Rumień zakaźny (tzw. piąta choroba) to jedna z pięciu chorób, które najczęściej wywołują wysypkę u dzieci, chociaż może też dotyczyć osób dorosłych. Charakterystyczną cechą są zmiany pojawiające się na policzkach, które swoim kształtem przypominają skrzydła motyla.
Rumień zakaźny to stosunkowo częsta choroba, która jednak może przebiegać bezobjawowo. Charakterystyczna wysypka występuje głównie u dzieci w okresie przedszkolnym. U starszych osób może dojść do zakażenia, chociaż najczęściej bez wysypki.
Rumień zakaźny: przyczyny
Rumień zakaźny spowodowany jest zakażeniem parwowirusem B19. Do infekcji dochodzi głównie drogą kropelkową. Chory może zarażać zanim jeszcze dojdzie u niego do wysypki.
Rumień zakaźny: objawy u dzieci
W pierwszej fazie choroby dochodzi do niespecyficznych objawów, które przypominają grypę, tj.:
ból głowy,
umiarkowana gorączka,
złe samopoczucie,
objawy żołądkowo-jelitowe,
nieżyt dróg oddechowych,
powiększenie węzłów chłonnych.
W drugiej fazie, która następuje po ok. 7 dniach (4-14 dni) obserwowane są zmiany skórne. Pojawia się charakterystyczna siateczkowata wysypka, umiejscowiona symetrycznie na policzkach. Swoim kształtem przypomina ona motyla lub ślad po wymierzeniu policzka. Po 1-4 dniach może obejmować również tułów, kończyny górne i dolne1.
Rumień zakaźny u dorosłych
U dorosłych rumień zakaźny może dawać nieco inne objawy niż u dzieci. Pojawiają się dolegliwości takie jak ból stawów na tle zapalenia stawów. Najczęściej dochodzi do symetrycznego zapalenia wielu stawów, np. śródręcza, stawów kolanowych, nadgarstka, stawów łokciowych. Podobnie jak u dzieci zmiany te zwykle poprzedzone są objawami podobnymi do grypy2.
Czy rumień zakaźny jest groźny?
Rumień zakaźny nie jest groźną chorobą dla osób zdrowych, nawet dla dzieci. Zwykle ustępuje ona samoistnie i zapewnia długotrwałą odporność. Jeśli chory ma prawidłową odporność, a choroba nie powoduje powikłań, nie ma powodów do obaw.
Parwowirus B19 może być jednak groźny dla kobiet w ciąży. Zakażenie kobiety ciężarnej, bez względu na to, w którym jest trymestrze ciąży, może doprowadzić do poronienia, ciężkiej wewnątrzmacicznej niedokrwistości i uogólnionego obrzęku u dziecka. Przyszłe mamy zdecydowanie powinny więc unikać kontaktu z dziećmi zakażonymi rumieniem zakaźnym3.
Jak leczyć rumień zakaźny?
W przypadku rumienia zakaźnego można wdrożyć wyłącznie leczenie objawowe. Antybiotyki są nieskuteczne, podobnie jak leki przeciwalergiczne. Jak już zostało wspomniane, choroba ustępuje samoistnie.
W przypadku wystąpienia objawów dziecko powinno być zwolnione z zajęć szkolnych i przedszkolnych. Należy unikać kontaktów z rówieśnikami. Zdecydowanie trzeba też przeciwdziałać spotkaniom zakażonego dziecka z kobietami ciężarnymi. Chory powinien pozostać w domu, przy czym w pierwszej fazie można łagodzić objawy grypopodobne. Co ważne, dziecko z wysypką jest już praktycznie niezakaźne.
Należy przy tym podkreślić, że nie ma szczepionki zapobiegającej zakażeniu parwowiruesm B19. W ramach profilaktyki należy przestrzegać zasad higieny ogólnej i unikać kontaktu z chorymi. Jednak nie da się całkowicie uniknąć zakażenia.
Co robić po wyleczeniu rumienia zakaźnego?
Po ustąpieniu wysypki można wrócić do normalnego trybu życia i codziennych obowiązków. Jeśli chory już nie zaraża, nie ma konieczności dalszej rekonwalescencji. Jak już zostało wspomniane, jest to jednostka chorobowa, która ustępuje samoistnie i pozostawia odporność4.
Możliwe są jednak powikłania po rumieniu zakaźnym. Są one jednak przemijające i nie wymagają specjalistycznego leczenia, chociaż niezbędna jest obserwacja. Jedną z takich konsekwencji zdrowotnych jest anemia, do której dochodzi na skutek zahamowania produkcji czerwonych krwinek. Wskazane jest wówczas stosowanie odpowiednio dostosowanej diety, bogatej m.in. w żelazo, lub stosowanie suplementacji. Bardzo ważne jest, aby osoby z obniżoną odpornością lub wcześniej zmagające się z niedokrwistością, skontaktowały się z lekarzem. Powikłaniem, które może dotyczyć dorosłych, jest zapalenie stawów (kolan, dłoni, nadgarstków)5.
Przypisy
1 Dzieciątkowski T. i inn., Skórne postacie zakażeń parwowirusem B19, s. 518.
2 Tamże.
3 Szenborn L., Rumień zakaźny (tzw. piąta choroba, ang. fifth disease), https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/chorobyzakazne/72252,rumien-zakazny-tzw-piata-choroba-ang-fifth-disease, [dostęp: 21.10.2022]
4 Tamże.
5 Cyt. Dzieciątkowski T. i inn., Skórne postacie zakażeń…
