Choroba Baastrupa („kissing spine”, choroba całujących się wyrostków kolczystych) charakteryzuje się zmianami zwyrodnieniowymi zarówno wyrostków kolczystych, jak i międzykolistych tkanek miękkich dwóch sąsiednich kręgów. Zespół ten został po raz pierwszy zdiagnozowany przez Baastrupa w 1933 roku. Choroba opisywana jest jako stan, w którym sąsiednie wyrostki kolczyste są do siebie bardzo zbliżone, co skutkuje powstaniem między nimi nowego stawu. Choroba Baastrupa głównie wpływa na odcinek lędźwiowy kręgosłupa, przy czym L4–L5 jest najczęściej dotkniętym poziomem, ale zmiany odnotowywano również w odcinku szyjnym kręgosłupa. Kissing spine ma liczne konsekwencje, takie jak powstawanie przerostowych wyrostków kolczystych, które mogą prowadzić do bólu pleców w połączeniu z chorobą zwyrodnieniową dysku. W niektórych przypadkach zespół może również wywoływać uszkodzenie nerwowo-mięśniowe.
Choroba Baastrupa – przyczyny
Chociaż dokładna przyczyna nie jest znana, choroba wiąże się ze zmianami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, z których wiele jest spowodowanych naturalnym procesem starzenia. Zespół Baastrupa może być spowodowany zwyrodnieniem krążków – gdy dyski ulegają zużyciu, może to spowodować zetknięcie się sąsiednich wyrostków kolczystych. Ponieważ wyrostki kolczyste ulegają degeneracji, gdy stykają się ze sobą, mogą również wywoływać zwyrodnienie w innych częściach pleców lub szyi. Dlatego choroba ta jest powiązana z innymi chorobami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, takimi jak choroba zwyrodnieniowa krążka międzykręgowego, kręgozmyk czy choroba zwyrodnieniowa stawów kręgosłupa.
Mimo że starsze osoby są bardziej narażone na chorobę Baastrupa, młodsi również mogą ją rozwinąć. Sportowcy uprawiający sporty wiążące się z nadmierną ruchomością kręgosłupa – na przykład gimnastycy – są również w grupie ryzyka rozwinięcia tej choroby.
Inne możliwe przyczyny choroby Baastrupa obejmują stany, które mogą prowadzić do nadmiernej lordozy, w tym:
- uraz lub uraz kręgosłupa
- zła postawa
- skolioza
- otyłość.
Objawy choroby całujących się wyrostków kolczystych
Najczęstszym objawem zespołu Baastrupa w odcinku lędźwiowym kręgosłupa jest ból krzyża, który nasila się podczas wyprostu, a ustępuje przy zginaniu (schylaniu się). Ból narasta również za każdym razem podczas ucisku chorobowo zmienionego obszaru.
Ponieważ choroba Baastrupa może wywołać dodatkowe zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, pacjent może odczuwać objawy tych wtórnych zaburzeń. Na przykład, jeśli rozwinie się stenoza kręgosłupa w odcinku lędźwiowym, mogą wystąpić objawy neurologiczne, takie jak promieniujący do nóg ból, drętwienie i osłabienie.
Diagnostyka choroby Baastrupa
Chociaż objaw Baastrupa jest często niedodiagnozowany, ponieważ jest mylony z innymi, szerzej znanymi chorobami zwyrodnieniowymi kręgosłupa, lekarze dysponują kilkoma narzędziami diagnostycznymi, które pomagają potwierdzić obecność całującego kręgosłupa.
Podstawą jest zebranie dokładnego wywiadu klinicznego wraz z opisem bólu, jego nasileniem i charakterem oraz badanie ortopedyczne. Aby jednak potwierdzić diagnozę choroby Baastrupa, zleca się zwykle szereg badań obrazowych.
Zdjęcia rentgenowskie może uwidocznić stykające się wyrostki kolczyste, ale tomografia komputerowa lepiej naświetli zmiany zwyrodnieniowe (np. przepuklina dysku) wywołane chorobą. Rezonans magnetyczny najlepiej nadaje się do uwydatnienia obszarów zwyrodnienia obejmujących tkanki miękkie kręgosłupa i może pokazać zmiany chorobowe w kręgosłupie w jego najwcześniejszym momencie.
Leczenie choroby Baastrupa
Ból pleców związany z zespołem Baastrupa można leczyć różnymi terapiami niechirurgicznymi. W niektórych przypadkach może być jednak zalecana operacja.
Zabiegi niechirurgiczne obejmują:
Zastrzyki steroidowe – w celu zmniejszenia bólu i stanu zapalnego w dotkniętym obszarze.
Fizjoterapia – aby rozciągnąć i wzmocnić mięśnie kręgosłupa i obręczy biodrowej oraz zmniejszyć nadmierną lordozę.
Niechirurgiczne terapie w celu trwałego radzenia sobie z bólem pleców często przynoszą pacjentom ulgę, więc operacja kręgosłupa zwykle nie jest uważana za leczenie pierwszego rzutu. Jeśli jednak taka terapia nie przynosi rezultatu, pacjenta należy zakwalifikować do leczenia operacyjnego.
Zabiegi chirurgiczne mogą obejmować:
- osteotomię: klinowe nacięcie w kości w celu skorygowania ustawienia
- częściowe lub całkowite usunięcie zajętego wyrostka kolczystego
- dekompresję chirurgiczną.