AIDS, czyli zespół nabytego niedoboru odporności to jednostka chorobowa, która powstaje na skutek długotrwającego zakażenia wirusem HIV. Szacuje się, że nawet 3 miliony osób w ciągu roku umiera z powodu AIDS.
AIDS – przyczyny
Zespół nabytego niedoboru odporności jest konsekwencją zakażenia wirusem HIV. To patogen, którego transmisja jest możliwa przez krew, czy kontakty seksualne. Z biologicznego punktu widzenia na skutek zakażenia wirusem HIV dochodzi do zmniejszenia liczby limfocytów T, w efekcie czego dochodzi do spadku efektywności działania układu odpornościowego człowieka. Konsekwencją tego stanu jest z kolei pojawianie się zakażeń, które u człowieka z prawidłowo funkcjonującym układem immunologicznym nie występują. Oprócz zakażeń u osób z AIDS występują także nowotwory oportunistyczne.
AIDS – objawy
Oczywiście samo zakażenie wirusem HIV nie powoduje od razu wystąpienia objawów typowych dla AIDS. Zanim dojdzie do jego rozwoju, na skutek zakażenia wirusem HIV, występuje zespół objawów na które składają się różne fazy. Należą do nich: ostra choroba retrowirusowa, stadium bezobjawowe, przetrwała uogólniona limfadenopatia, stadium objawowe i w końcu pełnoobjawowy AIDS.
Jakie objawy towarzyszą w takim razie AIDS? To wystąpienie tak zwanych chorób wskaźnikowych, których pojawienie się umożliwia rozpoznanie AIDS nawet bez badań serologicznych! Do rozwoju tej jednostki chorobowej najczęściej dochodzi, gdy stężenie limfocytów CD4 spada poniżej poziomu 200/mm3.
Do zakażeń oportunistycznych należy wiele jednostek chorobowych. Są to między innymi nawracające zapalenia płuc o podłożu bakteryjnym (chociaż 2 zachorowania w czasie 1 roku). To także zapalenia spowodowane patogenem HSV, czyli wirusem opryszczki pospolitej, które dotyczy zapaleń płuc czy przełyku. Na AIDS mogą wskazywać także gruźlica – zarówno postać płucna, jak i pozapłucna.
Jak wspomniano wcześniej objawy związane z AIDS to także wystąpienie nowotworów oportunistycznych – należą do nich niektóre rodzaje chłoniaków, mięsak Kaposiego czy też inwazyjny rak szyjki macicy.
AIDS – leczenie
Oczywiście wdrożenie odpowiedniego leczenia następuje jeszcze przed rozwojem pełnoobjawowego AIDS. Celem jest wirus HIV, jednak należy wspomnieć, że jak na razie nie udało się opatentować metody dzięki której byłoby możliwe całkowite usunięcie wirusa HIV z organizmu ludzkiego. Zastosowane terapie pozwalają jednak na znaczne spowolnienie przebiegu choroby oraz wspomożenie działania układu odpornościowego, a nawet jego częściową odbudowę. Leczenie opiera się na tak zwanej kombinowanej terapii antyretrowirusowej – w skrócie cART. Założeniem tego sposobu leczenia jest hamowanie replikacji wirusa HIV. W skład grupy leków stosowanych w terapii cART wchodzą środki należące do nukleozydowych/nukleotydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy, nienukleozydowych inhibitorów odwrotnej transkryptazy inhibitorów proteazy, inhibitorów integrazy czy też tak zwanych inhibitorów wejścia.
Kombinacja wymienionych grup leków pozwala na znaczne opóźnienie wystąpienia konsekwencji związanych z zakażeniem wirusem HIV oraz pozwala na wydłużenie czasu pojawienia się pełnoobjawowego AIDS.
AIDS – profilaktyka
Jak uniknąć zakażenia wirusem HIV, które może prowadzić do rozwoju AIDS? W pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na unikanie kontaktów seksualnych, które mogłyby doprowadzić do zarażenia (kontakty przypadkowe czy niezabezpieczone prezerwatywą). Do zakażenia może także dojść w wyniku zranienia się (lub zakłucia!) sprzętem zabrudzonym krwią osoby będącej zakażoną wirusem HIV. Należy być zatem szczególnie ostrożnym przy używaniu sprzętów medycznych osób HIV – dodatnich. Warto także wspomnieć, że wirus może być obecny również w innych płynach pochodzących z ciała człowieka – na przykład w łzach, ślinie czy moczu.
AIDS – to słowo budzi lęk wielu z nas. Warto jednak wspomnieć, że dzięki postępowi medycyny dostępna terapia pozwala znacznie opóźnić rozwój zespołu nabytego niedoboru odporności, a w ostatnim czasie pojawiają się nawet doniesienia o całkowitym usunięciu wirusa HIV z organizmu po zastosowaniu terapii eksperymentalnych.
Bibliografia:
„Interna Szczeklika”, Medycyna Praktyczna
„Choroby zakaźne i pasożytnicze” Z. Dziubek, PZWL