Wycięcie migdałków — jak wygląda u dzieci, a jak u dorosłych? Sprawdź, co należy wiedzieć przed zabiegiem
Tonsillektomia, tonsillotomia, adenotomia, adenotomsillotomia — te trudne do wymówienia nazwy określają zabiegi medyczne, polegające na przycięciu lub usunięciu migdałków podniebiennych, czy migdałka gardłowego. Należą do najczęściej wykonywanych zabiegów laryngologicznych u dzieci i dorosłych. Są to dość proste operacje, po których większość pacjentów wychodzi do domu już kolejnego dnia.
Zabieg wycięcia migdałków podniebiennych nazywany jest tonsillektomią, natomiast usunięcie trzeciego migdałka gardłowego to adenotomia. U dzieci wykonuje się je w znieczuleniu ogólnym, natomiast u dorosłych możliwe jest przeprowadzenie operacji w znieczuleniu miejscowym. Sprawdź, jakie są wskazania do zabiegu usunięcia migdałków podniebiennych, jak wygląda rekonwalescencja i proces gojenia.
Z tego artykułu dowiesz się:
Czym są migdałki oraz jakie są wskazania do ich usunięcia?
Migdałki podniebienne pełnią istotną rolę w obronie organizmu przed infekcjami, zwłaszcza u dzieci. To małe struktury limfatyczne umieszczone po obu stronach tylnej części gardła. Z kolei migdałek gardłowy (tzw. trzeci migdał) zlokalizowany jest ponad nimi, na tylnej ścianie gardła, za podniebieniem miękkim. Migdały pomagają w wykrywaniu i zwalczaniu bakterii oraz wirusów obecnych w przyjmowanych pokarmach, czy wdychanym powietrzu. Są naturalnym filtrem, który chroni organizm przed poważnymi infekcjami, jednak w niektórych przypadkach mogą stawać się źródłem problemów zdrowotnych.
Częste, nawracające infekcje u niektórych pacjentów, przyczyniają się do przerostu migdałków podniebiennych. To może znacząco utrudnić oddychanie i prowadzić do bezdechu sennego. Objawy zwiastujące przerost migdałków to m.in.:
- trudności w oddychaniu i przełykaniu pokarmów,
- bezdech senny,
- nawracające ropnie okołomigdałkowe,
- częste anginy, infekcje górnych dróg oddechowych oraz stany zapalne zatok i uszu,
- problemy ze słuchem i wyraźną mową,
- nieprzyjemny zapach z ust.
Skierowanie na tonsillektomię, czyli zabieg usunięcia migdałków podniebiennych wystawia lekarz laryngolog, oceniając wcześniej przerost tkanki i przeprowadzając z pacjentem wywiad na temat dolegliwości, jakie mu dokuczają. O wycięciu migdałków specjalista może zdecydować, jeśli:
- w ostatnim roku wystąpiły co najmniej trzy przypadki anginy lub pięć przypadków w okresie dwóch lat,
- występują powikłania po anginach, takie jak ropień okołomigdałkowy,
- u chorego pojawiają się epizody bezdechu sennego,
- pojawiło się przewlekłe zapalenie migdałków,
- istnieje podejrzenie procesu nowotworowego migdałka,
- utrzymuje się nieprzyjemny zapach z ust (po wykluczeniu innych możliwych przyczyn),
- pacjent ma problemy z mową, oddychaniem i przełykaniem posiłków.
Choć jeszcze niedawno, decyzję o operacji wycięcia migdałków podejmowano rutynowo przy jakimkolwiek podejrzeniu nieprawidłowości w funkcjonowaniu tej części układu oddechowego, to jednak obecnie odchodzi się od tej praktyki. Wyniki badań wskazują na to, że zarówno migdałki podniebienne, jak i migdałek gardłowy mają realny wpływ na ochronę przed infekcjami oraz rozwojem astmy, dlatego nie należy usuwać ich bez wyraźnych wskazań.
Wycinanie migdałków — co warto wiedzieć przed zabiegiem?
Tonsillektomia wykonywana jest w znieczuleniu ogólnym, szczególnie w przypadku dzieci i młodzieży, jednak u dorosłych istnieje możliwość przeprowadzenia zabiegu w znieczuleniu miejscowym. W czasie narkozy pacjent leży z głową odgiętą do tyłu. Jeśli zdecyduje się na inną formę znieczulenia, lekarz może poprosić o przyjęcie określonej pozycji siedzącej.
