Czym jest choroba wirusowe zapalenie wątroby typu A?
Wirusowe zapalenie wątroby typu A (WZW A) to wirusowa choroba zakaźna. W języku potocznym nazywana jest żółtaczką pokarmową lub chorobą brudnych rąk. Wynika to z tego, że najczęstszą przyczyną tej choroby jest spożycie skażonej wody lub żywności.
WZW A w przeciwieństwie do wirusowego zapalenia wątroby typu B nie powoduje przewlekłego zapalenia wątroby. Co nie oznacza, że nie wiąże się z groźnymi dla zdrowia konsekwencjami. Wirusowe zapalenie wątroby typu A może prowadzić do aplazji szpiku, nadostrego zapalenia wątroby, a nawet zgonu.
Szacuje się, że zakażenie wirusem zapalenia wątroby typu A jest przyczyną około 1,4 milionów ostrego WZW rocznie. Najwięcej przypadków WZW A odnotowuje się w Afryce Południowej i Środkowej oraz Azji Południowej. Wynika to ze złych warunków sanitarnych [1, 2].
Przyczyny wirusowego zapalenia wątroby typu A
Przyczyną wirusowego zapalenia wątroby typu A jest zakażenie wirusem zapalenia wątroby z rodziny Picornaviridae. Jedynym rezerwuarem tego wirusa jest człowiek.
Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez spożycie skażonej wody lub produktów spożywczych (np. warzyw, owoców). Inne drogi zakażenia to:
kontakt seksualny z osobą zakażoną;
kontakt bezpośredni z osobą zakażoną np. przeniesienie wirusa poprzez nieumyte ręce) [1, 2];
Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A
Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A rozwijają się w ciągu 15-50 dni od zakażenia. W większości przypadków pojawiają się po około 30 dniach, ale osoba zakażona wydala duże ilości wirusa już 2-3 tygodnie przed wystąpieniem żółtaczki.
WZW A ma różny przebieg. U niektórych osób zakażonych nie pojawiają się żadne objawy. Z kolei u innych występują dolegliwości przypominające te, które towarzyszą grypie. Najczęściej są to osłabienie, ból mięśni i gorączka. Oprócz tego mogą wystąpić nudności, wymioty, ból stawów, męczliwość czy świąd skóry [1, 2].
Leczenie wirusowego zapalenia wątroby typu A
Objawy wirusowego zapalenia wątroby typu A są mało charakterystyczne i bywają mylone z grypą. Co robić, gdy się pojawią? Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). Jest to bardzo ważne, ponieważ szybkie wykrycie WZW A ogranicza rozprzestrzenianie się wirusa i zmniejsza ryzyko ciężkiego przebiegu choroby (szczególnie u chorych na przewlekłe zapalenie wątroby i osoby po 50. roku życia).
Diagnostyka WZW A obejmuje dokładny wywiad lekarski, badanie przeciwciał przeciwko wirusowi zapalenia wątroby typu A oraz badań dodatkowych, takich jak:
badanie stężenia bilirubiny (wolnej i sprzężonej),
próby wątrobowe – nawet w przypadku bezobjawowego przebiegu zakażenia obserwuje się zwiększenie aktywności AST i ALT,
oznaczenie aktywności GGT i ALP.
Po ustaleniu wdraża się leczenie objawowe, którego głównym celem jest utrzymanie odpowiedniego stanu nawodnienia i odżywienia. W fazie ostrej choroby zaleca się ograniczenie aktywności fizycznej, odpoczynek, odpowiednio zbilansowaną dietę, unikanie spożywania alkoholu oraz niektórych leków (wywołujących zastój żółci w wątrobie lub metabolizowanych w tym narządzie). W przypadku nasilonych wymiotów i wystąpieniu odwodnienia konieczne może być nawadnianie przez zgłębnik.
W cięższych przypadkach choroby lekarz może zdecydować o konieczności hospitalizacji. Z kolei, jeśli chory pozostaje w domu, powinien zgłaszać się co tydzień na wizytę lekarską i badania laboratoryjne. Ponadto powinien powstrzymać się od kontaktów seksualnych i przygotowywania posiłków dla innych osób [2].
Profilaktyka wirusowego zapalenia wątroby typu A
Profilaktyka WZW A obejmuje szczepienia, utrzymywanie wysokich standardów higieny, unikanie przygodnych kontaktów seksualnych i używanie prezerwatyw.
Szczepienie przeciwko WZW A obejmuje 2 dawki, które podaje się domięśniowo. Jest szczególnie zalecane osobom, które wyjeżdżają do państw o średniej lub dużej endemiczności WZW A, podejmują ryzykowne zachowania seksualne, pracują przy sortowaniu odpadów czy chorują na hemofilię lub przewlekłą chorobę wątroby [1].
Przypisy
[1] https://www.gov.pl/web/gis/wirusowe-zapalenie-watroby-typu-a-wzw-a
[2] https://www.mp.pl/pacjent/gastrologia/choroby/watroba/291781,wirusowe-zapalenie-watroby-typu-a-wzw-a-przyczyny-objawy-leczenie-i-profilaktyka
