Ropień to nagromadzenie treści ropnej w tkankach miękkich. Najczęściej powstaje na skutek uszkodzenia lub przerwania ciągłości powłok skórnych. Powstaje wówczas miejscowe zaczerwienienie, uwypuklenie, bolesność i specyficzne chełbotanie1. Dodatkowo występuje ognisko zapalne w przestrzeni tkankowej.
Gdzie najczęściej występują ropnie skórne? W jaki sposób je leczyć? Czy mogą powodować powikłania?
Czym jest ropień skórny?
Ropień skórny to po prostu zbiornik treści ropnej w tkankach miękkich. Jest to gęsta, mętna wydzielina, która najczęściej ma nieprzyjemny zapach. Czynnikami powodującymi tę zmianę skórną są gronkowce i drobnoustroje beztlenowe2. Zasadniczo jest to reakcja obronna organizmu przed rozprzestrzenianiem się czynnika zapalnego, zatem można uznać, że ropnie skórne stanowią rodzaj zabezpieczenia dla organizmu.
Ropień może być spowodowany obecnością ciała obcego w skórze, np. drzazgi. W części przypadków przyczyną występowania ropni skórnych są iniekcje domięśniowe lub dożylne.
Gdy dochodzi do ropnego zapalenia rozwijającego się w przestrzeniach międzytkanowych, mówimy o ropowicy, która zwykle jest wynikiem urazu, ukłucia zanieczyszczonym przedmiotem lub pokąsania. Miejscowe zmiany mają wówczas charakter mniej lub bardziej rozlany i występują objawy zakażenia o ogólnoustrojowym charakterze, takie jak m.in. gorączka. W tym przypadku konieczne jest nacięcie chirurgiczne, oczyszczenie rany i antybiotykoterapia3.
Oprócz ropnia skórnego wyróżniamy też ropień zęba, kości, mózgu, wątroby, oczodołu, odbytu, okołomigdałkowy.
Ropień skórny: objawy
Ropień to charakterystyczny zbiornik treści ropnej uwypuklony i dobrze wyczuwalny przy dotyku. Towarzyszy mu bolesność, zaczerwienienie i miejscowo podniesiona temperatura w miejscu występowania zmiany. Zwykle występuje też tkliwość i bolesność. Typową cechą ropni jest chełbotanie, czyli przemieszczanie się płynu pod wpływem delikatnego nacisku4.
Co zrobić, gdy pojawi się ropień skórny?
Ropnie skórne są widoczne gołym okiem i nie sposób ich pomylić z innymi zmianami na skórze. Przy stwierdzeniu ich wystąpienia, należy skonsultować się z lekarzem. Samoistne pęknięcie ropnia może doprowadzić do rozprzestrzeniania się infekcji, uszkodzenia większego obszaru tkanek, a nawet poważniejszych powikłań. Jeśli zmianom skórnym towarzyszą inne niepokojące objawy, np. wysoka temperatura, dreszcze, należy niezwłocznie udać się do szpitalnego oddziału ratunkowego. Należy zachować ostrożność, aby nie doszło do zanieczyszczenia ropnia czy jego przypadkowego zakażenia.
Bardzo ważne jest przy tym przeciwdziałanie występowaniu ropni skórnych. Istotne znaczenie ma przestrzeganie zasad higieny. Jeśli dojdzie do uszkodzenia skóry, np. w wyniku wbicia drzazgi, należy odpowiednio zdezynfekować ranę i stosowanie zabezpieczyć ją przed zabrudzeniem. Wszelkie zabiegi związane z podaniem zastrzyku należy powierzyć osobom doświadczonym i odpowiednio przeszkolonym, najlepiej personelowi medycznemu.
Ropień skórny: diagnostyka i leczenie
Ropnie skórne nie wymagają dodatkowych badań diagnostycznych, ponieważ są widoczne „gołym okiem”. W przypadku ropni znajdujących się w tkankach położonych głębiej może być konieczne wykonanie badania USG, a niekiedy tomografii komputerowej czy rezonansu magnetycznego5.
Najczęściej ropnie skórne usuwane są poprzez niewielkie nacięcie chirurgiczne (w znieczuleniu), umożliwiające usunięcie wydzieliny, wypłukanie jej, odkażenie rany i zabezpieczenie.
Druga metoda polega na wykonaniu nacięcia w miejscu występowania zmiany, aby możliwe było wprowadzenie drenów pozwalających na samoistne odprowadzenie ropy na zewnątrz. Dzięki temu wydzielina może swobodnie odpływać. Następnie należy oczyścić jamę z pozostałości ropy i odkazić środkiem antyseptycznym. Miejsce po ropniu powinno być odpowiednio zabezpieczone. Zabieg wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym6.
W niektórych przypadkach, np. u osób z obniżoną odpornością lub niektórymi chorobami przewlekłymi, po wykonaniu zabiegu konieczne jest wdrożenie antybiotykoterapii, aby nie doszło do rozprzestrzenienia się zakażenia.
Przypisy
1 Stasiak M., Lasek J., Witkowski Z., Marks W., Gołąbek K., Zakażenia skóry i tkanek miękkich – złożony i aktualny problem diagnostyczny i terapeutyczny lekarza każdej specjalności medycznej, Via Medica, Forum Medycyny Rodzinnej 2012, s. 192.
2 Tamże, s. 192.
3 Tamże, s. 192.
4 Tamże, s. 192.
5 Jaskólski D., Sympozjum “Ropnie i ropniaki w neurochirurgii”, Katedra i Klinika Chirurgii Urazowej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego, s. 101-102.
6 Stasiak M., Lasek J., Witkowski Z., Marks W., Gołąbek K., Zakażenia skóry i tkanek…, s. 198.
