Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na świecie żyje około 71 milionów ludzi przewlekle zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu C (HCV). Może on wywoływać zarówno ostre, jak i przewlekłe zapalenie wątroby. U około 20-30% chorych na przewlekłe zapalenie wątroby rozwija się marskość wątroby, a z czasem pierwotny rak wątroby. Patrząc na te dane, można stwierdzić, że wirusowe zapalenie wątroby typu C (WZW C) to choroba, której nie należy lekceważyć. Jakie są jej przyczyny? Jak rozpoznać WZW typu C w porę?
Czym jest wirusowe zapalenie wątroby typu C?
Wirusowe zapalenie wątroby typu C to choroba zakaźna. Wywołuje ją wirus HCV (Hepatitis C Virus), który został zidentyfikowany w 1989 roku. Obecnie wiadomo, że jest on bardziej wrażliwy na działanie promieniowania UV i temperatury niż wirus zapalenia wątroby typu B. Ponadto zaobserwowano, że aby doszło do zakażenia, wystarczą śladowe ilości krwi, w których znajduje się wirus.
Zachorowania na wirusowe zapalenia wątroby typu C odnotowuje się na całym świecie. Rozpowszechnienie wirusa, który je wywołuje, jest szczególnie wysokie w delcie Nilu w Egipcie. Z kolei w Polsce odsetek osób zakażonych HCV wynosi około 0,5% [1, 2].
Przyczyny wirusowego zapalenia wątroby typu C
Przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu C jest zakażenie wirusem HCV. Jego jedynym rezerwuarem jest człowiek.
Do zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu C dochodzi poprzez naruszenie ciągłości tkanek i kontakt błon śluzowych lub skóry z zakażoną krwią, nasieniem lub innymi płynami ustrojowymi. Ma to miejsce np. podczas zabiegu medycznego, wstrzykiwania substancji odurzających, zabiegów kosmetycznych i medycyny estetycznej wykonywanych przy pomocy niesterylnych narzędzi czy wspólnego używania przyborów kosmetyczno-higienicznych.
Wirus zapalenia wątroby typu C może przenosić się również z matki na dziecko (w czasie ciąży lub porodu). Ryzyko zakażenia w tym przypadku zależy m.in. od genotypu wirusa, ilości HCV we krwi matki i przebiegu porodu. Szacuje się je na około 6%.
Wśród czynników ryzyka zakażenia HCV wymienia się również kontakty seksualne bez odpowiedniego zabezpieczenia w postaci prezerwatywy. Ryzyko ocenia się jako znikome, ale może one wzrosnąć np. w przypadku stanów zapalnych błon śluzowych lub skóry w okolicy narządów płciowych [1, 2].
Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu C
Objawy ostrej postaci WZW C pojawiają się zazwyczaj po około 7-8 tygodniach od zakażenia. Występują u około 20-30% osób zakażonych i są mało charakterystyczne. Należą do nich m.in. bóle mięśniowo-stawowe, stan podgorączkowy lub gorączka i bóle brzucha. W niektórych przypadkach towarzyszy im żółtaczka. W fazie ostrej rzadko obserwuje się galopującą postać zapalenia wątroby, która wiąże się z dużą śmiertelnością.
U około 75-85% zakażonych ostre zapalenie wątroby typu C przechodzi w chorobę przewlekłą, która przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Zdarza się, że dopiero w momencie zaawansowanej marskości wątroby objawiającej się m.in. osłabieniem, utratą apetytu, świądem i bolesnymi skurczami mięśni [1, 2].
Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu C
Diagnostyka WZW C obejmuje 2 etapy:
- serologiczne badania przesiewowe wykonywane w celu wykrycia przeciwciał anty-HCV we krwi;
- badania potwierdzające (u osób z przeciwciałami anty-HCV), które mają na celu wykrycie antygenu rdzeniowego HCV lub materiału genetycznego wirusa;
Po ustaleniu diagnozy rozpoczyna się leczenie, w którym wykorzystywane są leki przeciwwirusowe. Czas trwania terapii wynosi około 12-24 tygodni i trwale hamuje replikację HCV. Może być ona prowadzona w warunkach laboratoryjnych, dzięki czemu osoba zakażona nie musi przebywać 12-24 tygodni w szpitalu [1].
Profilaktyka wirusowego zapalenia wątroby typu C
Do dziś nie wynaleziono skutecznej szczepionki przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu C. W ramach profilaktyki zaleca się m.in. unikanie ryzykownych zachowań seksualnych i przeprowadzanie zabiegów kosmetycznych oraz medycyny estetycznej wyłącznie za pomocą sterylnych narzędzi [2].
Przypisy
- [1] https://epibaza.pzh.gov.pl/story/wirusowe-zapalenie-w%C4%85troby-typu-c-informacje-og%C3%B3lne
- [2] https://www.gov.pl/web/gis/wirusowe-zapalenie-watroby-typu-c-wzw-c
