Szacuje się, że w Polsce ponad 1 milion osób żyje z chorobą nowotworową. To oznacza, że od połowy lat 60. XX wieku liczba zachorowań zwiększyła się około 2,5 razy. Wśród kobiet najczęściej diagnozuje się raka sutka (inaczej raka piersi). Co to za choroba? Jakie są jej przyczyny, objawy, metody diagnostyki i leczenia?
Czym jest rak sutka?
Rak sutka to nowotwór złośliwy, który wywodzi się ze zrazików lub nabłonków gruczołu sutkowego. Jest najczęstszym nowotworem diagnozowanym wśród kobiet, choć może występować również u mężczyzn (są to rzadkie przypadki). Co więcej, zaraz za rakiem płuca jest najczęstszą przyczyną zgonów wśród kobiet chorujących na nowotworów. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworu odpowiada za 14,9% zgonów [1].
Wyróżnia się kilka rodzajów raka piersi:
- przewodowy in situ (DCIS) – wczesne stadium choroby, które ogranicza się do przewodów mlecznych;
- inwazyjny rak przewodowy (IDC) – rozprzestrzenia się poza przewody mleczne do otaczających tkanek piersi;
- inwazyjny rak zrazikowy (ILC) – zaczyna się w płatach piersi i może rozprzestrzeniać się do innych części ciała;
- rak zrazikowy in situ (LCIS) – nieprawidłowe komórki znajdują się w zrazikach piersi, ale ich wykrycie nie wpływa na decyzje lecznicze, ponieważ nie jest to nowotwór złośliwy;
Oprócz DCIS, IDC, ILC i LCIS wymienia się również rzadkie typy raka sutka. Należą do nich: rak HER2-dodatni, rak zapalny piersi i rak trójnegatywny [2].
Przyczyny raka sutka
Zaobserwowano, że istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają ryzyko zachorowania (przy czym nie stwierdza się ich u około 75% chorych). Wśród nich wymienia się:
- niezdrowy styl życia (picie nadmiernych ilości alkoholu, dieta z dużą ilością tłuszczów zwierzęcych, niski poziom aktywności fizycznej);
- czynniki hormonalne, a konkretnie późna menopauza (po 55. roku życia), wczesna pierwsza miesiączka, późne macierzyństwo (po 30. roku życia) i brak potomstwa;
- otyłość (szczególnie po menopauzie);
- wcześniejszy nowotwór w obrębie jednej piersi lub rozpoznanie innych, łagodnych chorób piersi (np. zmian rozrostowych typu hiperplazji);
- czynniki genetyczne;
- wiek (ryzyko zachorowania zwiększa się po 35. roku życia, a szczyt zachorowań przypada na wiek 50-70 lat) [3];
Objawy raka sutka
Rak sutka może pozostać niezauważony przez bardzo długi czas, dlatego tak ważne są regularne badania profilaktyczne. Pierwsze niepokojące sygnały można zauważyć podczas prawidłowo wykonanego samobadania piersi. Konsultacja z lekarzem jest wskazana po wyczuciu zgrubienia lub nieregularnego guzka, który zlewa się z całym gruczołem. Niepokojącym objawem jest także zaciąganie skóry czy objaw “chwytania” np. przy podnoszeniu rąk do góry.
Poza wspomnianymi objawami o raku piersi mogą świadczyć: obrzęk kończyny górnej, wciągnięcie brodawki sutkowej, widoczny lub wyczuwalny guz w piersi, a także napięcie skóry piersi, zmiana ich wielkości oraz kształtu.
W niektórych przypadkach pierwszym alarmującym sygnałem jest pojawienie się pod pachą twardych, powiększonych guzków. Z powodu utrudnionego przepływu limfy może towarzyszyć im obrzęk kończyny górnej [3].
Leczenie raka sutka
Pierwszy etap diagnostyki raka sutka obejmuje wywiad lekarski i badania dodatkowe – największe znaczenie ma mammografia i USG piersi z oceną dołów pachowych. Kolejnym krokiem jest wykonanie biopsji gruboigłowej, która polega na pobraniu fragmentu guza. Jest ona niezbędna do rozpoznania nowotworu i ustalenia przebiegu leczenia.
Po ustaleniu diagnozy wdraża się leczenie – zazwyczaj chirurgiczne. W zależności od stopnia zaawansowania nowotworu wdraża się leczenie chirurgiczne oszczędzające pierś lub amputację piersi (mastektomię). Po usunięciu piersi można wdrożyć radioterapię, jeśli doszło do zajęcia węzłów chłonnych.
Niezależnie od metody leczenia chirurgicznego, po jego zakończeniu, lekarz może zdecydować o konieczności zastosowania leczenia systemowego. Obejmuje ono klasyczną chemioterapię, podawanie leków hormonalnych lub nowoczesnych leków ukierunkowanych molekularnie [3].
Profilaktyka raka sutka
Profilaktyka raka sutka obejmuje zdrowy styl życia, a także regularne samobadanie piersi i wykonywanie mammografii.
