Zapalenie płuc to stan zapalny, który obejmuje pęcherzyki płucne lub tkankę śródmiąższową. Pomimo antybiotykoterapii i szczepionek wciąż stanowi jedną z głównych przyczyn zgonów w krajach rozwijających się, a także wśród dzieci, osób w wieku podeszłym i przewlekle chorych. Zapalenie płuc nie zawsze prowadzi do zgonu, ale nie należy go lekceważyć, ponieważ groźne są również jego powikłania. Jednym z nich jest ropień płuca.
Czym jest ropień płuca?
Ropniem płuca określa się miejscowy stan zapalny spowodowany najczęściej przez drobnoustroje chorobotwórcze. Dochodzi w nim do zniszczenia zrębu płucnego i miąższu z wytworzeniem jamy (o średnicy >2 cm), czyli zbiornika ropnej wydzieliny w płucu.
Ropień płuc może pojawić się we wszystkich obszarach płuca. W niektórych przypadkach ma postać ropnia pojedynczego, a w innych ropni mnogich.
Jak często obserwuje się ropień płuca? Nie występuje on często. Zazwyczaj jest powikłaniem bakteryjnego zapalenia płuc [1, 2].
Przyczyny ropnia płuca
Ze względu na przyczyny występowania ropnia płuca dzieli się na pierwotnego i wtórnego.
- Pierwotny: rozwija się u osób, które były dotychczas zdrowe. Najczęściej jest powikłaniem zakażenia bakteryjnego (rzadziej wirusowego lub pasożytniczego).
- Wtórny: powstaje na podłożu wcześniejszych zmian chorobowych. Wśród przyczyn jego występowania wymienia się m.in. chorobę nowotworową, posocznicę, perforację ropniaka opłucnej do miąższu płuc, bakteryjne zapalenie wsierdzia, zaburzenia neurologiczne powodujące problemy z połykaniem i wady wrodzone.
Ropień płuca może wystąpić również u dziecka. W tej grupie wiekowej istotnym czynnikiem ryzyka jest zachłyśnięcie, na które szczególnie narażone są dzieci z wadami wrodzonymi i opóźnieniem rozwoju. Do rozwoju ropnia płuca dochodzi zazwyczaj po około 1-2 tygodniach od zachłyśnięcia [1, 2].
Objawy ropnia płuca
Jak objawia się ropień płuca? Daje podobne objawy do zapalenia płuc:
- gorączkę (temperatura ciała zazwyczaj nie przekracza 39℃);
- kaszel, któremu czasem towarzyszy odkrztuszanie ropnej plwociny o charakterystycznym, gnilnym zapachu;
- uczucie duszności;
- ból w klatce piersiowej;
Jeśli leczenie nie zostanie podjęte odpowiednio wcześnie, mogą pojawić się inne objawy m.in. niezamierzona utraty masy ciała, odpluwanie plwociny zabarwionej krwią, poty nocne i ogólne osłabienie. W przypadku nieleczonego ropnia płuc istnieje również ryzyko wystąpienia powikłań, takich jak rozprzestrzenianie się zawartości ropnia na inne obszary płuc, krwioplucia, ropniaka opłucnej, posocznicy, przetoki oskrzelowo-opłucnowej i ropni wtórnych [2].
Leczenie ropnia płuca
Jak wygląda diagnostyka ropnia płuc? Najczęściej jest to powikłanie bakteryjnego zapalenia płuc. W związku z tym osoba chora powinna zgłosić się do lekarza, jeśli zaobserwuje objawy wskazujące na ropnia. Szczególnie alarmującym sygnałem jest ponowne pojawienie się kaszlu i gorączki.
Diagnostyka ropnia płuca jest prowadzona w warunkach szpitalnych. Obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, badanie fizykalne, a także badania laboratoryjne i obrazowe. W badaniach krwi widoczna jest zwiększona liczba krwinek białych (leukocytów) i podwyższone stężenie CRP. Jednak ze względu na to, że takie wyniki nie wskazują jednoznacznie na ropnia płuc, konieczne jest wykonanie badań obrazowych. Jednym z nich jest RTG klatki piersiowej, które umożliwia rozpoznanie ropnia i określenie jego lokalizacji.
Jak przebiega leczenie po ustaleniu diagnozy? Jeśli ropień płuca jest powikłaniem bakteryjnego zapalenia płuc, wdraża się antybiotykoterapię. Na początku podaje się antybiotyki dożylnie, a następnie przechodzi się na leki doustne.
Oprócz antybiotykoterapii ważny jest tzw. drenaż ułożeniowy. Jest to metoda leczenia, która polega na odpowiednim układaniu ciała. Właściwa pozycja umożliwia wydostawanie się ropy z ropnia i odkrztuszanie jej przez osobę chorą.
W rzadkich przypadkach stosuje się operacyjne usunięcie fragmentu płuca razem z ropniem lub nakłucie ropnia igłą przez skórę. Są to metody, które mają zastosowanie, gdy ropień płuca nie ustępuje po dożylnym podawaniu antybiotyków [2].
