Obumieranie martwych komórek naskórka i zastępowanie ich nowymi jest naturalnym procesem. Jest potrzebne m.in. do powstawania warstwy rogowej, która chroni skórę przed nadmierną utratą wody i szkodliwymi czynnikami. Zakłócenie tego procesu może prowadzić do chorób dermatologicznych. Przykładem jest rogowacenie okołomieszkowe (łac. keratosis pilaris).
Czym jest rogowacenie okołomieszkowe?
Rogowacenie okołomieszkowe to łagodna choroba dermatologiczna. Charakteryzuje się nadmiernym rogowaceniem ujść mieszków włosowych.
Występuje dość często. Szacuje się, że u około 40% osób dorosłych oraz 50-80% dzieci i nastolatków. Częściej obserwuje się je u osób, które chorują na zespół Downa, Cushinga lub Noonan, a także u tych zmagających się z atopowym zapaleniem skóry, zaburzeniami naczynioruchowymi lub hormonalnymi i tzw. rybią łuską. Ponadto w grupie ryzyka znajdują się osoby otyłe i chore na cukrzycę typu 1 [1, 2].
Przyczyny rogowacenia okołomieszkowego
Rogowacenie okołomieszkowe ma charakter pierwotny lub wtórny. W pierwszym przypadku jest przekazywane genetycznie i wiąże się z nieprawidłowym wchłanianiem witaminy A organizmie.
Z kolei rogowacenie okołomieszkowe nabyte jest spowodowane przede wszystkim przesuszeniem skóry. Powoduje ono zaburzenia procesu rogowacenia naskórka charakteryzującym się tym, że obumarłe komórki pozostają na naskórku [1, 2].
Objawy rogowacenia okołomieszkowego
Niektóre osoby porównują wygląd skóry osoby chorej na rogowacenie okołomieszkowe do tzw. gęsiej skórki. Istnieje pewne podobieństwo, ale jest kilka rzeczy, które różnią tę dermatozę od gęsiej skórki.
U osoby chorej na rogowacenie okołomieszkowe pojawiają się:
drobne wykwity występujące w skupiskach (na początku są praktycznie niewidoczne, ale z czasem przybierają formę ciemnobrunatnych lub czerwonawych grudek);
zaczerwienienie, które świadczy o stanie zapalnym;
suchość skóry;
Zmiany są widoczne przede wszystkim na przedniej powierzchni ud, górnej części pleców lub tylno-bocznej części ramion. Mogą ulegać nasileniu pod wpływem działania niskiej lub wysokiej temperatury, a także stresu [1, 2].
Leczenie rogowacenia okołomieszkowego
Rogowacenie okołomieszkowe ma zazwyczaj łagodny przebieg i ustępuje samoistnie. Podstawą leczenia jest prawidłowa pielęgnacja skóry, której celem jest przeciwdziałanie przesuszeniu, usuwanie martwego naskórka i łagodzenie stanu zapalnego.
W celu odpowiedniego nawilżenia skóry i złuszczania martwego naskórka zaleca się stosowanie dermokosmetyków ze sprawdzonym składem. Warto zwrócić uwagę czy na liście składników znajdują się:
mocznik,
gliceryna,
ceramidy,
parafina,
oleje,
wazelina.
Oprócz systematycznego używania dermokosmetyków z powyższymi składnikami rekomenduje się złuszczanie martwego naskórka. W tym celu można sięgnąć po produkty z kwasem salicylowym czy mlekowym.
Uzupełnieniem odpowiedniej pielęgnacji skóry jest laseroterapia. Jest to zabieg, który stymuluje syntezę kolagenu w skórze właściwej, poprawia koloryt skóry, a także niweluje rogowe czopy.
Chorym na rogowacenie okołomieszkowe zaleca się również zdrową dietę bogatą w witaminy A i C. Źródłem pierwszej z wymienionych są m.in. jajka, tłuste ryby morskie, mleko i produkty mleczne, a także warzywa i owoce w kolorze żółtym, zielonym, pomarańczowym i czerwonym. Z kolei dobrym źródłem witaminy C są m.in. owoce cytrusowe, kalarepa, brokuły, pietruszka, owoce dzikiej róży, porzeczki i pigwa. Jeśli dostarczenie tych witamin wraz z urozmaiconą dietą jest niemożliwe, można wspomóc się suplementami diety [1, 2].
Profilaktyka rogowacenia okołomieszkowego
O pielęgnacji skóry, zdrowej diecie i suplementacji warto pamiętać nie tylko wtedy, gdy pojawią się już objawy choroby. Dbanie o dobry stan skóry i dostarczenie do organizmu odpowiednich ilości witamin A i C to także ważne elementy profilaktyki tej dermatozy.
Chorym, a także osobom z grupy ryzyka zaleca się również unikanie długich, gorących kąpieli. Lepszym wyborem w ich przypadku są szybkie prysznice i używanie łagodnych emolientów do mycia ciała.
Przypisy
[1] Hwang, Sharon, and Robert A. Schwartz. "Keratosis pilaris: a common follicular hyperkeratosis." Cutis 82.3 (2008): 177-180.
[2] Callaway, Sanders R., and Jack L. Lesher Jr. "Keratosis pilaris atrophicans: case series and review." Pediatric dermatology 21.1 (2004): 14-17.
