Hipotonia, czyli niedociśnienie tętnicze to równie częsty problem co nadciśnienie tętnicze, o którym mówi się więcej. Bywa bagatelizowane, bo zazwyczaj nie powoduje znacznych dolegliwości. Jednak warto mieć na uwadze, że mogą towarzyszyć mu stłumienie tonów serca i nadmierne wypełnienie żył szyjnych. Współwystępowanie tych trzech objawów nazywane jest triadą Becka i wymaga pilnej konsultacji lekarskiej. Jak lekarz ustala rozpoznanie i w jaki sposób leczy się triadę Becka?
Czym jest triada Becka?
Żeby wyjaśnić, czym jest triada Becka, należy zacząć od opisu worka osierdziowego. Jest to specjalna błona, która pełni funkcje ochronne. Chroni mięsień sercowy przed urazami i umożliwia mu prawidłową pracę.
Worek osierdziowy zdrowej osoby zawiera około 35 ml płynu. Jednak w wyniku działania różnych czynników może dojść do przedostania się nadmiernych ilości płynu do worka osierdziowego. Prowadzi to do wzrostu ciśnienia w worku osierdziowym, spadku ciśnienia krwi w jamach serca i tym samym zaburzenia funkcji mięśnia sercowego jako “pompy”.
Niedociśnienie tętnicze, nadmierne wypełnienie żył szyjnych i stłumienie tonów serca, które pojawiają się przy przedostaniu się płynu do worka osierdziowego, określa się jako triadę Becka [1].
Przyczyny triady Becka
Jakie są przyczyny triady Becka? Do najczęstszych należą:
choroby nowotworowe (zazwyczaj nowotwór oskrzeli i płuc, a także przerzuty nowotworowe występujące w przebiegu raka skóry czy sutka);
urazy klatki piersiowej, które powodują uszkodzenie naczyń krwionośnych i napływ krwi do worka osierdziowego;
powikłania zabiegów kardiologicznych (np. wymiany zastawek);
zawał serca;
zapalenie osierdzia o podłożu wirusowym lub bakteryjnym;
pęknięcie tętniaka aorty wstępującej;
mocznica (rzadka przyczyna) [1];
Objawy triady Becka
W przypadku działania mechanicznego objawy pojawiają się zazwyczaj nagle. Z kolei, jeśli ich przyczyną jest proces chorobowy, mogą być mniej nasilone i wystąpić później.
Jednym z głównych objawów triady Becka jest niedociśnienie tętnicze, czyli hipotensja. W początkowej fazie daje ono objawy pod postacią nadmiernej senności, omdleń i zawrotów głowy.
Drugim objawem triady Becka jest nadmierne wypełnienie żył szyjnych spowodowane zmniejszoną kurczliwością mięśnia sercowego. U niektórych osób może być ono niewidoczne na pierwszy rzut oka, ale jest wyczuwalne palpacyjnie.
Triada Becka obejmuje również stłumienie tonów serca wywołane nadmiernym gromadzeniem się płynów w worku osierdziowym. Jest ono słyszalne przy osłuchiwaniu klatki piersiowej podczas badania lekarskiego.
Objawy określane mianem triady Becka zazwyczaj towarzyszą tamponadzie, która stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia i wymaga natychmiastowej interwencji lekarskiej. Tamponadę serca można rozpoznać po objawach takich jak:
ból w klatce piersiowej, który nasila się w pozycji leżącej;
duszności;
kaszel;
utrudnione połykanie;
zwiększona męczliwość;
omdlenie lub pełna utrata przytomności;
W przypadku objawów wskazujących na tamponadę serca należy, jak najszybciej wezwać pogotowie. Rokowanie zależy od tego, jak szybko zostanie wdrożone leczenie (odbywa się ono w warunkach szpitalnych) [1, 2].
Leczenie triady Becka
Diagnostyka triady Becka obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, a także badania przedmiotowe, podmiotowe i dodatkowe. W diagnostyce najczęściej wykorzystuje się tomografię komputerową klatki piersiowej i echokardiografię.
Jak przebiega leczenie po ustaleniu rozpoznania? Obecnie najczęstszą metodą leczenia jest nakłucie worka osierdziowego, czyli perikardiocenteza. Ma ono na celu usunięcie nadmiernych ilości płynów z worka osierdziowego (jednorazowo upuszcza się mniej niż 1 l, co pozwala uniknąć rozstrzenia komory serca). W wielu przypadkach perikardiocenteza jest zabiegiem ratującym życie [1].
Profilaktyka triada Becka
Przyczyny triady Becka są różne i nie zawsze można je usunąć. Jednak są też i takie, na które ma się wpływ (np. poprzez zdrowy styl życia). Dbając o zdrową dietę, regularną aktywność fizyczną i unikanie używek można zmniejszyć ryzyko niektórych chorób nowotworowych, które stanowią jedną z przyczyn triady Becka [3].
Przypisy
[1] Pacha, Homam Moussa, Mohamad Soud, and M. Chadi Alraies. "Beyond Beck's triad: a rare cause of cardiac tamponade and hemoptysis." Ochsner Journal 18.3 (2018): 271-273.
[2] Lewczuk, Anna, Bożena Sobkowicz, and Anna Tomaszuk-Kazberuk. "Tamponada serca."
[3] Tuchowska, Paulina, Halina Worach-Kardas, and Jerzy T. Marcinkowski. "Najczęstsze nowotwory złośliwe w Polsce–główne czynniki ryzyka i możliwości optymalizacji działań profilaktycznych." Probl Hig Epidemiol 94.2 (2013): 166-171.
