Rak przełyku to nowotwór złośliwy, który rozwija się w obrębie przełyku, czyli przewodu mięśniowo-błoniastego, łączącego gardło z żołądkiem. Często rozpoznaje się go dopiero w zaawansowanym stadium, co pogarsza rokowanie (średni odsetek przeżyć 5-letnich wynosi tylko 5-10%). Jak w porę rozpoznać nowotwór przełyku? W jaki sposób się go diagnozuje i leczy?
Czym jest rak przełyku?
Rak przełyku może mieć budowę gruczołową i rozwijać się w dolnej części przełyku albo budowę płaskonabłonkową i obejmować przede wszystkim górną oraz środkową część.
Jak często występuje nowotwór przełyku? Jest to dość rzadka choroba. W Polsce diagnozuje się rocznie około 1300 nowych przypadków. Jeśli chodzi o dane ze świata, jest to ósmy pod względem częstości występowania nowotwór [1, 2].
Przyczyny raka przełyku
Za główne przyczyny raka przełyku uznaje się nałogowe palenie tytoniu i picie nadmiernych ilości wysokoprocentowego alkoholu. Uznaje się, że są to czynniki, które odpowiadają za około 80-90% przypadków zachorowań.
Wśród pozostałych czynników predysponujących do rozwoju tej choroby wymienia się:
infekcje bakteryjne (głównie H.pylori – Gram-ujemną bakterią, która przenosi się drogą pokarmową);
mechaniczne urazy przełyku;
oparzenie przełyku;
refluks żołądkowo-przełykowy;
inne choroby nowotworowe zlokalizowane w obrębie jamy ustnej, gardła, krtani i oskrzeli;
zakażenia wirusowe (EBV, HSV, HPV typy 6, 11, 18, 16 i 30);
związki azotowe i mykotoksyny obecne w wodzie pitnej i żywności;
nieprawidłowo zbilansowana dieta, która prowadzi do niedoborów witamin (A, B2, B3, B9, C, E) i składników mineralnych (miedzi, fluoru, selenu, cynku, molibdenu, żelaza, fosforu, magnezu);
wybrane schorzenia (np. choroba trzewna, twardzina układowa);
przepuklina rozworu przełykowego;
stany po przebytej obliteracji żylaków [1, 2];
Objawy raka przełyku
Rak przełyku to choroba, która może pozostać przez długi czas niezauważona. Wielu chorych zgłasza się na badania diagnostyczne w zaawansowanym stadium choroby, przez co czas przeżycia wynosi kilka miesięcy.
Tu pojawia się pytanie, jak rozpoznać w porę nowotwór przełyku? Które objawy powinny zwrócić uwagę i zostać skonsultowane z lekarzem?
Uciążliwe dolegliwości mogą pojawić się, dopiero gdy dojdzie do zwężenia przełyku. Niepokój wzbudzają trudności w przełykaniu (zarówno pokarmów stałych, jak i płynów), a także ból przy samej próbie połykania. Konsekwencją tych objawów jest niechęć do jedzenia, utrata masy ciała i niedożywienie.
Oprócz tego pojawiają się objawy, takie jak chrypka, duszności, krwawa plwocina, wymioty, kaszel i ból w klatce piersiowej o charakterze uciskowym (może on promieniować do pleców). W zaawansowanym stadium choroby obserwuje się ogólne osłabienie, niedożywienie oraz bardzo silny ból, który pojawia się nawet przy przełykaniu śliny [1, 2].
Leczenie raka przełyku
Co zrobić w przypadku wystąpienia objawów, które mogą wskazywać na nowotwór? Należy udać się do lekarza, który oceni ogólny stan zdrowia, stopień niedożywienia i odwodnienia. Dodatkowo zleci badania diagnostyczne w kierunku raka przełyku – endoskopię lub ultrasonografię endoskopową. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych np. rezonansu magnetycznego, USG jamy brzusznej.
Po postawieniu diagnozy wdraża się leczenie, którego przebieg zależy od: lokalizacji zmian nowotworowych, typu histopatologicznego nowotworu i stopnia zaawansowania choroby. W przypadku raka, który w brzusznym lub piersiowym odcinku przełyku, leczeniem z wyboru jest operacja. Polega ona na usunięciu przełyku, który zostaje zastąpiony poprzez przesunięcie żołądka do klatki piersiowej lub odpowiednio przygotowanym fragmentem jelita.
Leczenie operacyjne nie jest możliwe u wszystkich pacjentów. W przypadku przeciwwskazań wdraża się chemioterapię i radioterapię [1, 2].
Profilaktyka raka przełyku
Głównymi przyczynami raka przełyku są nałogowe palenie papierosów i picie dużych ilości wysokoprocentowego alkoholu. W związku z tym profilaktyka polega przede wszystkim na rezygnacji z tych używek. W walce z nałogiem palenia papierosów mogą pomóc leki na rzucenie palenia.
Przypisy
[1] Szumiło J. Rak płaskonabłonkowy przełyku. Polish Journal of Pathology Supplement. 2013:1-9.
[2] https://www.mp.pl/pacjent/onkologia/chorobynowotworowe/102098,rak-przelyku
