Erytrodermia lub złuszczające zapalenie skóry charakteryzuje się uogólnionym zaczerwienieniem i złuszczaniem naskórka, obejmującym większość powierzchni ciała. Istotnym jest, że erytrodermia nie jest osobną chorobą, a zespołem objawów w przebiegu innej choroby, często jest stanem idiopatycznym. W przypadku złuszczającego zapalenia skóry mogą wystąpić zaburzenia ogólnoustrojowe, czy obrzęki obwodowe.
Powodem występowania złuszczającego zapalenia skóry najczęściej jest zaostrzenie choroby podstawowej. Do najpopularniejszych przyczyn zaliczamy choroby takie jak:
- łuszczyca (erythrodermia psoriatica)
- rumień wielopostaciowy w tym toksyczna nekroliza naskórka
- zespół Sézary’ego
- wyprysk kontaktowy alergiczny
- atopowe zapalenie skóry
- łupież czerwony mieszkowy
- liszaj płaski
- choroba Rittera
- drożdżyca skóry
Erytrodermia może być również spowodowana lekami. Lista leków odpowiedzialnych za przyczyny uogólnionego zapalenia skóry jest wyjątkowo długa. Zaliczamy do nich niektóre antybiotyki, leki psychiatryczne czy przeciwnowotworowe. Erytrodermia może również powstać w konsekwencji wystawienia skóry na działanie różnych czynników fizycznych lub chemicznych takich jak promieniowanie UV, działanie kwasów lub zasad a także wysokich lub niskich temperatur.
Wyzwaniem diagnostycznym jest eryrtrodermia wieku dziecięcego lub niemowlęcego. Rozpoznanie najczęściej zależy od wieku dziecka. Różnicujemy ją z łojotokowym zapaleniem skóry i atopowym zapaleniem skóry.
W zależności od przyczyny, erytrodermia może przebiegać w różny sposób. Zazwyczaj jednak występuje plamista osutka która wraz z rozwojem stanu zapalnego zlewa się w duże, silnie zaczerwienione obszary. Następnie zaobserwować możemy złuszczanie się zajętej skóry. Stan ten może doprowadzić do wielu komplikacji, do których możemy zaliczyć:
- zaburzenia elektrolityczne,
- odwodnienie,
- niedobór żelaza,
- niedobór kwasu foliowego,
- powiększenie odczynowe węzłów chłonnych
- anemię
- powikłania ze strony układu krążenia,
- powikłania zakrzepowe,
- krwawienia z przewodu pokarmowego,
- zaburzenia pracy nerek i wątroby.
- hipotermię
- utratę włosów i paznokci
Erytrodermia łuszczycowa pojawiają się najczęściej w trakcie agresywnego leczenia promieniami ultrafioletowymi lub nagłego odstawienie leków ogólnych (tzw. "efekt odbicia"). Objawy występują na całej powierzchni ciała chorego jako uogólniony stan zapalny. Erytrodermia łuszczycowa zalicza jest do chorób niegroźnych, jednak późne rozpoczęcie leczenia prowadzi do powikłań od strony układu krążenia.
Zmiany łuszczycowe pojawiają się z różną szybkością i progresją, zdarza się ze nawet w ciągu kilku dni. Oprócz zmian skórnych może występować stan podgorączkowy, dreszcze lub obwodowa limfadenopatia. W uogólnionej łuszczycy krostkowej objawy sa zwykle bardziej nasilone.
Leczenie opiera się na stosowaniu maści czy sprayu zawierającego glikotrykosteroidy. Wykorzystywane są leki uspokajające, które pomagają zniwelować uczucie świądu i ułatwiają zasypianie.
Leczenie erytrodermii
Leczenie erytrodermii obejmuje płynoterapię w celu wyrównania strat, korektę zaburzeń elektrolitowych i termoregulacyjnych, jeśli występują, rozpoczęcie przyjmowania leków przeciwhistaminowych i kortykosteroidów w porozumieniu z dermatologiem. Należy odstawić leki mogące wpływać na zaostrzenie odczynów na skórze. Jeżeli do objawów erytrodemii dołączają się symptomy infekcji uogólnionej należy rozważyć miejscową lub doustna antybiotykoterapię.
Pacjenci z ostrym lub ciężkim złuszczającym zapaleniem skóry mogą wymagać hospitalizacji w celu skorygowania i opanowania utraty płynów i białek oraz zaburzeń elektrolitowych. Niekiedy wymagana jest terapia preparatami przeciwzakrzepowymi.
Erytrodermia tak jak wiele innych choroby skóry wymaga długotrwałego leczenie, a niektórzy pacjenci potrzebują wsparcia psychologicznego.