Lęk będący reakcją na sytuację stresową jest czymś naturalnym. Każda osoba doświadcza go w swoim życiu. Jednak problem pojawia się, gdy lęk utrudnia codzienne funkcjonowanie. Mówi się wtedy o zespole lęku uogólnionego (ZLU). Jak odróżnić go od lęku, który nie jest chorobą? W jaki sposób przebiega jego leczenie?
Czym jest zespół lęku uogólnionego?
Zespół lęku uogólnionego to rodzaj zaburzenia lękowego, czyli grupy zaburzeń psychicznych charakteryzujących się występowaniem znacznego poczucia strachu lub lęku. Osoby, które na niego cierpią, odczuwają przewlekły lęk, który utrudnia codzienne funkcjonowanie.
Zaburzenia lękowe, do których zalicza się zespół lęku uogólnionego, są najczęstszym rozpoznaniem psychicznym. Szacuje się, że występują u około 16% populacji. Dwukrotnie częściej diagnozuje się go u kobiet.
ZLU często towarzyszą inne dolegliwości psychiczne. Najczęściej są to depresja, fobia społeczna, fobia specyficzna lub zespół lęku panicznego [1, 2].
Przyczyny zespołu lęku uogólnionego
Nie ma jednej przyczyny zespołu lęku uogólnionego. Istnieją różne czynniki, które mogą doprowadzić do tego, że naturalny lęk przerodzi się w stały lęk utrudniający codzienne funkcjonowanie. Podkreśla się, że ZLU jest wynikiem działania różnych czynników:
nieprawidłowości w funkcjonowaniu ośrodkowego układu nerwowego i neuroprzekaźników (dopaminy, serotoniny);
uwarunkowań genetycznych;
doświadczeń życiowych (utrata bliskiej osoby, traumatyczne wydarzenia czy doświadczanie przemocy zwiększają ryzyko ZLU);
styl myślenia (osoby, które mają skłonność do negatywnego myślenia, nadmiernej analizy itp. znajdują się w grupie ryzyka);
presji społecznej;
długotrwałego stresu i braku umiejętności radzenia sobie ze stresem;
chorób współistniejących;
Podejście poznawczo-behawioralne (CBT) wskazuje na czynnik, którym jest wyuczony, charakterystyczny sposób postrzegania rzeczywistości. Polega on na przekonaniu o ograniczonych możliwościach radzenia sobie z trudnościami, a także skupianiu się na szukaniu potencjalnych, ale mało realnych niebezpieczeństw. Z kolei podejście psychodynamiczne wskazuje jako przyczynę nieświadome i nierozwiązane konflikty wewnętrzne [1, 2].
Objawy zespołu lęku uogólnionego
Jak objawia się zespół lęku uogólnionego? Osoby, które na niego cierpią, odczuwają stały lęk (niezależnie od sytuacji i wydarzeń), a także napięcie wewnętrzne utrudniające funkcjonowanie. Często mają wrażenie, że w bliskiej przyszłości stanie się coś złego. Ponadto mają trudności w odpoczynku i zasypianiu, są rozdrażnione, a także nie potrafią się skoncentrować.
Oprócz stałego poczucia lęku, napięcia wewnętrznego i zamartwiania się z wielu powodów osoby z ZLU odczuwają objawy somatyczne. Są to m.in.:
uderzenia gorąca na przemian z zimnymi dreszczami;
suchość w ustach;
potliwość;
uczucie “kuli w gardle”;
zawroty głowy;
ból mięśniowy;
drżenie rąk i mięśni;
biegunka;
zawroty i bóle głowy;
Leczenie zespołu lęku uogólnionego
Po czym rozpoznać, że poczucie lęku przestało być naturalnym zjawiskiem i stało się chorobą? Zespół lęku uogólnionego diagnozuje się, gdy:
silne zamartwianie się i lęk utrzymują się przez co najmniej sześć miesięcy;
lękowi towarzyszą zaburzenia snu, rozdrażnienie, męczliwość i napięcie mięśniowe;
W trakcie diagnostyki lekarz określa również czy ZLU nie jest wynikiem innych zaburzeń psychicznych lub chorób. Zespół lęku uogólnionego niejednokrotnie występuje z fobią społeczną, napadami lęku panicznego, dystymią czy depresją. Ponadto osoby, które go doświadczają, często cierpią także na uzależnienie od leków, alkoholu czy substancji psychoaktywnych.
Jak wygląda leczenie po postawieniu diagnozy? W terapii zespołu lęku uogólnionego wykorzystuje się leczenie farmakologiczne i psychoterapię. Pierwsza z wymienionych metod najczęściej polega na podawaniu wenlafaksyny i leków z grupy SSRI. Z kolei psychoterapia opiera się głównie na terapii poznawczo-behawioralnej, której celem jest zrozumienie i przeformułowanie lękowych przekonań [1, 2].
Przypisy
[1] https://www.centrumdobrejterapii.pl/materialy/zespol-leku-uogolnionego/
[2] Stasiuk, Jacek, et al. "Zaburzenie lękowe uogólnione–rozpoznawanie, objawy oraz leczenie farmakologiczne Generalized anxiety disorder–diagnosis, symptoms and farmacological treatment."
