Drogi żółciowe to przewody, przez które żółć przedostaje się z wątroby do dwunastnicy. W wyniku działania różnych czynników może dojść do rozwoju stanu zapalnego w ich obrębie, a następnie niszczenia, zwężenia i zastoju żółci. Co powoduje zapalenie dróg żółciowych? Jakie daje objawy?
Czym jest zapalenie dróg żółciowych?
Zapalenie dróg żółciowych (cholangitis) to stan zapalny przewodów, które odprowadzają żółć z wątroby do dwunastnicy. Ze względu na przyczynę ma charakter pierwotny lub wtórny. Pierwotne zapalenie dróg żółciowych nie jest uwarunkowane współwystępowaniem innej choroby. W przeciwieństwie do wtórnego cholangitis, które rozwija się w następstwie innego schorzenia przewodów żółciowych lub wątroby.
Pierwotne zapalenie dróg żółciowych (PSC) to przewlekła, postępująca choroba, która rozwija się w obrębie przewodów zewnątrz- i wewnątrzwątrobowych. Prowadzi do uszkodzenia ich nabłonka, rozwoju stanu zapalnego i włóknienia. Tym samym utrudnia przepływ żółci, czego konsekwencją są nawracające stany zapalne, a także marskość lub niewydolność wątroby [1].
Przyczyny zapalenia dróg żółciowych
Przyczyny PSC nie są do końca znane. Na ten moment za najbardziej prawdopodobną przyczynę uznaje się reakcję autoimmunologiczną. Zaobserwowano, że często występuje ono z nieswoistymi chorobami zapalnymi jelit (częściej z wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego), reumatoidalnym zapaleniem stawów, cukrzycą typu I i autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy [1].
Z kolei wtórne zapalenie dróg żółciowych jest spowodowane czynnikami chemicznymi, mechanicznymi lub infekcyjnymi. Wśród jego najczęstszych przyczyn wymienia się: kamicę żółciową, urazy lub zakażenia dróg żółciowych spowodowane procedurami medycznymi, infekcje bakteryjne, bliznowacenie (np. po zapaleniu trzustki), guzy uciskające przewody żółciowe, wrodzone wady anatomiczne, a także przewlekłe choroby wątroby [2].
Objawy zapalenia dróg żółciowych
Jak objawia się zapalenie dróg żółciowych? Choroba o charakterze pierwotnym może pozostać niezauważona przez dłuższy czas. Jeśli pojawiają się jakieś objawy, najczęściej są to:
- niezamierzona utrata masy ciała,
- świąd skóry,
- ciągłe zmęczenie,
- żółtaczka.
W niektórych przypadkach pojawiają się również nawracające stany zapalne przewodów żółciowych. Może towarzyszyć im gorączka i ból prawego podżebrza.
U osób z wtórnym zapaleniem dróg żółciowych mogą wystąpić również objawy choroby współistniejącej. W przypadku kamicy żółciowej są to m.in. kolka żółciowa (ostry i nagły ból zlokalizowany w górnym, prawym kwadrancie brzucha lub nadbrzuszu), nudności i wymioty oraz nadmierna potliwość [3].
Leczenie zapalenia dróg żółciowych
Diagnostyka zapalenia dróg żółciowych obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, a także:
- badania laboratoryjne krwi – u chorych obserwuje się hipergammaglobulinemię, wzrost stężenia bilirubiny, a także podwyższoną aktywność ALP, ALAT, GGT i AspAT;
- testy immunologiczne na obecność przeciwciał przeciwjądrowych;
- MRCP – badanie, które pozwala na nieinwazyjne zobrazowanie przewodów żółciowych i uznawane jest za “złoty standard” w diagnostyce zapalenia dróg żółciowych;
- endoskopową cholangiopankreatografię wsteczną (ECPW) – inwazyjne, endoskopowe badanie, które zleca się w przypadku konieczności pobrania materiału z przewodów żółciowych;
- biopsję wątroby;
- badanie histopatologiczne wycinka;
W przypadku PSC, którego przyczyny nie są do końca znane, wdraża się leczenie objawowe. Choremu podaje się leki np. kwas ursodezoksycholowy, który zmniejsza aktywność enzymów (ALP i GGTP) i łagodzi świąd skóry. Oprócz tego lekarz może zlecić antybiotykoterapię.
U chorych ze znacznym zwężeniem przewodów żółciowych konieczne może być endoskopowe poszerzenie zwężonych odcinków. Jeśli leczenie objawowe i endoskopowe okażą się nieskuteczne, lekarz może zdecydować o potrzebie przeszczepu wątroby.
Całkowite wyleczenie PSC jest niemożliwe. Jednak leczenie farmakologiczne lub endoskopowe przyczynia się do zmniejszenia nasilenia objawów i poprawy jakości życia chorego [1].
