Zespół preekscytacji to wrodzona nieprawidłowość układu przewodzącego serca, która wpływa na jego czynność elektryczną. U osób z tym zespołem obserwuje się dodatkowy pęczek mięśniowy łączący komorę i przedsionek serca. Umożliwia on konkurencyjne przewodzenie impulsów, co prowadzi do zaburzeń rytmu serca.
Czym jest zespół preekscytacji?
Definicja zespołu preekscytacji mówi, że jest to choroba, w której przebiegu dochodzi do przedwczesnej aktywacji mięśnia sercowego przez impuls przewodzony nieprawidłową drogą. W większości przypadków (około 98%) za nieprawidłowości układu przewodzącego serca odpowiada pęczek Kenta. Rzadziej są to włókna Mahaima, które tworzą zazwyczaj prawostronnie szlak przedsionkowo-pęczkowy.
Na ten moment znanych jest kilka typów tego zespołu, które różnią się od siebie anatomią nieprawidłowej drogi przewodzenia impulsów. Należą do nich:
- Wolffa-Parkinsona-White’a (WPW),
- typ Mahaima,
- zespół Lowna-Ganonga--Levine’a (LGL).
Szacuje się, że częstość występowania zespołu preekscytacji wśród dzieci wynosi 1:250 do 1:1000. Najczęściej spotykany jest zespół Wolffa-Parkinsona-White’a, który opisywany jest jako wrodzona anomalia związana z obecnością nieprawidłowej tkanki przewodzącej pomiędzy komorami i przedsionkami serca [1, 2].
Przyczyny zespołu preekscytacji
Przyczyną zespołu preekscytacji jest wrodzony defekt, który prowadzi do nieprawidłowości układu przewodzącego serca. Bardzo rzadko jest on dziedziczony, ponieważ jest wadą rozwojową [1, 2].
Objawy zespołu preekscytacji
Tylko u połowy osób z cechami preekscytacji widocznymi w badaniu EKG pojawiają się jakiekolwiek objawy. Najczęstszym z nich jest kołatanie serca opisywane jako pulsowanie w gardle, ból w klatce piersiowej czy ból brzucha. Jest to objaw, który zazwyczaj nawraca. Czas jego trwania, a także częstość nawrotów są różne. U niektórych chorych kołatanie serca utrzymuje się tylko przez kilka sekund, a u innych nawet do kilku godzin.
Kołataniu serca często nie towarzyszą inne objawy. Jeśli już się pojawiają, są to m.in. omdlenie i zasłabnięcie. W przypadku niemowląt mogą pojawić się również objawy niespecyficzne, takie jak: drażliwość i niepokój, niechęć do jedzenia, dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego lub układu oddechowego, a nawet wstrząs [1, 2].
Leczenie zespołu preekscytacji
Jak przebiega diagnostyka i leczenie zespołu preekscytacji? W przypadku podejrzenia choroby istnieje wiele możliwości diagnostycznych. Należą do nich:
- EKG – wykonuje się w celu oceny rodzaju zespołu preekscytacji;
- badanie echokardiograficzne – pozwala ocenić lewą komorę serca i anatomię serca;
- holter EKG – umożliwia ocenę nasilenia zaburzeń rytmu serca;
- badania elektrofizjologiczne – pomaga określić ryzyko nagłego zgonu sercowego;
- próba wysiłkowa;
Oprócz wyżej wymienionych badań lekarz może zlecić stymulację serca przez dożylną drogę centralną lub przezprzełykową stymulację serca. Są to inwazyjne metody diagnostyczne, które stosuje się rzadziej. Uznaje się je za przydatne w mapowaniu dodatkowej drogi przewodzenia impulsów przed wykonaniem zabiegu ablacji.
Jak wygląda leczenie? W przypadku napadu częstoskurczu można zastosować metody, które pomagają go przerwać. Należy do nich m.in. próba Valsalvy, która polega na gwałtownym wdechu przy zatkanych ustach i nosie. Inną metodą jest prowokowanie kaszlu lub gwałtowna zmiana pozycji ciała.
Jeśli wyżej opisane metody na przerwanie częstoskurczu okażą się nieskuteczne, lekarz może zdecydować o konieczności włączenia farmakoterapii. Choremu podaje się leki przeciwarytmiczne (np. z grupy beta-blokerów). Jednak ze względu na to, że ich skuteczność jest ograniczona, rzadko są stosowane w leczeniu długoterminowym.
Zamiast przewlekłej farmakoterapii lekarz może zaproponować ablację drogi dodatkowej. Jest to zabieg inwazyjny, który wykonuje się w pracowni elektrofizjologii. Polega na nakłuciu żyły (pod lub nad obojczykiem albo w pachwinie) i wprowadzeniu przez nią cewnika-elektrod, które służą do stymulacji serca i rejestracji sygnałów EKG [2].