Należy pamiętać, że przed operacją w znieczuleniu ogólnym, niezbędne są badania, takie jak morfologia krwi, układ krzepnięcia, czy dwukrotne oznaczenie grupy krwi. Na 6 godzin przed planowaną narkozą, nie wolno przyjmować posiłków, ponieważ w trakcie operacji treść pokarmowa może dostać się do dróg oddechowych. W ciągu 4 godzin przed operacją w znieczuleniu ogólnym, z tych samych wskazań, nie można także pić.
Istnieją różne metody wycięcia migdałków podniebiennych – elektrokauteryzacja, wyłuszczenie, zastosowanie urządzenia o działaniu ścinająco-odsysającym (microdebrider) lub technologia radiofrequency coblation. Niezależnie od wybranego przez lekarza sposobu, czas trwania operacji zazwyczaj nie przekracza godziny. Dorosły pacjent po zabiegu w znieczuleniu miejscowym może iść do domu, jednak w przypadku dzieci i młodzieży zaleca się dobową obserwację na oddziale szpitalnym.
Usunięcie migdałków u dzieci i dorosłych — rekonwalescencja i możliwe skutki uboczne
Po zakończeniu zabiegu usunięcia migdałków, w gardle pozostaje rana i rozpoczyna się proces gojenia. Rekonwalescencja trwa zwykle 10-14 dni — w tym okresie należy bezwzględnie przestrzegać zaleceń lekarza. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych, po tonsillektomii mogą wystąpić tymczasowe dolegliwości, takie jak ból gardła, trudności w przełykaniu, czy krótkotrwałe zmiany w barwie głosu. Może pojawić się także nieprzyjemny zapach z ust, a bezpośrednio po operacji również drobne krwawienie.
Pacjent powinien przyjmować przepisane leki przeciwbólowe, przeciwkrwotoczne oraz antybiotyki, jeśli lekarz zdecydował o takim rodzaju terapii. W czasie antybiotykoterapii należy wspierać organizm probiotykami, które odpowiadają za ochronę przewodu pokarmowego oraz jelit.
Warto wiedzieć, że po zabiegu tonsillektomii, w miejscu migdałków podniebiennych mogą pojawić się białe naloty. Nie wolno ich usuwać – to włóknik będący elementem prawidłowego procesu gojenia. Próba pozbycia się włóknika może doprowadzić do rozjątrzenia lub zakażenia rany pooperacyjnej i groźnych powikłań.
Po zabiegu usunięcia migdałków należy stosować lekkostrawną, chłodną i półpłynną dietę. Pacjent może jeść jogurty, galaretki, letnie zmiksowane zupy z małą ilością przypraw, czy lody. Należy czasowo wyeliminować kwaśne, pikantne, twarde i gorące potrawy, by uniknąć ryzyka podrażnienia gojącej się rany.
Ważne jest też unikanie miejsc, w których panuje wysoka temperatura, np. sauny oraz rezygnacja z wysiłku fizycznego na czas rekonwalescencji. W okresach zachorowań warto rozważyć także ograniczenie kontaktu z innymi ludźmi (praca, przedszkole, szkoła), żeby nie narażać się na infekcje. Organizm po zabiegu, szczególnie w znieczuleniu ogólnym, może być osłabiony i bardziej podatny na zakażenia. Po kontroli pooperacyjnej u lekarza można wrócić do trybu życia sprzed operacji, jeśli nie istnieją ku temu przeciwwskazania.
Podsumowanie
Usunięcie migdałków podniebiennych to dość prosty zabieg laryngologiczny, który może znacząco poprawić jakość życia pacjenta. O zasadności jego zastosowania w danym przypadku powinien decydować wyłącznie lekarz laryngolog po zbadaniu dróg oddechowych chorego. Rekonwalescencja po operacji trwa ok. 14 dni. W tym czasie należy unikać wysiłku fizycznego i bezwzględnie stosować się do innych zaleceń lekarza.
Źródła:
- A. Gorzelnik, L. Zawadzka-Głos, A. Segiet i in., Ocena czynników ryzyka krwawienia u dzieci po adenotomii/adenotonsillotomii, "Borgis – New Medicine" 2017, nr 2, s. 39-48.
- K. Siewiorek, O. Siewiorek, P. Kwast i in., Adenotomia i adenotonsillotomia u dzieci poniżej 2. roku życia – analiza retrospektywna, "Borgis – New Medicine" 2017, nr 2, s. 49-57.
- A. Wierzbicka-Rot, A. Gadomski, Tonsillektomia w populacji pediatrycznej – główne wskazania, aktualne wytyczne Amerykańskiej Akademii Otolaryngologów Chirurgów Głowy i Szyi, "Borgis – Nowa Pediatria" 2019, nr 4, s. 132-134.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.