Prostata (inaczej gruczoł krokowy lub stercz) to narząd mięśniowo-gruczołowy będący częścią męskiego układu płciowego. Jest zlokalizowany poniżej pęcherza moczowego i odpowiada za produkcję wydzieliny będącej nośnikiem dla plemników. Mężczyźni w 4. i 5. dekadzie życia (choć niekiedy i młodsi) często zmagają się z zapaleniem prostaty. Co jest przyczyną stanu zapalnego, jakie daje objawy i jak wygląda leczenie?
Czym jest zapalenie prostaty?
Nazwa „zapalenie prostaty” używana jest w odniesieniu do zespołu niejednorodnych jednostek chorobowych. Różnią się one zarówno etiologią, jak i objawami.
Ze względu na przebieg wyróżnia się ostre oraz przewlekłe zapalenie prostaty. Pierwsze z wymienionych występuje dość rzadko (u około 20-25 na 100 000 mężczyzn). Inaczej wygląda to w przypadku przewlekłego zapalenia prostaty. Jest bardzo częstą chorobą – diagnozowaną u około 20% mężczyzn na całym świecie. Rozpoznaje się ją, gdy objawy zapalenia prostaty utrzymują się dłużej niż 3 miesiące [1, 2].
Przyczyny zapalenia prostaty
W zależności od etiologii rozróżnia się bakteryjne i niebakteryjne zapalenie prostaty. W przypadku pierwszego przyczyną stanu zapalnego stercza są patogeny układu moczowego (najczęściej Pseudomonas spp, Escherichia coli, Klebsiella spp i Proteus spp) [3].
Z kolei przyczyny niebakteryjnego zapalenia prostaty nie są do końca znane. Przypuszcza się, że za rozwój tej postaci choroby odpowiadają różne czynniki: stres, zaburzenia autoimmunologiczne i hormonalne [2].
Objawy zapalenia prostaty
Ostre zapalenie gruczołu krokowego wywołane przez bakterie ma nagły początek. U chorego pojawiają się zarówno poważne zaburzenia funkcji dróg moczowych, jak i ogólnoustrojowe objawy infekcji:
bóle krocza, prącia i jąder (czasami również bóle okolicy krzyżowej i odbytnicy);
wysoka gorączka z dreszczami;
bóle kości, stawów i mięśni;
częstomocz;
dysuria;
parcia naglące;
U osób z przewlekłym zapaleniem prostaty okresy zaostrzeń, czyli nasilenia objawów przeplatają się z remisją, gdy dolegliwości mają łagodniejszy charakter. W czasie zaostrzeń pojawiają się miejscowe objawy charakterystyczne dla ostrej postaci choroby (m.in. nagła potrzeba oddania moczu, częstomocz). Zazwyczaj nie obserwuje się gorączki oraz ogólnych objawów zakażenia [1, 2, 3].
Leczenie zapalenia prostaty
Leczenie zapalenia prostaty to złożony proces. Jego przebieg zależy od tego, jaki czynnik wywołał stan zapalny. Ponadto brana jest pod uwagę kondycja psychofizyczna chorego.
W przypadku ostrego zapalenia stercza ważne jest niezwłoczne wdrożenie antybiotykoterapii. Antybiotyki podaje się z reguły przez 4 tygodnie. Jeśli choroba ma ciężki przebieg (pojawia się wysoka gorączka wymioty) lub u chorego występują inne zaawansowane choroby przewlekłe (np. niewydolność nerek lub serca, cukrzyca) konieczna jest hospitalizacja.
Nie zawsze ostre zapalenie prostaty jest wskazaniem do hospitalizacji. Leczenie może być prowadzone ambulatoryjnie. W takich przypadkach podaje się antybiotyki doustne oraz wprowadza się leki, które łagodzą ostre objawy m.in. leki przeciwbólowe oraz przeciwgorączkowe (np. z ibuprofenem, które wydawane są bez recepty). Dodatkowo lekarz może zlecić łagodne środki przeczyszczające.
Antybiotyki oraz leki wspomagające (m.in. przeciwbólowe) podawane są również w przypadku przewlekłego zapalenia stercza. Jednak, jeśli badania wykażą obecność kamieni sterczowych (będących rezerwuarem bakterii) konieczne może być leczenie operacyjne.
Ponadto ważnym elementem procesu leczenia jest wprowadzenie zmian w stylu życia. Chorym zaleca się unikanie sytuacji, w których dochodzi do mechanicznego podrażniania prostaty (niewskazane są m.in. długie wycieczki rowerowe, jazda konna). Dodatkowo niektórzy eksperci wskazują na konieczność zmiany diety (niezalecane są m.in. ostre przyprawy), a także unikanie palenia papierosów, picia alkoholu i nadmiernych ilości kofeiny [1, 2, 3].
Profilaktyka zapalenia prostaty
Niektóre problemy urologiczne (np. zwężenie cewki moczowej) zwiększają ryzyko zachorowania na zapalenie prostaty. Ich skuteczne leczenie zmniejsza ryzyko rozwoju stanu zapalnego stercza [1].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/urologia/168074,ostre-zapalenie-gruczolu-krokowego-prostaty
[2] https://www.mp.pl/pacjent/urologia/168136,przewlekle-zapalenie-gruczolu-krokowego-prostaty
[3] Dadej, Roland, and Agata Jędrzejczak-Dadej. "Zapalenie gruczołu krokowego Bacterial and nonbacterial prostatitis."
