Płuca odgrywają kluczową rolę w procesie dostarczania tlenu do organizmu i usuwaniu dwutlenku węgla. W związku z tym nieleczone choroby płuc mogą doprowadzić do niewydolności oddechowej i śmierci. Jednym z takich schorzeń jest przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP). Jakie czynniki ją powodują? Jak się objawia i w jaki sposób leczy się POChP?
Czym jest przewlekła obturacyjna choroba płuc?
Przewlekła obturacyjna choroba płuc to jedna z głównych przyczyn przewlekłej chorobowości i umieralności na świecie. Według prognoz Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) do 2030 roku będzie to trzecia przyczyna zgonów w populacji ogólnej.
POChP jest również poważnym problemem zdrowotnym w Polsce. Szacuje się, że zmaga się z nią około 2 mln Polaków.
Jest to choroba, w której przebiegu obserwuje się trwałe ograniczenie przepływu powietrza przez drogi oddechowe. Zazwyczaj ma ono charakter postępujący i wiąże się z przewlekłą odpowiedzią zapalną na gazy i cząstki (przede wszystkim na dym tytoniowy) [1].
Przyczyny przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
POChP to choroba układu oddechowego, której towarzyszy stan zapalny oskrzeli i płuc. W większości przypadków jest spowodowana nałogowym paleniem papierosów. Dane pokazują, że jest to czynnik, który odpowiada za 90% przypadków zachorowań.
Wśród innych czynników ryzyka wymienia się:
przebytą gruźlicę płuc,
ciężkie zakażenia układu oddechowego w dzieciństwie,
mniejsze parametry czynnościowe płuc,
niedobór alfa-1-antytrypsyny (substancji hamującej działanie enzymów proteolitycznych),
zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego,
narażenie zawodowe na pyły organiczne i nieorganiczne.
Wśród czynników ryzyka można wymienić także płeć. Zaobserwowano, że na POChP częściej chorują mężczyźni. Prawdopodobnie wynika to z tego, że są bardziej narażeni na szkodliwe działanie dymu tytoniowego, a także pyłów organicznych i nieorganicznych (ze względu na wykonywany zawód) [1].
Objawy przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
W początkowym stadium choroby pojawia się długotrwały kaszel, któremu towarzyszy odkrztuszanie plwociny. Charakterystyczne jest to, że występuje on zazwyczaj w godzinach porannych.
Z czasem do długotrwałego kaszlu z odkrztuszaniem plwociny dołączają inne objawy POChP:
duszność (na początku w trakcie wysiłku fizycznego),
furczenia i świsty w trakcie oddechu,
objawy ze strony układu krążenia (prawokomorowa niewydolność serca),
osłabienie szmeru pęcherzykowego,
sinica,
wydech przez zwężone usta,
kwasica oddechowa i zaburzenia neurologiczne (będące skutkiem długotrwałego niedotlenienia),
wyniszczenie organizmu (w zaawansowanym stadium przewlekłej obturacyjnej choroby płuc) [1].
Leczenie przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
Podstawowym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce POChP jest spirometria. Badanie, które pozwala ocenić stopień zwężenia dróg oddechowych, a także stwierdzić, czy jest ono odwracalne.
Oprócz spirometrii lekarz może zlecić RTG płuc. W niektórych przypadkach konieczne jest także zrobienie gazometrii lub EGK w celu zdiagnozowania ewentualnych powikłań.
Leczenie przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc jest wielokierunkowe. Obejmuje zarówno metody farmakologiczne, jak i niefarmakologiczne. Pierwsze z wymienionych opiera się na podawaniu leków rozszerzających oskrzela i kortykosteroidów (systemowych lub wziewnych). Z kolei leczenie niefarmakologiczne obejmuje m.in. unikanie czynników ryzyka oraz edukacją zdrowotną.
Każde zaostrzenie POChP ma niekorzystny wpływ na układ oddechowy. W związku z tym tak ważne jest wczesne zdiagnozowanie i leczenie choroby [2].
Profilaktyka przewlekłej obturacyjnej choroby płuc
Za główny czynnik ryzyka POChP uznaje się palenie papierosów. Oznacza to, że w ramach profilaktyki (a także leczenia) należy podjąć walkę z nałogiem. Mogą pomóc w tym leki na rzucenie palenia sprzedawane bez recepty. Tego typu leki dostępne są w różnych postaciach np. tabletek do ssania, plastrów antynikotynowych czy gum nikotynowych.
W ramach profilaktyki warto zadbać również o zdrową dietę. Ponadto zaleca się, aby unikać aktywności fizycznej na powietrzu, gdy miejskie mierniki zanieczyszczenia powietrza wskazują na przekroczenie norm.
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pochp/podstawoweinformacje/54198,przewlekla-obturacyjna-choroba-pluc-pochp
[2] Górecka, Dorota, et al. "Zalecenia Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc dotyczące rozpoznawania i leczenia przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP)." Advances in Respiratory Medicine 80.3 (2012): 220-254.
