Pieczenie i swędzenie skóry to objawy, które mogą mieć różne przyczyny. Jedną z nich jest wyprzenie. Czym jest, jakie są jego przyczyny, objawy i metody leczenia?
Czym jest wyprzenie?
Wyprzenie to stan chorobowy, który charakteryzuje się zapalnym uszkodzeniem naskórka. Mechanizm jego powstawania polega na rozroście drobnoustrojów (najczęściej grzybów Candida albicans) na powierzchni skóry.
Wyprzenia skórne występują dość często. Do grupy ryzyka należą osoby z nadwagą i otyłością. Jest to spowodowane tym, że fałdy skórne stwarzają dobre warunki do rozwoju drobnoustrojów powodujących wyprzenia [1], [2], [3].
Przyczyny wyprzenia
Najczęstszą przyczyną wyprzenia są grzyby Candida albicans. Drożdżaki z rodzaju Candida są składnikiem naturalnej flory bakteryjnej. Jednak w wyniku działania różnych czynników mogą doprowadzić do powstania zmian chorobowych. Do takich czynników należą:
- otyłość,
- cukrzyca,
- przyjmowanie niektórych leków,
- nadmierna potliwość,
- niedobory odporności (np. u osób zakażonych wirusem HIV),
- zaburzenia gospodarki hormonalnej,
- mikrourazy i maceracja naskórka spowodowane zwiększoną potliwością lub moczeniem skóry,
- długotrwałe przebywanie w gorącym klimacie (dlatego więcej przypadków kandydozy obserwuje się w okresie letnim),
- picie nadmiernych ilości alkoholu,
- niedobór witamin z grupy B.
Candida albicans jest najczęstszą, ale nie jedyną przyczyną wyprzenia. Wśród innych wymienia się bakterie. Mówi się wtedy o wyprzeniu bakteryjnym, które może być spowodowane zakażeniem: gronkowcem złocistym i skórnym, Corynebacterium, Brevibacterium epidermidis czy Pseudomonas [1], [2], [3].
Objawy wyprzenia
Do głównych objawów wyprzenia należą:
- ból w obszarach zmienionych chorobowo,
- pieczenie skóry,
- świąd (powodujący chęć drapania, a tym samym pogłębiając problem i zwiększający ryzyko powikłań).
Zmiany skórne występują przede wszystkim na skórze brzucha, karku, okolicy pod piersiami, między palcami u stóp i fałdach skórnych lędźwiowych. U mężczyzn pojawiają się również na żołędziu prącia.
Wyprzenia bywają postrzegane wyłącznie jako problem natury estetycznej, a przez to lekceważone. To błąd, ponieważ nieleczone zmiany skórne w okolicach żołędzia prącia i pachwin mogą powodować ból przy oddawaniu moczu. Z kolei wyprzenia między palcami u stóp mogą utrudniać chodzenie [1], [2], [3].
Leczenie wyprzenia
Diagnostyka wyprzeń obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, badanie fizykalne i badanie histopatologiczne. Ostatnie z wymienionych pozwala na ustalenie przyczyny i różnicowanie wyprzenia z innymi stanami chorobowymi, które mogą “naśladować” jego objawy (przykładami są liszaj płaski czy brodawki skórne).
Jak przebiega leczenie po ustaleniu rozpoznania? Jedną z najczęściej stosowanych i uznanych metod leczenia jest stosowanie maści przeciwgrzybiczych. W ich składzie znajdują się m.in. klotrimazol, ketokonazol czy itrakonazol.
Inaczej leczy się wyprzenie bakteryjne. W przypadku postawienia takiej diagnozy stosuje się kwas fusydynowy i maści antybiotykowe.
Wdrożenie odpowiedniego leczenia poprawia samopoczucie chorego. Jednak należy pamiętać, że wyprzenia mogą mieć swoje źródło np. w cukrzycy czy nabytych niedoborach odporności. W takich sytuacjach stosowanie maści przeciwgrzybiczych czy antybiotykowych nie wystarczy. Żeby zapobiec nawrotom wyprzeń, warto skonsultować się z lekarzem w sprawie leczenia choroby podstawowej [1], [2], [3].
Profilaktyka wyprzenia
Na powstawanie wyprzeń bardziej narażone są osoby z nadwagą i otyłością. W związku z tym jednym z elementów profilaktyki jest dbanie o prawidłową masę ciała poprzez odpowiednio zbilansowaną dietę i regularną aktywność fizyczną.
Powstawaniu zmian skórnych sprzyjają również niedobory odporności, dlatego warto zadbać o jej wzmocnienie. W tym przypadku zdrowy styl życia ma również duże znaczenie. Dodatkowo można wspomóc się suplementami diety, które wspierają funkcjonowanie układu odpornościowego. Należą do nich produkty z wielonienasyconymi kwasami tłuszczowymi omega-3 (np. tran), cynkiem, witaminą D, witaminą C oraz różnymi składnikami roślinnymi [4].
Przypisy
[1] Mistiaen, Patriek, and Meike van Halm-Walters. "Prevention and treatment of intertrigo in large skin folds of adults: a systematic review." BMC nursing 9 (2010): 1-9.
[2] Pandya, Ipsa, et al. "Approach to balanitis/balanoposthitis: Current guidelines." Indian Journal of Sexually Transmitted Diseases and AIDS 35.2 (2014): 155-157.
[3] https://leki.pl/na/wyprzenie/
[4] Zegan, Magdalena, et al. "Suplementy diety i żywność stosowana w celu wspomagania odporności–badania pilotażowe." Probl. Hig. Epidemiol 94 (2013): 910-914.
