Ból kolan to dość częsta i uciążliwa dolegliwość. Z początku może nie wzbudzać niepokoju. Jednak z czasem utrudnia wykonywanie codziennych czynności i obniża jakość życia. W związku z tym warto wiedzieć, co może powodować ból i jak sobie z nim radzić.
Przyczyny bólu kolan
Jedną z przyczyny bólu kolan jest źle przeprowadzony trening. Zaniedbanie zasad dotyczących prawidłowej techniki ćwiczeń, zbyt duża intensywność, zapominanie o rozgrzewce i rozciąganiu. To wszystko może sprawić, że po treningu pojawi się ból kolan. Z reguły ustępuje on samoistnie i nie stanowi poważnego problemu (o ile zadba się o modyfikację planu treningowego).
Źle zaplanowany trening może prowadzić nie tylko do przeciążeniowych, ale i bezpośrednich urazów stawu kolanowego. Mówi się o nich, gdy do uszkodzenia tkanek dochodzi w wyniku nagłej, dużej siły (np. podczas upadku, uderzenia).
Przyczyny bólu kolan nie ograniczają się do urazów bezpośrednich czy przeciążeniowych. U podłoża dolegliwości bólowych mogą leżeć choroby. Poniżej przedstawiono wybrane z nich.
Chondromalacja rzepki – charakteryzuje się rozmiękaniem chrząstki stawowej rzepki w wyniku: nieprawidłowości w budowie kolana, zmian zwyrodnieniowych w stawie kolanowym lub przebytych urazów [1].
Dna moczanowa (inaczej podagra, skaza moczanowa lub artretyzm) – choroba metaboliczna, która z reguły rozwija się u osób w średnim i podeszłym wieku. Jej bezpośrednią przyczyną jest odkładanie się kryształów moczanu sodu w ścięgnach, stawach oraz sąsiadujących tkankach.
Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) – przewlekła choroba zapalna atakująca stawy i różne narządy. Jej istotną jest proces zapalny, który rozpoczyna się wewnątrz stawu. Nieleczony może prowadzić do zniszczenia stawów i zaburzeń funkcjonowania różnych narządów [3].
Wśród innych przyczyn bólu kolan wymienia się m.in.: guzy kości, torbiel Bakera, zakrzepicę żył głębokich, konflikt rzepkowo-udowy, infekcje bakteryjne, czy zapalenie kaletki maziowej stawu [4].
Objawy bólu kolan
W przypadku pojawienia się bólu kolan warto zwrócić uwagę na inne niepokojące objawy. Pomoże to w ustaleniu przyczyn dolegliwości bólowych.
Na proces zapalny w obrębie stawu kolanowego wskazuje nie tylko ból. Mogą towarzyszyć mu inne objawy: zaczerwienienie, obrzęk, a także gorączka.
W zależności od przyczyny dochodzą do tego również inne dolegliwości. Osoby chorujące na RZS odczuwają m.in. sztywność stawu (która jest najbardziej uciążliwa po długim nieporuszaniu stawem) i tkliwość na ucisk. Oprócz tego pojawiają się u nich objawy pozastawowe m.in. układowe zapalenie naczyń, niedokrwistość czy ogólne osłabienie [2].
Sztywność kolana, obrzęk, zaczerwienienie i ograniczenie zakresu ruchomości obserwuje się także w przypadku chondromalacji rzepki. Do tego dochodzi osłabienie siły okolicznych mięśni i „strzykanie” w kolanie [1].
Ból kolana nie zawsze świadczy o chorobie przewlekłej. Jednak, jeśli jest intensywny, nie ustępuje samoistnie i pojawia się pomimo zmiany planu treningowego, warto skonsultować się z lekarzem.
Leczenie bólu kolan
Leczenie bólu zależy od przyczyny. W celu jej ustalenia lekarz może zlecić badania laboratoryjne i obrazowe (np. RTG, USG). Po postawieniu diagnozy wdrażane jest odpowiednie leczenie [2].
W leczeniu wykorzystuje się leki przeciwbólowe, fizjoterapię, a w niektórych przypadkach również zabiegi operacyjne. W złagodzeniu bólu pomagają również domowe metody. Polegają one na robieniu okładów, a także stosowaniu żeli przeciwbólowych.
Profilaktyka bólu kolan
Jak uniknąć bólu kolan? Nie wszystkie przyczyny da się wyeliminować. Jednak są też kroki, które można podjąć w celu zminimalizowania ryzyka dolegliwości bólowych. Mowa tu o: utrzymaniu prawidłowej masy ciała, przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa podczas treningu, a także ustaleniu odpowiedniego planu treningowego.
Jednym z elementów profilaktyki jest także zdrowa dieta (i nie chodzi tu tylko o zapobieganie nadwadze czy otyłości). Przykładem jest dna moczanowa. W przypadku tej choroby ważne jest ograniczenie spożycia produktów bogatych w puryny [5].
Przypisy
[1] Nalazek, Anna, and Małgorzata Ostrowska. "WYBRANE PROBLEMY KONTUZJI I URAZÓW W SPORCIE SELECTED PROBLEMS OF SPORTS INJURIES AND CONTUSIONS." STAN, PERSPEKTYWY I ROZWÓJ RATOWNICTWA, KULTURY FIZYCZNEJ I SPORTU W XXI WIEKU (2017): 112.
[2] Pilarski, Łukasz, Paweł Bogdański, and Danuta Pupek-Musialik. "Dna moczanowa—antyczna choroba wciąż problematyczna w XXI wieku." Forum Zaburzeń Metabolicznych. Vol. 3. No. 4. 2012.
[3] https://www.mp.pl/pacjent/reumatologia/choroby/63732,reumatoidalne-zapalenie-stawow
[4] A. Książek-Czekaj, M. Wiecheć, Kaletka nadrzepkowa, przedrzepkowa i podrzepkowa stawu kolanowego. Stan zapalny – postępowanie fizjoterapeutyczne, „Praktyczna fizjoterapia” 2020, nr 6, s. 8–12.
[5] Pęksa J., Malinowska A. Farmakoterapia i leczenie dietetyczne hiperurykemii oraz napadów dny moczanowej, „Farmakoterapia”, 2019, 26(04).