Zespół cieśni nadgarstka to choroba, która została opisana po raz pierwszy już w 1939 roku. Ostatnio mówi się o niej coraz częściej. Spowodowane jest to m.in. wydłużeniem czasu spędzanego przed komputerem, który nie służy już tylko do rozrywki. Coraz więcej osób wykorzystuje go jako narzędzie pracy. Jednak nie tylko ten czynnik odpowiada za rozwój zespołu cieśni nadgarstka. Jakie są inne przyczyny, jak wyglądają objawy i leczenie tej choroby?
Czym jest zespół cieśni nadgarstka?
Zespół cieśni nadgarstka to jedna z najczęściej występujących neuropatii uciskowych. Towarzyszy jej zbiór objawów, które pojawiają się na skutek ucisku na nerw pośrodkowy. Przebiega on w kanale nadgarstka, stąd nazwa choroby.
Zespół cieśni nadgarstka diagnozuje się u osób w różnym wieku. Najczęściej pojawia się po 50. roku życia. Częściej stwierdza się go u kobiet [1].
Przyczyny zespołu cieśni nadgarstka
Główną przyczyną choroby jest wykonywanie ciągłych, powtarzalnych ruchów nadgarstka np. podczas pisania na klawiaturze komputera, jazdy na rowerze czy intensywnych ćwiczeń fizycznych. Do rozwoju zespołu cieśni nadgarstka predysponują także: liczne urazy rąk, zwichnięcia, źle wygojone złamania, zaburzenia gospodarki hormonalnej, krwiaki oraz niedobory witamin (B6 i B12) [1].
Objawy zespołu cieśni nadgarstka
Uczucie drętwienia, mrowienia, ból nadgarstka oraz uczucie sztywności palców to klasyczne objawy zespołu cieśni nadgarstka. Charakterystyczne jest to, że dolegliwości bólowe pojawiają się w nocy. Przez to chorzy budzą się z bólem, uczuciem drętwienia i mrowienia dłoni.
Wraz z rozwojem choroby ból staje się mocniejszy. Ponadto dochodzi do zaniku mięśni kłębu kciuka. To sprawia, że osoby zmagające się z zespołem cieśni nadgarstka mają trudności z wykonywaniem precyzyjnych czynności. Osłabia się chwyt, palce wydają się sztywne.
Jeśli leczenie nie zostanie podjęte w porę, nieprzyjemne objawy mogą pojawiać się również w innych miejscach na ciele. Chory odczuwa ból, drętwienie czy uczucie obrzmienia nie tylko w dłoniach i palcach, ale i ramieniu, przedramieniu, barku, a nawet potylicy [1].
Leczenie zespołu cieśni nadgarstka
W diagnostyce zespołu cieśni nadgarstka wykorzystuje się proste testy: Phalena, odwrotny test Phalena, Tinela i Durkana. Po ustaleniu rozpoznania wdrażane jest leczenie, które z reguły zaczyna się od metod nieinwazyjnych. Chory powinien unikać ruchów wywołujących objawy, zmienić nawyki dotyczące ruchów dłoni, a także chłodzić nadgarstek.
W leczeniu zespołu cieśni nadgarstka wykorzystuje się również stabilizatory, kortykosteroidy, a także fizykoterapię. Jeśli żadna z tych metod nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, konieczne może być leczenie operacyjne [1].
Profilaktyka zespołu cieśni nadgarstka
W celu zmniejszenia ryzyka choroby warto przestrzegać kilku prostych zasad. Ważne jest:
ustawienie klawiatury poziomo,
utrzymywanie ergonomicznej pozycji pracy,
robienie kilkuminutowych przerw na ćwiczenia dłoni podczas pracy,
używanie myszki ergonomicznej i specjalnie wyprofilowanych podkładek [1], [2].
Nie mniej ważne jest przestrzeganie zasad zdrowej diety. Należy zwrócić uwagę czy w codziennym jadłospisie pojawiają się składniki wspomagające pracę układu nerwowego. Zaliczają się do nich przede wszystkim witaminy z grupy B (B1, B6, B9, B12) i wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. Ich źródłem są m.in. tłuste ryby morskie (makrela, śledź, łosoś, sardynki), oleje roślinne, orzechy, siemię lniane, nasiona chia, pełnoziarniste produkty zbożowe, zielone warzywa liściaste, a także mleko i przetwory mleczne [3], [4].
Jeśli dostarczenie odpowiednich ilości tych składników wraz z dietą jest niemożliwe, można rozważyć suplementację. Źródłem kwasów omega-3 jest m.in. tran. Dostępny jest zarówno w formie płynnej, jak i kapsułek. Niektóre suplementy diety oprócz tranu zawierają inne cenne składniki. Przykładem jest Ecomer Forte czosnek + witamina D. W jego składzie obecny jest olej z wątroby rekina, który wspomaga pracę układu nerwowego, a także witamina D pomocna w utrzymaniu zdrowych kości oraz czosnek.
Przypisy
[1] Golabek R., Majcher P. Zespół cieśni nadgarstka. Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe 1.1 (2018): 123-140.
[2] Makowiec-Dąbrowska, Teresa, et al. "Sposób wykonywania pracy jako czynnik ryzyka zespołu cieśni nadgarstka." Med. Pr 58.4 (2007): 361-372.
[3] Leszczyńska T., Pisulewski P., Wpływ wybranych składników żywności na aktywność psychofizyczną człowieka, ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość., 2004, 1 (38), 12 – 24.
[4] Materac, Ewa, Zbigniew Marczyński, and Kazimiera Henryka Bodek. "Rola kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6 w organizmie człowieka." Bromat Chem Toksykol 46.2 (2013): 225-233.
