Torbiele (inaczej cysty) to przestrzenie wypełnione płynem lub galaretowatą treścią. Mogą występować w różnych miejscach. Jedną z częstszych lokalizacji są nerki. Jakie są przyczyny powstawania torbieli nerek? Jak się objawiają i w jaki sposób się je leczy?
Czym jest torbiel nerki?
Torbiel nerki to patologiczna, nieprawidłowa przestrzeń, która występuje pojedynczo lub mnogo. Może pojawić się zarówno w centralnej (rdzennej), jak i korowej (zewnętrznej) warstwie nerki.
Najczęściej diagnozuje się torbiel prawdziwą, której ściany tworzy tkanka nabłonkowa. Rzadziej obserwuje się torbiel rzekomą zbudowaną z tkanki innej niż nabłonkowa (np. tkanki łącznej).
Według innego podziału torbiele nerki klasyfikuje się na wrodzone, uwarunkowane genetycznie i nabyte. Najczęściej występujące torbiele proste mają charakter nabyty [1].
Przyczyny torbieli nerki
Przyczyną torbieli nerki mogą być mutacje genów zaburzające różnicowanie komórek cewek nerkowych. W przypadku autosomalnej recesywnej wielotorbielowatości nerek ujawniają się one już u niemowląt. Z kolei przy autosomalnej dominującej wielotorbielowatości objawy torbieli mogą być widoczne dopiero w życiu dorosłym.
Inną przyczyną torbieli nerek jest wrodzona choroba widoczna już w USG prenatalnym (lub wykonanym tuż po urodzeniu). Mowa o wielotorbielowatej dysplazji nerek, która obejmuje jedną lub dwie nerki. W przypadku zmian chorobowych obecnych w obu narządach rokowania są bardzo złe, a chorobę określa się jako śmiertelną.
Torbiele nerek mają również charakter nabyty. Do tej grupy zalicza się najczęściej diagnozowana torbiel prosta, która występuje również u osób bez zdiagnozowanej choroby nerek. Przypuszcza się, że w proces jej powstawania zaangażowany jest proces zapalny [1, 2, 3].
Objawy torbieli nerki
Najczęstsza torbiel nerki, czyli torbiel prosta zazwyczaj nie daje żadnych niepokojących objawów i jest wykrywana przypadkowo. Jednak w niektórych przypadkach, gdy zmiany osiągają rozmiar powyżej 5 cm, mogą pojawić się dolegliwości, takie jak ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa czy ból w boku.
Torbiel nerki może dawać również objawy, które z reguły nie są kojarzone z tym narządem. Chodzi o nieswoiste objawy żołądkowo-jelitowe i uczucie pełności w jamie brzusznej.
Z kolei w przypadku zwyrodnienia wielotorbielowatego nerek jednym z pierwszych objawów jest nadciśnienie tętnicze. Mogą towarzyszyć mu inne niepokojące sygnały, takie jak ból w okolicy lędźwiowej kręgosłupa i krwiomocz (pojawia się pęknięciu torbieli). Ponadto u chorych na zwyrodnienie wielotorbielowate nerek może dojść do rozwoju kamicy nerkowej lub powstawania torbieli w innych narządach wewnętrznych [3].
Leczenie torbieli nerki
Jak przebiega diagnostyka i leczenie torbieli nerki? Diagnostyka obejmuje wywiad lekarski, rezonans magnetyczny, tomografię komputerową czy USG jamy brzusznej. Przy czym u osób z torbielą prostą nerki badania te wykonuje się zazwyczaj przy podejrzeniu innej choroby, a zmiany w nerkach wykrywane są przypadkowo.
Torbiele proste, które nie dają żadnych objawów, najczęściej podlegają jedynie okresowej obserwacji. Leczenie może być konieczne, gdy zmiany są duże (>5 cm) i powodują dolegliwości bólowe.
Inaczej przebiega leczenie u chorych z torbielami uwarunkowanymi genetycznie. W ich przypadku celem terapii jest opóźnienie wzrostu torbieli i upośledzenia funkcji filtracyjnej nerek. Jeśli dojdzie do rozwoju nadciśnienia tętniczego, konieczne jest również leczenie ukierunkowane na normalizację ciśnienia krwi.
W niektórych przypadkach, gdy torbiele doprowadzą do schyłkowej niewydolności nerek, wdraża się dializoterapię. Jej celem jest cykliczne usuwanie z organizmu toksyn, produktów przemiany materii i nadmiaru wody.
Lekarz może zdecydować również o konieczności leczenia operacyjnego. Jest ono potrzebne, gdy dojdzie do pęknięcia torbieli, zakażenia torbieli lub gdy torbiel nerki uciska na inne narządy wewnętrzne [3].
Profilaktyka torbieli nerki
Na ten moment nie są znane żadne metody, które pozwoliłyby na zmniejszenie ryzyka torbieli nerki.
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.14.9.
[2] Kraśniak, Andrzej. "Nabyte torbiele nerek." Forum Nefrologiczne. Vol. 5. No. 2. 2012.
[3] https://diag.pl/pacjent/artykuly/torbiele-nerek-co-warto-wiedziec/#3-Leczenie-torbieli-nerek
