Choroba Leśniowskiego-Crohna: co to jest i jakie są jej charakterystyczne objawy?
Choroby układu pokarmowego wiążą się z przewlekłymi dolegliwościami, które nie tylko mogą utrudniać lub uniemożliwiać codzienne funkcjonowanie, ale również zagrażać zdrowiu całego organizmu. Współczesna medycyna pozwala jednak na wczesne wykrywanie wielu schorzeń przełyku, żołądka, jelit i pozostałych narządów, co daje zielone światło do jak najszybszego rozpoczęcia leczenia.
Jedną z poważniejszych chorób układu pokarmowego jest choroba Leśniowskiego-Crohna. Ma ona charakter przewlekły i nawracający. Na początku nie daje zbyt wielu objawów, co znacznie utrudnia jej wykrycie i postawienie diagnozy. Dowiedz się, czym objawia się to schorzenie, kto znajduje się w grupie ryzyka i czy można uchronić się przed zachorowaniem.
Z artykułu dowiesz się:
Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna?
Choroba Leśniowskiego i Crohna, choroba Leśniowskiego, choroba Crohna – każde z tych określeń dotyczy schorzenia należącego do nieswoistych chorób zapalnych jelit. Atakuje ściany przewodu pokarmowego oraz poszczególne narządy na odcinku od jamy ustnej po odbytnicę. Zazwyczaj stan zapalny koncentruje się na końcowej części jelita krętego, a prawie 50% chorych cierpi z powodu dolegliwości w okolicy odbytu. Zdecydowanie rzadziej lekarze obserwują zmiany zapalne w górnym odcinku przewodu pokarmowego – przełyku, żołądku i dwunastnicy. Przewlekły i postępujący stan zapalny powoduje włóknienie ścian narządów tworzących przewód pokarmowy oraz jest główną przyczyną powstawania przetok i zwężeń.
Ze względu na przewlekły charakter schorzenia, okresy zaostrzeń objawów przeplatają się z okresami remisji. Jednak u niektórych chorych dolegliwości stale się utrzymują, co utrudnia funkcjonowanie i zwykle stanowi wskazanie do różnego rodzaju zabiegów chirurgicznych, w związku z powikłaniami.
Nazwa schorzenia pochodzi od nazwisk lekarzy, którzy po raz pierwszy w historii opisali objawy, jakie mu towarzyszą. W 1904 r. zrobił to Antoni Leśniewski, a w 1932 r. Burril Bernard Crohn i jego współpracownicy rozszerzyli opis dolegliwości.
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna
W przypadku choroby Leśniowskiego-Crohna objawy mogą być bardzo różne, w zależności od lokalizacji, intensywności oraz rozległości stanu zapalnego i innych zmian w układzie pokarmowym. Ogólne symptomy, które towarzyszą wielu chorym to podwyższona temperatura, nadmierna utrata masy ciała i osłabienie organizmu. Niestety są one nieswoiste, dlatego ciężko postawić diagnozę wyłącznie na ich podstawie. W wielu przypadkach przypominają wrzodziejące zapalenie jelita grubego.
Do rozpoznania choroby dochodzi najczęściej wtedy, gdy pacjenci zgłaszają objawy, związane z miejscem, w którym rozwija się stan zapalny:
- w końcowym odcinku jelita krętego – początek choroby ma łagodny charakter, pierwszymi sygnałami są gorączka lub anemia (niedokrwistość). Chorzy skarżą się na bóle brzucha, nasilające się po spożyciu pokarmów. Do tego dochodzi biegunka, a stolce mogą mieć czarne zabarwienie, choć krew w kale występuje dość rzadko. Jeśli zmiany są rozległe, biegunka bywa tłuszczowa, pogłębia się też niedokrwistość i rozwija hipoproteinemia. Wyniki badań krwi pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna wskazują na niedobór witamin oraz występowanie zaburzeń elektrolitowych. Jeśli w porę nie zostanie postawiona diagnoza i chory nie rozpocznie leczenia, może dojść do stanu niedożywienia i wyniszczenia organizmu.
- w jelicie grubym – zwykle objawia się biegunką i bólami brzucha, rzadko wykrywana jest krew utajona w kale,
- w jamie ustnej – pojawia się ból całej jamy ustnej i dziąseł, występuje owrzodzenie przypominające afty, które może rozwijając się na błonie śluzowej policzków, dziąsłach, języku, podniebieniu lub pod językiem.
- w przełyku – chorzy skarżą się na ból i problemy z przełykaniem pokarmów oraz płynów.
- w żołądku i dwunastnicy – bóle brzucha, nudności i wymioty.
- w okolicy odbytu – pojawiają się kłykciny, owrzodzenie, przetoki okołoodbytowe, szczeliny i ropnie. W niektórych przypadkach to właśnie one są pierwszymi objawami choroby Leśniowskiego-Crohna.
