Trzon macicy to szersza i grubsza część macicy, wewnątrz której zlokalizowana jest jama macicy. Zbudowany jest z tkanki łącznej i mięśni gładkich, a od zewnątrz pokryty otrzewną (omaciczą). Odgrywa ważną rolę w procesie zapłodnienia – w jamie macicy umiejscowionej wewnątrz trzonu dochodzi do zagnieżdżenia się zarodka, a następnie rozwoju płodu. Na skutek działania czynników, które nie zostały do końca poznane, może dojść do rozwoju nowotworu w obrębie trzonu macicy. Jest to jeden z najczęstszych nowotworów narządów płciowych. Jakie objawy mogą o nim świadczyć? Jak wygląda proces diagnostyki i leczenia tej choroby?
Czym jest rak trzonu macicy?
Rak trzonu macicy (inaczej rak endometrium) to nowotwór złośliwy narządu rodnego kobiety. Rozwija się w endometrium, czyli błonie śluzowej wyścielającej jamę macicy.
Wyróżnia się 2 typy raka trzonu macicy. Częściej występującym jest typ I, czyli gruczolak endometrialny. Występuje u około 80-90% chorych – głównie kobiet w wieku okołomenopauzalnym. Daje dobre rokowania. Z kolei typ II diagnozuje się rzadziej. Chorują na niego przede wszystkim kobiety w wieku 60-70 lat. W przeciwieństwie do gruczolaka endometrialnego nie ma związku ze stymulacją hormonalną. Ponadto rokuje gorzej niż typ I raka endometrium.
Jak często występuje rak trzonu macicy? Jest to częsty nowotwór. Większość przypadków zachorowań odnotowuje się w krajach wysoko rozwiniętych wśród kobiet w wieku 55-70 lat. W Polsce jest on 3. pod względem częstości występowania rakiem wśród kobiet[1, 2].
Przyczyny raka trzonu macicy
Mechanizm rozwoju raka endometrium nie jest do końca znany. Jednak wiadomo, że ryzyko zachorowania zwiększa się wraz z wiekiem. Ponadto ma ono związek ze stężeniem estrogenów. Każda sytuacja, która prowadzi do jego zwiększenia, predysponuje do rozwoju choroby nowotworowej.
Większe ryzyko zachorowania na raka trzonu macicy obserwuje się wśród kobiet, które:
- są otyłe,
- stosują antykoncepcję hormonalną złożoną wyłącznie z estrogenów,
- nigdy nie rodziły dzieci,
- chorują na cukrzycę,
- miały wczesną pierwszą miesiączkę i późną ostatnią miesiączkę,
- chorują na zespoły wrodzone (zespół Cowdena, zespół Lyncha).
Zaobserwowano, że są również czynniki, które chronią przed rozwojem nowotworu trzonu macicy. Należą do nich: zdrowy styl życia (odpowiednio zbilansowana dieta i regularna aktywność fizyczna pomagają zapobiec otyłości), posiadanie dzieci, przyjmowanie dwuskładnikowych tabletek antykoncepcyjnych lub wkładka wewnątrzmaciczna[1].
Objawy raka trzonu macicy
Przed menopauzą niepokojącymi sygnałami, które mogą świadczyć o raku endometrium, są obfite i nieregularne krwawienia, plamienia i ropne upławy. Z kolei u kobiet starszych są to krwawienia występujące po kilku miesiącach lub latach od ostatniej miesiączki.
W zaawansowanym stadium choroby mogą pojawić się również bóle podbrzusza, bóle okolicy krzyżowej, uczucie pełności w miednicy, a także krwisto podbarwione upławy[1, 2].
Leczenie raka trzonu macicy
W diagnostyce raka trzonu macicy wykorzystuje się przede wszystkim abrazję jamy macicy z badaniem histopatologicznym. Badanie to polega na zeskrobaniu komórek endometrium (w znieczuleniu ogólnym), a następnie poddaniu ich ocenie histopatologicznej. Innym badaniem diagnostycznym, które wykonuje się coraz częściej, jest histeroskopia. Pozwala ona na wprowadzenie miniaturowej kamery pokazującej endometrium w dużym powiększeniu.
Po ustaleniu rozpoznania wdraża się leczenie, którego przebieg zależy m.in. od stopnia zaawansowania choroby i typu nowotworu. Podstawą jest leczenie operacyjne, które polega na wycięciu macicy razem z jajowodami i jajnikami. W niektórych sytuacjach konieczne może być również usunięcie części pochwy i wybranych węzłów chłonnych.
Jeśli leczenie operacyjne jest niemożliwe, wdraża się inne metody. Należą do nich hormonoterapia, radioterapia i chemoterapia[1].
Profilaktyka raka trzonu macicy
Jednym z czynników ryzyka nowotworu trzonu macicy jest otyłość. W związku z tym elementem profilaktyki jest dbanie o zdrowy styl życia i niedopuszczanie do rozwoju nadwagi i otyłości poprzez ćwiczenia fizyczne oraz dobrze zbilansowaną dietę.
