Podstępna cukrzyca
Niewłaściwa dieta i brak ruchu, a w konsekwencji nadwaga lub otyłość mają swoją cenę. To cukrzyca typu 2, groźne schorzenie, które powoduje zaburzenia metabolizmu, uszkadza układ sercowo-naczyniowy, kradnie wzrok.
Insulina to hormon, wydzielany przez trzustkę, który odpowiada za transport glukozy w organizmie. Jego zadaniem jest wychwytywanie nadmiaru cukru z krwi i wiązanie go w głębi komórek ciała. Im więcej słodkości zjadasz lub im bardziej jesteś otyła, tym więcej insuliny musi trafić do krwioobiegu. Z czasem przeciążony organizm zaczyna się na nią uodparniać. Pojawia się insulinooporność. Jej konsekwencją jest cały szereg problemów zdrowotnych z cukrzycą typu 2 na czele. Jeśli nie masz w zwyczaju regularnie się badać, możesz nawet nie zauważyć, kiedy zacznie się choroba. Cukrzyca nie boli, często nie daje żadnych widocznych objawów, powoli rujnując ci zdrowie. Z czasem twój stan robi się na tyle poważny, że zazwyczaj bez leków ani rusz. Jednak sama farmakoterapia nie wystarczy. Żeby powstrzymać spustoszenie, jakie powoduje nadmiar glukozy we krwi, konieczne są natychmiastowa zmiana diety i stylu życia.
Wczesna diagnoza
Szczególnie zagrożone są osoby, których rodzeństwo lub choć jedno z rodziców jest dotknięte chorobą. Ale to, czy zachorujesz, zależy w dużej mierze od ciebie. Jeśli ciągle się spieszysz, nie patrzysz na to, co jesz, nie wstajesz od biurka czy z kanapy, nie dziw się, kiedy dołączysz do niemal trzech milionów Polaków zmagających się z cukrzycą. 30 proc. z nich nawet nie zdaje sobie z tego sprawy, a w konsekwencji nie leczy się, zwiększając prawdopodobieństwo groźnych powikłań. Tymczasem, żeby wykryć schorzenie na wczesnym etapie, nie potrzeba wiele: wystarczy test z krwi. Możesz też wykorzystać zwykły centymetr krawiecki. Znając swój obwód w talii oraz masę ciała, ocenisz, czy nie masz nadwagi lub otyłości, zwłaszcza tej brzusznej, które sprzyjają cukrzycy.
Konieczne badania
Jeśli lekarz oceni, że występuje ryzyko tej choroby, wyśle cię na badanie cukru we krwi na czczo, a potem, w zależności od wyniku, na doustny test obciążenia glukozą. Musisz stawić się na niego na czczo (ewentualnie wcześniej możesz wypić wodę), co najmniej osiem godzin po ostatnim posiłku. Pielęgniarka pobierze ci krew, a następnie poda wodny roztwór glukozy. Po dwóch godzinach powtórzy badanie. Poziom glukozy we krwi na czczo u zdrowego człowieka mieści się w zakresie między 70 a 99 mg/dl. Wynik między 100 a 125 mg/dl to sygnał o stanie przedcukrzycowym, czyli wysokim ryzyku rozwinięcia się choroby w późniejszym czasie. Stężenie równe lub większe niż 126 mg/dl (2-krotnie potwierdzone) świadczy o cukrzycy.
Zobacz, po co sięgać, a czego lepiej unikać:
Jest dobrze do 50 IG indeks glikemiczny niski:
- makaron razowy
- kasze jęczmienna i gryczana
- płatki śniadaniowe bez dodatku cukru czy miodu
- ryż brązowy, parboiled, dziki
- większość surowych warzyw i owoców, orzechy, nasiona, pestki
- mleko, również zsiadłe, naturalny jogurt, kefir
Lepiej uważaj od 50 do 70 IG indeks glikemiczny średni:
- ryż biały
- kasze kuskus, jaglana, kukurydziana, bulgur
- bataty, buraki, dojrzałe banany, kukurydza
- muesli słodzone, rodzynki, miód
- kopytka, knedle, chipsy
Ostrożnie od 70 IG indeks glikemiczny wysoki
- keczup
- arbuz, dynia
- pieczone ziemniaki, frytki
- ryż błyskawiczny
- marchew gotowana, bób
- biały chleb, bułki drożdżowe
- batoniki czekoladowe, piwo
- płatki kukurydziane
Ruch i dieta
Żeby zapanować nad chorobą, konieczny jest ruch. Co najmniej pół godziny dziennie. Nie powinien być zbyt intensywny (na 70 proc. twoich możliwości). Idealnie sprawdzą się szybkie marsze, nordic walking, pływanie i gimnastyka ogólnorozwojowa. Druga sprawa to regularne, właściwie zbilansowane posiłki. Pozwalają nie tylko zapanować nad schorzeniem, ale przede wszystkim do niego nie dopuścić. Niezbędna jest też zmiana diety. Chory powinien wyeliminować z jadłospisu jak najwięcej cukrów prostych (słodycze, ciasta, słodzone przetwory). Ich miejsce powinny zająć warzywa i owoce (idealna dawka to pięć razy dziennie w proporcjach ¾ do ¼). Z produktów zbożowych należy wybierać te pełnoziarniste, np. pieczywo ciemne, kaszę gryczaną lub jęczmienną, naturalne płatki owsiane i inne śniadaniowe bez dodatku cukru. Nie można też zapominać o odpowiedniej porcji białka w postaci chudego, niedosłodzanego nabiału, roślin strączkowych, ryb i drobiu. Po czerwone mięso diabetycy powinni sięgać sporadycznie i tylko, kiedy jest chude (wołowina, cielęcina). Kolejny punkt to zwracanie uwagi na indeks glikemiczny produktów. Jego wartość wskazuje tempo wzrostu poziomu cukru we krwi po spożyciu danego pokarmu. Im niższy, tym lepiej. Na jego wysokość ma również wpływ sposób przygotowania potraw. Im bardziej rozdrabniasz i dłużej gotujesz, tym gorzej.