Zatrucia pokarmowe objawiają się nudnościami, wymiotami, biegunką, bólem brzucha, często również gorączką. Dolegliwości pojawiają się nagle, mają dość gwałtowny przebieg, ale stosunkowo szybko ustępują. Dlaczego dochodzi do zatrucia pokarmowego? Jak sobie z nim radzić?
Zatrucia pokarmowe to stosunkowo częste dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Zwykle mają łagodny przebieg, chociaż sporadycznie mogą być groźne dla zdrowia. Przyczyną zwykle jest spożycie skażonej drobnoustrojami lub toksynami żywności.
Dlaczego dochodzi do zatrucia pokarmowego?
Do zatrucia pokarmowego dochodzi w wyniku spożycia pokarmów zakażonych drobnoustrojami lub wytworzonymi przez nie toksynami. Najczęściej jest to żywność pochodzenia zwierzęcego, np. mięso, mleko, jajka, przetwory mięsne. W większości przypadków źródłem zatrucia są bakterie, np. gronkowiec złocisty (np. nabiał, mięso), Salmonella (jajka, warzywa, mleko), Bacillus cereus (kremy, lody, produkty zbożowe), Clostridium (mięso, drób), Campylobacter (mięso, mleko, woda), Escherichia coli (mięso wołowe, mleko, woda)1.
Zatrucie pokarmowe mogą też spowodować wirusy, pasożyty2, a także zawarte w żywności toksyny chemiczne i pestycydy (rzadziej)3.
Jakie są objawy zatrucia pokarmowego?
Zatrucia pokarmowe powodują liczne dolegliwości żołądkowo-jelitowe, od stosunkowo łagodnych (najczęściej) aż po poważne, a nawet zagrażające zdrowiu i wymagające hospitalizacji. Objawy pojawiają się dość gwałtownie, w krótkim czasie po spożyciu skażonego pokarmu, jednak u zdrowych ludzi równie szybko ustępują (samoistnie) — po kilku lub kilkunastu godzinach, rzadziej po kilku dniach4.
Do charakterystycznych symptomów zatrucia pokarmowego zaliczamy:
nudności i wymioty,
biegunkę,
silny ból brzucha,
wzdęcia,
stan podgorączkowy lub gorączkę5.
Inne objawy to m.in. dreszcze, bóle mięśniowe, znaczne osłabienie, odwodnienie, krwawe stolce6.
Co robić w przypadku zatrucia pokarmowego?
Chociaż symptomy zatrucia pokarmowego mają tendencję do samoograniczania się, nie należy ich ignorować. Nawet zdrowe osoby mogą być narażone na powikłania po biegunce czy wymiotach. Do głównych konsekwencji zdrowotnych zaliczamy odwodnienie i zaburzenia elektrolitowe. U osób z chorobami przewlekłymi może dojść do zaostrzenia objawów. Dlatego też działania podejmowane przy zatruciu pokarmowym mają na celu przeciwdziałanie tym objawom, przede wszystkim odwodnieniu7.
Kiedy więc występuje u Ciebie zatrucie pokarmowe, musisz pić możliwie jak najwięcej płynów, najlepiej małymi porcjami, ale często. Podstawę stanowi woda (mineralna lub przegotowana), a także słaba herbata lub napary ziołowe. Jeśli jesteś w stanie, zjedz lekkostrawny posiłek. Unikaj jednak surowych warzyw lub owoców, przypraw czy nabiału. Staraj się też możliwie jak najwięcej odpoczywać8.
Warto sięgnąć po elektrolity, które dostępne są w różnych formach: jako leki, saszetki, tabletki musujące itp. Znajdziesz je w ofercie apteki e-Ziko. To najlepszy sposób, aby szybko uzupełnić niedobory elektrolitów, jakie organizm traci podczas biegunki. Zmniejszają one ryzyko odwodnienia organizmu i zaburzenia równowagi wodno-elektrolitowej, a także ograniczają nasilenie biegunki.
Oprócz tego wskazane jest stosowanie środków łagodzących objawy zatrucia pokarmowego. Sprawdzą się leki rozkurczowe lub przeciwgorączkowe (jeśli występuje gorączka). W przypadku biegunki można zastosować węgiel aktywny, nifuroksazyd, loperamid. Skuteczne preparaty na biegunkę, wymioty i inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe przy zatruciu pokarmowym znajdziesz w aptece e-Ziko.
Profilaktyka zatruć pokarmowych
Zawsze dbaj o higienę rąk i żywności. Myj ręce przed jedzeniem i przygotowywaniem posiłków. Regularnie czyść sprzęty kuchenne i wnętrze lodówki. Zabezpieczaj żywność przed kontaktem z owadami i zwierzętami domowymi. Dokładnie myj owoce, warzywa i mięso — nawet przed gotowaniem. Unikaj żywności z niepewnych źródeł.
Nie jedz surowego lub niedogotowanego/niedosmażonego mięsa, ryb, jaj, owoców morza.
Nie zamrażaj ponownie rozmrożonej żywności.
Nie przechowuj żywności zbyt długo, nawet w lodówce, i nie jedź nieświeżych przetworów.
Zawsze wybieraj świeże produkty, szczególnie mięsne.
Nie pij wody niewiadomego pochodzenia9.
Przypisy
1 Profilaktyka zatruć pokarmowych, Narodowy Fundusz Zdrowia, Biuletyn: Środa z Profilaktyką, http://nfz-warszawa.pl/gfx/nfz-warszawa/userfiles/_public/dla_pacjenta/aktualnosci/ulotka-profilaktyka-zatruc-pokarmowych.pdf, [dostęp: 04.11.2022]
2 Tamże.
3 Kuchar E., Zatrucie pokarmowe, https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/inne-rodzaje-zakazen/157482,zatrucie-pokarmowe, [dostęp: 04.11.2022]
4 Tamże.
5 Cyt. Profilaktyka zatruć pokarmowych…
6 Cyt. Kuchar E., Zatrucie pokarmowe…
7 Tamże.
8 Cyt. Profilaktyka zatruć pokarmowych…
9 Tamże.
