Wirusowe zapalenie wątroby typu B (hepatitis B, WZW typu B) to choroba zakaźna wywołana przez wirusa HBV (Hepatitis B Virus, HBV). Jest on około 100 razy bardziej zakaźny niż wirus HIV i bardziej odporny na działanie środków chemicznych i innych czynników środowiskowych. Jednak to właśnie o wirusie HIV, a nie HBV słyszy się częściej. Czas to zmienić, bo zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu B wcale nie jest rzadkie i niegroźne dla zdrowia.
Czym jest choroba wirusowe zapalenie wątroby typu B?
Wirusowe zapalenie wątroby to grupa chorób, w których przebiegu dochodzi do powstawania zmian zapalno-martwiczych w obrębie wątroby i uszkodzenia tego ważnego organu. Obecnie wyróżnia się 6 czynników wirusowych, które uszkadzają wątrobę. Są to wirusy:
HAV,
HBV,
HCV,
HDV,
HEV,
HGV.
W Polsce najczęściej stwierdza się zakażenia wirusami HAV, HBV i HCV. Przy czym tylko HBV i HCV mogą być przyczyną nie tylko ostrego, ale i przewlekłego wirusowego zapalenia wątroby.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B nazywane również “żółtaczką wszczepienną” uznaje się za jedną z najgroźniejszych chorób zakaźnych. Wirus, który ją wywołuje, występuje na całym świecie. Szacuje się, że na powikłania HBV umiera rocznie około 700 000 osób. Przy czym zachorowalność na WZW B zmniejszyła się po wprowadzeniu obowiązkowych szczepień ochronnych [1].
Przyczyny wirusowego zapalenia wątroby typu B
Przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu B jest zakażenie wirusem HBV. Jego cechą charakterystyczną jest zdolność do integracji materiału genetycznego z materiałem genetycznym osoby zakażonej. To sprawia, że wyeliminowanie HBV z organizmu jest niemal niemożliwe. Wirus jest bardzo odporny na leki przeciwwirusowe. Ponadto należy do wirusów onkogennych – przewlekłe zakażenie HBV może prowadzić do nowotworu wątrobowokomórkowego.
Wyróżnia się 3 drogi zakażenia HBV:
okołoporodowa,
płciowa,
pozajelitowa (HBV przenosi się głównie poprzez krew, dlatego źródłem zakażenia mogą być skażone przyrządy niemedyczne i medyczne).
Wśród czynników ryzyka zakażenia wirusem zapalenia wątroby typu B wymienia się m.in. narażenie zawodowe na kontakt z płynami ustrojowymi i krwią (do zakażenia wystarczy niewielka ilość krwi), uzależnienie od narkotyków dożylnych, duża liczba partnerów seksualnych i bliski kontakt z chorym na wirusowe zapalenie wątroby typu B
[2, 3].
Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu B
WZW B ma 2 postaci: ostrą i przewlekłą. Pierwsza z nich charakteryzuje się szybko rozwijającymi się zmianami zapalnymi i martwiczymi w wątrobie. Z kolei postać przewlekła rozwija się, gdy ostra postać choroby nie ustąpi całkowicie.
Ostre zapalenie wątroby może mieć bezobjawowy przebieg lub dawać objawy pod postacią:
bólów brzucha
bólów stawów
nudności i wymioty
męczliwość
świąd skóry
żółtaczka
U około 2-5% osób zakażonych dochodzi do rozwoju postaci przewlekłej. Często nie daje ona żadnych charakterystycznych objawów. Niektórzy chorzy zgłaszają obniżony nastrój i uczucie zmęczenia [2, 3].
Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu B
Diagnostyka WZW B obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, badania molekularne umożliwiające wykrycie DNA wirusa, badania serologiczne oraz badania dodatkowe (np. próby wątrobowe).
Po ustaleniu diagnozy wdraża się farmakoterapię. W leczeniu WZW B stosuje się interferony [2, 3].
Oprócz farmakoterapii zaleca się unikanie picia alkoholu oraz stosowanie odpowiedniej diety. Osoby chore powinny zwrócić uwagę na ograniczenie spożycia nasyconych kwasów tłuszczowych, codzienne jedzenie warzyw i owoców oraz unikanie produktów o wysokim stopniu przetworzenia. W przypadku nadwagi lub otyłości wskazana jest również redukcja masy ciała [4].
Profilaktyka wirusowego zapalenia wątroby typu B
Podstawą profilaktyki WZW B jest szczepienie. Jest ono obowiązkowe m.in. dla uczniów i studentów szkół medycznych, osób zakażonych HCV i osób wykonujących zawody medyczne.
Oprócz szczepienia zaleca się inne działania profilaktyczne. W celu zmniejszenia ryzyka zakażenia WZW B należy odpowiednio zabezpieczać sprzęty skażone krwią, badać dawców krwi, używać sprzętów jednorazowych (m.in. w salonach kosmetycznych i fryzjerskich) i unikać przygodnych kontaktów seksualnych [2, 3].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/50949,wirusowe-zapalenie-watroby-wzw
[2] https://www.gov.pl/web/gis/wirusowe-zapalenie-watroby-typu-b-wzw-b
[3] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/51190,hbv-i-przewlekle-wirusowe-zapalenie-watroby-typub
[4] https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-leczeniu-wirusowego-zapalenia-watroby/
