Wszy to zewnętrzne pasożyty zwierząt i ludzi. Gatunkiem atakującym ludzi jest wesz ludzka, która wywołuje wszawicę odzieżową, głowową lub łonową. Jakie są przyczyny, objawy i metody leczenia ostatniej z wymienionych, czyli wszawicy łonowej?
Czym jest wszawica łonowa?
Wszy ludzkie to stawonogi, które występują na całym świecie. Szacuje się, że wszawica, czyli choroba przez nie wywoływana występuje u mniej niż 1% mieszkańców Polski.
Wyróżnia się różne rodzaje wszawicy wywołanej przez wesz ludzką. Jedną z nich jest wszawica łonowa, którą najczęściej diagnozuje się u osób dorosłych. Niejednokrotnie występuje ona z innymi chorobami przenoszonymi drogą płciową [1].
Przyczyny wszawicy łonowej
Wszawica łonowa to choroba wywołana przez wesz łonową (łac. Pediculus pubis), która jest mniejsza od wszy odzieżowej czy głowowej. Dorosłe osobniki tego pasożyta są najczęściej jasnoszare, przez co trudno dostrzec je w owłosieniu łonowym (często widać je dopiero po wyrwaniu włosa). Samiczki składają jaja (około 200-300 w ciągu miesiąca), które przytwierdzają się do włosków łonowych tuż nad powierzchnią skóry.
Wszy ludzkie żywią się krwią. Każda z nich kąsa skórę około 5 razy dziennie, co doprowadza do przedostania się różnych substancji do organizmu człowieka. Niektóre z nich wywołują reakcje alergiczne powodujące silne świąd.
Jak dochodzi do zarażenia wszą łonową? Najczęstszą przyczyną wszawicy łonowej jest bliski i bezpośredni kontakt z chorym (np. podczas współżycia seksualnego). Innym powodem zachorowania może być używanie wspólnych przedmiotów (np. ręczników) [1].
Objawy wszawicy łonowej
Wesz łonowa najczęściej zajmuje okolicę łonową. Rzadko bytuje na włosach w okolicy pach, pachwin, ud, brzucha czy brwiach i rzęsach.
Objawy wszawicy łonowej pojawiają się zazwyczaj po kilku tygodniach od zakażenia. Głównym objawem jest uporczywy świąd, który nasila się w godzinach nocnych. Może prowadzić on do intensywnego drapania, a następnie ran i wtórnych zakażeń bakteryjnych.
Częstym objawem jest także obecność plam błękitnych (łac. maculae coeruleae) o kolorze szarawym lub sinofioletowym. Z reguły pojawiają się one na skórze klatki piersiowej, brzuchu i udach w wyniku ukąszenia przez wszy i rozpadu erytrocytów (krwinek czerwonych).
Wszawica łonowa występuje głównie u osób dorosłych. Jednak może pojawić się również u dzieci (np. gdy dziecko używa tych samych przedmiotów, co osoba dorosła z tą chorobą). W przypadku najmłodszych pacjentów wesz łonowa częściej zajmuje brwi i rzęsy. Doprowadza to do świądu i pocierania oczu, a następnie podrażnienia tej okolicy i zapalenia spojówek lub brzegów powiek [1].
Leczenie wszawicy łonowej
W przypadku pojawienia się objawów, które mogą wskazywać na wszawicę łonową, należy skonsultować się z lekarzem dermatologiem. Specjalista ustala rozpoznanie na podstawie obrazu klinicznego, a także stwierdzenia obecności jaj i żywych osobników. Zazwyczaj nie ma konieczności wykonywania badania mikroskopowego.
Wszawica łonowa wymaga różnicowania z innymi chorobami, takimi jak:
- atopowe zapalenie skóry (AZS),
- zapalenie mieszków włosowych,
- świerzbiączka guzkowa,
- łojotokowe zapalenie skóry,
- liszaj pokrzywkowy.
Jak przebiega leczenie po ustaleniu, że przyczyną objawów jest wesz łonowa? W leczeniu wszawicy łonowej stosuje się preparaty, które zawierają 1% permetryny, cyklometikon lub dimetikon. Są one dostępne, np. w postaci szamponów, kremów i lotionów.
W czasie leczenia ważne jest również częste zmienianie pościeli, bielizny i ręczników, a także pranie ich w wysokiej temperaturze. Wskazana jest również depilacja owłosienia łonowego.
Należy pamiętać, że leczeniem powinni zostać objęci wszyscy domownicy i partnerzy seksualni osoby z wszawicą łonową. Chory powinien zaprzestać kontaktów seksualnych do momentu zakończenia leczenia [1].
Profilaktyka wszawicy łonowej
Główną przyczyną wszawicy łonowej jest kontakt seksualny z osobą chorą, dlatego profilaktyka obejmuje unikanie ryzykownych zachowań seksualnych. Ponadto wskazane jest wystrzeganie się wspólnego używania przedmiotów (np. ręczników) z obcymi osobami.
