Trądzik młodzieńczy dotyka 35-90% młodzieży. Niektóre młode osoby zmagają się z nim przez rok, a inne nawet przez kilka lat. Jest to problem nie tylko natury zdrowotnej. Zmiany trądzikowe mogą wpływać również na obniżenie samooceny, dlatego nie można ich lekceważyć. Odpowiednie leczenie przywraca dobrą kondycję skóry, zapobiega powstawaniu kolejnych zmian skórnych i blizn. Jak wygląda proces leczenia i jakich czynników unikać, aby zapobiec powstawaniu trądziku młodzieńczego?
Czym jest trądzik młodzieńczy?
Mieszki włosowo-łojowe obejmują gruczoły łojowe oraz mieszki włosowe. W gruczole łojowym produkowane jest sebum, które natłuszcza i chroni skórę przed działaniem czynników zewnętrznych.
Trądzik młodzieńczy to przewlekła choroba, w której przebiegu dochodzi do zapalenia wspomnianych mieszków włosowo-łojowych. Jak sama nazwa wskazuje dotyka osoby młode i może utrzymywać się u nich nawet przez wiele lat [1].
Przyczyny trądziku młodzieńczego
Zasadniczą rolę w rozwoju trądziku młodzieńczego odgrywają 4 czynniki: zmiany w składzie sebum i jego nadmierna produkcja, stan zapalny, bakterie Cutibacterium acnes oraz nieprawidłowości w procesie wzrostu i namnażania się komórek, które wyściełają przewód wyprowadzający gruczołu łojowego.
Nadmierna produkcja sebum jest związana z naturalnym proces dojrzewania, dlatego trądzik młodzieńczy to problem dotykający młodzież. W rzadkich przypadkach może być spowodowana zaburzeniami hormonalnymi.
Kolejną przyczyną są zmiany w składzie sebum. U osób z trądzikiem młodzieńczym obserwuje się wyższą zawartość utlenionego skwalenu, a jednocześnie mniejszą ilość kwasu linolowego. Prowadzi to do zaburzeń w rogowaceniu przewodów wyprowadzających gruczołów łojowych, a tym samym do zatkania ich ujścia i powstawania zaskórników.
Za rozwój zmian trądzikowych odpowiadają również bakterie Cutibacterium acnes. Występują one również u osób zdrowych, ale w skórze chorych na trądzik mają lepsze warunki do rozwoju [1].
Objawy trądziku młodzieńczego
U osób chorych na trądzik młodzieńczy występują różnego rodzaju zmiany skórne:
mikrozaskórniki, które są widoczne pod mikroskopem;
zaskórniki otwarte i zamknięte, czyli grudki w kolorze skóry, które widać „gołym okiem”;
wykwity zapalne, do których zaliczają się krostki i grudki;
większe wykwity zapalne, czyli guzki o wielkości >5 mm;
Zmiany trądzikowe mogą pozostawiać po sobie blizny (zanikowe lub keloidy, czyli przerosłe, wypukłe blizny) lub przebarwienia [1].
Leczenie trądziku młodzieńczego
Leczenie trądziku młodzieńczego obejmuje odpowiednią pielęgnację skóry (w tym systematyczne stosowanie dermokosmetyków sprzedawanych bez recepty), a także przestrzeganie innych zaleceń lekarza dermatologa. Niewskazane są domowe metody, używanie kosmetyków na bazie alkoholu i wykonywanie zabiegów kosmetycznych polegających na mechanicznym oczyszczaniu skóry.
Jak powinna wyglądać pielęgnacja cery trądzikowej? Podstawą jest dokładne oczyszczanie skóry za pomocą odpowiednio dobranych kosmetyków (np. płynów micelarnych) o pH 5,0-7,0. Kolejnym ważnym krokiem jest nawilżanie skóry kosmetykami przeznaczonymi do cery trądzikowej, które nie zawierają substancji zapachowych, drażniących i emulgatorów.
Istotne jest również chronienie skóry przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Osobom chorującym na trądzik młodzieńczy zaleca się stosowanie kosmetyków z SPF 30 lub więcej [1].
Profilaktyka trądziku młodzieńczego
Istnieją pewne czynniki, które zwiększają ryzyko wystąpienia zmian trądzikowych. Należą do nich: niewłaściwa pielęgnacja skóry, nadmierne mycie skóry (nawet kilkanaście razy dziennie), stres, przyjmowanie niektórych leków oraz źle zbilansowana dieta.
Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju trądziku młodzieńczego warto zadbać o właściwą pielęgnację skóry, ochronę skóry przed promieniowaniem słonecznym, unikanie stresu oraz dietą o niskim indeksie glikemicznym [1, 2].
Kosmetyki do pielęgnacji skóry powinny być dobrane do jej indywidualnych potrzeb. Niezalecane są produkty, które zawierają alkohol, podrażniają i wysuszają skórę. Najlepiej skonsultować ich zakup z lekarzem dermatologiem.
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/73673,tradzik-mlodzienczy-przyczyny-powiklania-leczenie
[2] Burris J., Rietkerk W., Shikany J., Woolf K. Differences in Dietary Glycemic Load and Hormones in New York City Adults with No and Moderate/Severe Acne. J Acad Nutr Diet. 2017. 117: 1375-1383.
