryterium rozpoznania tej choroby. Odpowiedź na pytanie, czy faktycznie mamy do czynienia z gruźlicą, daje analiza materiału pobranego od pacjenta – jest nim plwocina. Obecność prątków gruźlicy w materiale pobranym od Pacjenta pozwala na jednoznaczne postawienie rozpoznania. Niestety analiza mikrobiologiczna wiąże się z długim czasem oczekiwania na wynik – hodowla na odpowiednich pożywkach może trwać nawet kilka tygodni.
Między innymi z tego względu stosuje się wspomagające metody diagnostyczne. W diagnostyce obrazowej zastosowanie znalazł między innymi tradycyjny radiogram klatki piersiowej (RTG klatki piersiowej) oraz w razie konieczności tomografia komputerowa wykonywana w algorytmie HRCT.
Leczenie gruźlicy
Terapia gruźlicy oparta jest na specjalnych schematach. Zasadniczo leczenie nie powinno trwać krócej niż 6 miesięcy. Faza intensywnego leczenia trwa około dwóch miesięcy, natomiast leczenie wyjaławiające trwa przynajmniej cztery miesiące. Zazwyczaj leczenie obejmuje podawanie kilku leków jednocześnie – zapobiega to lekooporności prątków gruźlicy. Jedynie przestrzeganie schematów leczenia oraz czasu terapii daje możliwość wyleczenia. Przerwanie długotrwałego leczenia może wiązać się z ryzykiem wystąpienia postaci lekoopornej, której terapia jest znacznie trudniejsza. Środki farmakologiczne wykorzystywane w terapii to izoniazyd, ryfampicyna, pyrazynamid, etambutol czy streptomycyna. Oprócz leków przeciwprątkowych zastosowanie w leczeniu znajdują także glikokortykosteroidy.
Warto zaznaczyć, że obecnie gruźlica jest chorobą uleczalną, jednak dla uzyskania optymalnych efektów terapii konieczne jest jak najszybsze wdrożenie leczenia. W przypadku braku podjęcia odpowiednich kroków terapeutycznych gruźlica może okazać się chorobą śmiertelną.
Gruźlica – szczepienia
Obecnie w Polsce zarejestrowane są dwie szczepionki przeciw gruźlicy. Każda z nich zawiera żywe bakterie. Szczepienie przeciwko gruźlicy wykonuje się jeszcze w czasie, kiedy noworodek przebywa w oddziale neonatologicznym. Szczepienie to należy do szczepień obowiązkowych, finansowanych przez Ministerstwo Zdrowia. Pierwsze szczepienia przeciwko gruźlicy były wykonywane prawie 100 lat temu.
Gruźlica drogi zakażenia
Prątki gruźlicy w sprzyjających warunkach mogą przetrwać nawet kilka lat. Do zakażenia drugiej osoby może dojść od nieleczonego chorego, który wydala prątki gruźlicy wraz z drobnymi kropelkami wydzieliny z dróg oddechowych. Najczęściej ma to miejsce podczas kaszlenia, kichania, ale także podczas mówienia. Warto jednak podkreślić, że kontakt z osobą, która choruje na aktywną, płucną postać gruźlicy nie wiąże się ze stuprocentową pewnością zainfekowania drugiej osoby.