Przyczyny choroby Leśniowskiego-Crohna
Niestety do tej pory nie jest znana przyczyna rozwoju choroby Leśniowskiego-Crohna u pacjentów w różnym wieku. Lekarze wskazują, że ważną rolę odgrywa tu stan mikrobioty jelitowej oraz czynniki, które mają na nią wpływ – dieta, aktywność fizyczna, przyjmowanie leków.
Znaczenie mają również predyspozycje genetyczne – jeśli w rodzinie występowały przypadki choroby Leśniowskiego-Crohna lub lekarz stwierdził u kogoś z bliskich nieokreślone zapalenie jelita grubego, ryzyko zachorowania jest wysokie.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – kto może na nią zachorować?
Choroba Leśniowskiego-Crohna dotyka najczęściej mieszkańców wysokorozwiniętych krajów, głównie w Europie Zachodniej oraz Ameryce Północnej. Rocznie notuje się ok. 5 przypadków zachorowań na 100 000 pacjentów. Na rozwój schorzenia narażone są zarówno kobiety, jak i mężczyźni. Pierwsze objawy mogą pojawić się już we wczesnej młodości, między 15 a 25 rokiem życia lub po ukończeniu 50 lat. Odnotowuje się jednak przypadki choroby u znacznie młodszych osób – nawet kilkuletnich dzieci.
Naukowcy wskazują jednak, że statystyki mogą być nieprecyzyjne, ze względu na ilość niezdiagnozowanych chorych oraz osób, które otrzymały błędną diagnozę wrzodziejącego zapalenia jelita grubego.
Choroba Leśniowskiego-Crohna – czy można się przed nią ustrzec?
Ze względu na to, że dokładna przyczyna choroby Leśniowskiego-Crohna nie została jeszcze poznana, ciężko stwierdzić, jak można uniknąć zachorowania. Nie istnieje także leczenie przyczynowe choroby Leśniowskiego-Crohna. Ważne jest, aby dbać o zdrową dietę i jelita.
Chorzy ze zdiagnozowanym zapaleniem mogą zapobiegać nawrotom, stosując się do zaleceń lekarza prowadzącego i przyjmując środki przeciwzapalne oraz przeciwbakteryjne. W leczeniu skuteczne są także leki biologiczne, które hamują reakcje zapalne organizmu, jednak taka terapia bywa dość kosztowna. Ostatecznym rozwiązaniem jest zabieg chirurgiczny. Kieruje się na niego chorych z częściową niedrożnością jelit, zwężeniami, podejrzeniem zmian nowotworowych, ropniami i przetokami.
Pacjenci, którzy cierpią z powodu tego schorzenia, powinni być w stałym kontakcie z lekarzem i regularnie monitorować swój stan zdrowia. Umożliwiają to nowoczesne i mało inwazyjne badania diagnostyczne. Chociaż choroba utrudnia funkcjonowanie, to jednak obecnie nie wpływa na długość życia chorych.
Podsumowanie
Choroba Leśniowskiego-Crohna ma charakter przewlekły i nawracający, co oznacza, że rozwija się przez długi czas, z okresami zaostrzeń i remisji. Towarzyszy jej stan zapalny, który najczęściej objawia się bólem brzucha, biegunką, utratą masy ciała i przemęczeniem. To schorzenie, wymagające stałej opieki lekarskiej. Jeśli zauważasz u siebie objawy, mogące świadczyć o chorobie Leśniowskiego-Crohna, jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem gastroenterologiem w celu uzyskania dokładnej diagnozy i planu leczenia.
Źródła:
- S. Glinkowski, D. Marcinkowska, Pacjent z chorobą Leśniowskiego-Crohna – od rozpoznania do wdrożenia terapii. Standardy postępowania a rzeczywistość – opis przypadku, „Borgis – Nowa Medycyna”, 2021, nr 4, s. 136-144.
- J. Chrobak-Bień, A. Gawor, M. Paplaczyk i in., Wpływ akceptacji choroby na jakość życia pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, „Borgis – Nowa Medycyna”, 2017, nr 1, s. 5-17.
- E. Bąk, A. Soszka, T. Stelmaszuk i in., Ocena jakości życia pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, „Borgis – Nowa Medycyna”, 2015, nr 2, s. 45-53.
Autorka
Aleksandra Chojnowska – absolwentka Uniwersytetu Jagiellońskiego, magister filologii polskiej, copywriterka. Od lat zgłębia wiedzę na tematy związane ze zdrowiem oraz urodą i z pasją pisze o tym, jak każdego dnia dbać zarówno o siebie, jak i o bliskich. Prywatnie doświadczona mama.