Ból piersi (mastalgia) to bardzo częsta dolegliwość, która występuje u 50-70% kobiet w wieku 18-44 lat. Najczęściej jest to mastalgia cykliczna związana z cyklem menstruacyjnym. Jednak nie zawsze przyczyną bólu są cykliczne zmiany hormonalne. Jakie jeszcze czynniki mogą wywoływać mastalgię?
Czym jest mastalgia?
Do określenia dolegliwości bólowych piersi używa się różnych terminów:
mastalgia,
mastodynia,
mastopatia.
Mastalgia to inaczej ból piersi związany z cyklem menstruacyjnym (mastalgia cykliczna) lub dolegliwości bólowe o nieznanej etiologii (mastalgia niecykliczna).
Z kolei mastodynia to ból piersi, któremu towarzyszy ich obrzęk i powiększenie. Zazwyczaj jej przyczyny nie są groźne. Częstym problemem jest źle dobrany stanik choć w niektórych przypadkach jest to choroba (np. zapalenie piersi).
Ostatni z wymienionych terminów, czyli mastopatia jest używany w odniesieniu do różnych zmian włóknisto-torbielowatych w piersiach. Są one dość powszechne – najczęściej pojawiają się u kobiet w wieku reprodukcyjnym. Oprócz bólu powodują uczucie dyskomfortu i ciężkości [1].
Przyczyny bólu piersi
Przyczyny mastalgii są złożone i nie do końca poznane. Obecnie mówi się o istnieniu silnego związku między dolegliwościami bólowymi piersi a stresem (szczególnie pourazowym), depresją, zaburzeniami lękowymi, wysiłkiem fizycznym, piciem nadmiernych ilości alkoholu czy innymi zespołami bólowymi o niewyjaśnionej etiologii (np. zespołem jelita drażliwego – IBS, fibromialgią).
Wśród czynników powodujących ból wymienia się również źle dobrany rozmiar biustonosza. Za ciasna bielizna uciska gruczoły sutkowe i tym samym powoduje ból. Z drugiej strony za duży biustonosz nie nadaje piersiom właściwego kształtu, co też może być przyczyną dolegliwości bólowych.
Do czynników ryzyka zaliczają się również: otyłość, nadmierne spożycie soli, picie dużej ilości kawy i palenie papierosów.
Jednak większość przypadków to mastalgia cykliczna, która związana jest ze zmianami hormonalnymi. Zaobserwowano, że w przypadku tego typu dolegliwości bólowych istnieje związek między ich nasileniem a stężeniem progesteronu i estradiolu [1].
Objawy bólu piersi
Mastalgia cykliczna objawia się bólem piersi, który zazwyczaj opisywany jest jako łagodny, przeszywający, rwący, kłujący i wywołujący uczucie ciężkości. Najczęściej jest to ból obustronny, rozlany, promieniujący do barku lub łopatki. Może towarzyszyć mu tkliwość piersi.
Z kolei mastalgia niecykliczna to z reguły ból jednostronny. Opisywany jako piekący i ostry.
Mastalgia cykliczna lub niecykliczna mogą być mylone z bólami w klatce piersiowej niezwiązanymi z gruczołami sutkowymi. Najczęściej pojawiają się u kobiet po 40. roku życia. Są zlokalizowane na bocznej powierzchni klatki piersiowej i mogą promieniować do ramion lub barku. Ich przyczyną są m.in. choroby stawów [1].
Leczenie bólu piersi
Pierwszym ważnym krokiem jest wykluczenie procesu złośliwego. Badanie obrazowe potwierdzające, że ból nie jest spowodowany nowotworem, ma znaczenie diagnostyczne i terapeutyczne. U części kobiet dolegliwości ustępują po upewnieniu się, że ból nie jest objawem raka. Wskazuje to na duże znaczenie aspektu psychologicznego.
Jeśli dolegliwości bólowe nie ustępują lekarz może zalecić leczenie farmakologiczne. Lekami pierwszego rzutu (zarówno w mastalgii niecyklicznej, jak i cyklicznej) są niesteroidowe leki przeciwzapalne. Ulgę w bólu może przynieść także stosowanie żelu przeciwbólowego z diklofenakiem [1].
W terapii mastalgii cyklicznej wykorzystuje się również naturalne metody. Kobietom, które zmagają się z bólem, zaleca się spożywanie nasion lnu, które są źródłem fitoestrogenów. Pozytywne efekty może przynieść także przyjmowanie suplementów diety z niepokalankiem i antyoksydantami (np. witaminą E) [2, 3].
Jeśli przyczyną bólu jest źle dobrany biustonosz, zaleca się zmianę bielizny. W wyborze odpowiedniego rozmiaru może pomóc brafitterka.
Profilaktyka bólu piersi
Ból piersi może mieć różne przyczyny. Aby zminimalizować ryzyko pojawienia się dolegliwości bólowych, warto zadbać o prawidłową masę ciała, dobrze dobrany biustonosz, urozmaiconą dietę (bogatą w antyoksydanty). Ponadto należy unikać stresu, palenia papierosów i picia alkoholu.
Przypisy
[1] Grzechocińska B. Bóle piersi związane i niezwiązane z cyklem miesiączkowym. Ginekologia po Dyplomie. 2018, 06.
[2] Mirghafourvand M, Mohammad-Alizadeh-Charandabi S, Ahmadpour P, et al. Effects of Vitex agnus and Flaxseed on cyclic mastalgia: a randomized controlled trial. Complement Ther Med 2016;24:90-5.
[3] Shobeiri F, Oshvandi K, Nazari M. Clinical effectiveness of vitamin E and vitamin B6 for improving pain severity in cyclic mastalgia. Iran J Nurs Midwifery Res 2015;20(6):723-7