Tym razem mowa nie o jednym z najpopularniejszych kwiatów, ale o chorobie. Konkretnie o schorzeniu skóry oraz tkanek podskórnych wywołanych przez paciorkowce. Czym dokładnie jest choroba nazywana „różą”, jakie są jej przyczyny, objawy, sposoby leczenia i zapobiegania?
Czym jest róża?
Róża to ostre zapalenie skóry oraz tkanki podskórnej. Jego przyczyną jest zakażenie paciorkowcami grupy B (zazwyczaj Streptococcus pyogenes).
Bakterie wnikają do organizmu przez błonę śluzową lub uszkodzoną skórę. Następnie rozprzestrzeniają się drogą naczyń chłonnych. Niepokojącym sygnałem świadczącym o ich obecności w organizmie są zarówno zmiany skórne, jak i obrzęki, dreszcze, wysoka gorączka, a także powiększenie węzłów chłonnych.
Przebycie zakażenia nie uodparnia na ponowne zachorowanie. Gdy znów do niego dojdzie, zmiany skórne pojawiają się z reguły w tych samych miejscach. Nie należy ich lekceważyć, ponieważ zbyt późne lub niewłaściwe leczenie zwiększa ryzyko nawrotów choroby. Ponadto może prowadzić do: zapalenia żył, stanu zapalnego naczyń chłonnych, kłębuszkowego zapalenie nerek czy zapalenia mięśnia sercowego [1], [2].
Przyczyny róży
Róża to choroba, na którą szczególnie narażone są niemowlęta i dzieci do 9. roku życia, a także osoby w wieku podeszłym. Do innych czynników zwiększających ryzyko zakażenia należą: choroby skóry o podłożu grzybiczym, zakażenie wirusem HIV, leczenie immunosupresyjne, niezdrowy styl życia (palenie papierosów, picie nadmiernych ilości alkoholu), otyłość, owrzodzenie kończyn dolnych, wrodzone upośledzenie układu immunologicznego, a także przyjmowanie wybranych leków (np. doustnych glikokortykosteroidów).
Paciorkowce odpowiedzialne za rozwój choroby wnikają do organizmu przez uszkodzoną skórę lub błony śluzowe. W związku z tym jedną z przyczyn zakażenia jest również niewłaściwa pielęgnacja ran [1].
Objawy róży
Charakter zmian skórnych zależy od postaci klinicznej choroby. Wyróżnia się różę:
krwotoczną – krwawe wylewy do tkanek, bardziej intensywny przebieg i wydłużony czas terapii;
nawrotową – obrzęk limfatyczny pod postacią słoniowacizny spowodowany zaburzeniami odpływu chłonki;
wędrującą (pełzającą) – zmiany skórne pojawiają się w odległych od siebie miejscach;
zgorzelinową – zmiany martwicze, które pozostawiają blizny;
pęcherzowa – pęcherze wypełnione jasną treścią;
Istnieją również cechy wspólne, które występują niezależnie od postaci klinicznej choroby. Należą do nich obrzęk, bolesność, napięcie, a także zaczerwienienie skóry [1], [3].
Leczenie róży
Róża jest chorobą zakaźną wywołaną przez bakterie. W związku z tym podstawą jej leczenia jest antybiotykoterapia. Łagodna postać choroby nie wymaga hospitalizacji, a leki są podawane doustnie. Inaczej wygląda to w przypadku ciężkiego przebiegu róży. Wiąże się on z koniecznością hospitalizacji i stosowaniem antybiotyków w formie dożylnej.
Farmakoterapia obejmuje nie tylko podawanie antybiotyków. W zależności od wskazań lekarza chory otrzymuje również leki przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe.
Niepowikłana i właściwie leczona choroba kończy się wyzdrowieniem po upływie 1-2 tygodni. Jednak w przypadku róży nawrotowej obecność toksyn paciorkowców może wymagać nawet kilkumiesięcznej terapii [1], [3].
Profilaktyka róży
Jak ustrzec się przed różą? Po pierwsze zadbać o profilaktykę i wyeliminowanie czynników, które zwiększają ryzyko zakażenia bakteryjnego. Jednym z ważnych działań zapobiegawczych jest wykonywanie regularnych badań (m.in. poziomu glukozy i cholesterolu we krwi).
Kolejnym ważnym elementem profilaktyki jest zdrowy styl życia. Mowa tu o zaprzestaniu palenia papierosów (w walce z nałogiem pomocne są leki na rzucenie palenia), odstawieniu alkoholu, regularnej aktywności fizycznej i zdrowej diecie.
Niezwykle istotne jest również leczenie zmian grzybiczych na skórze [1]. W przypadku infekcji wywołanych przez grzyby można sięgnąć po specjalistyczne kremy wydawane bez recepty.
Nie powinno się zapominać również o właściwej pielęgnacji ran. W warunkach domowych można odkażać je za pomocą sprayu do odkażania lub kremu antyseptycznego, który zapobiega zakażeniu i przyspiesza proces odbudowy skóry.
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/165413,roza
[2] Szczypa, Katarzyna, et al. Mechanizmy wirulencji Streptococcus pyogenes. Post Mikrobiol 51 (2012): 3-15.
[3] Bencal-Kusińska, Magdalena, Kalina Welz-Kubiak, and Adam Reich. Róża pęcherzowo-krwotoczna twarzy jako powikłanie źle wyrównanej cukrzycy. Forum Dermatologicum. Vol. 1. No. 1. 2015.
