Nowotwory krwi rozwijają się w układzie krwiotwórczym. Pochodzą ze szpiku kostnego, w którym znajdują się komórki macierzyste. U zdrowego człowieka dają one początek płytkom krwi, erytrocytom czy leukocytom i po czasie ulegają zaprogramowanej śmierci. W przypadku nowotworu proces ten zostaje zaburzony i dochodzi do powstawania nieprawidłowych komórek, które mnożą się w sposób niekontrolowany. Jedną z chorób nowotworowych, w której przebiegu dochodzi do takiej sytuacji, jest przewlekła białaczka limfocytowa. Jakie są jej przyczyny i objawy? Jak przebiega diagnostyka i leczenie tej choroby?
Czym jest przewlekła białaczka limfocytowa?
Nowotwory krwi dzielą się na nowotwory układu krwiotwórczego i chłonnego. Pierwsze z wymienionych powstają w wyniku nieprawidłowego rozrostu płytek krwi, granulocytów i erytrocytów.
Przewlekła białaczka limfocytowa zalicza się do nowotworów układu krwiotwórczego. Wywodzi się ze szpiku kostnego, w którym produkowane są krwinki białe, płytki krwi i krwinki czerwone. W normalnych warunkach mają one zaprogramowaną własną śmierć, dzięki czemu nie mnożą się w sposób niekontrolowany. Inaczej jest w przypadku białaczki, gdy w wyniku błędu w materiale genetycznym nie chodzi do naturalnej śmierci krwinek białych. Ich liczba zaczyna szybko rosnąć, a produkcja prawidłowych komórek jest stopniowo ograniczana lub ustaje [1].
W niektórych przypadkach organizm potrafi przez długi czas radzić sobie z taką sytuacją. Jest w stanie utrzymać równowagę pomiędzy wytwarzaniem komórek nowotworowych i prawidłowych krwinek białych. Mówi się wtedy o przewlekłej białaczce limfatycznej, z którą można żyć wiele lat.
Jak często występuje przewlekła białaczka limfatyczna? Co roku diagnozuje się ją u 4 na 100 000 osób. Jeszcze częściej choroba występuje u osób powyżej 60. roku życia. Szacuje się, że w tej grupie wiekowej cierpi na nią 20 na 100 000 osób. Częściej są to mężczyźni [2].
Przyczyny przewlekłej białaczki limfocytowej
Przyczyny przewlekłej białaczki limfocytowej nie są do końca znane. Zaobserwowano, że w grupie ryzyka znajdują się osoby, które miały przypadki tej choroby w najbliższej rodzinie. W związku z tym wśród przyczyn wymienia się predyspozycje genetyczne [2].
Objawy przewlekłej białaczki limfocytowej
Przewlekła białaczka limfocytowa może pozostać niezauważona przez długi czas. Zazwyczaj wykrywa się ją na podstawie nieprawidłowych wyników morfologii krwi wykonanej z innej przyczyny.
Jeśli pojawiają się jakieś objawy, są to głównie:
- wzmożona potliwość w nocy,
- bladość skóry,
- ciągłe zmęczenie,
- niezamierzona utrata masy ciała,
- bóle brzucha,
- uczucie pełności w żołądku,
- powiększenie obwodu brzucha,
- gorączka (powyżej 38℃, która utrzymuje się przez więcej niż 14 dni i nie towarzyszą jej inne objawy charakterystyczne dla infekcji np. przeziębienia).
Oprócz wyżej wymienionych objawów mogą wystąpić takie, które świadczą o powikłaniach choroby. Są to m.in. skłonność do krwawień, częstsze infekcje, nadmierne siniaczenie się. Ponadto u chorych można stwierdzić powiększenie śledziony, wątroby lub węzłów chłonnych [2, 3].
Leczenie przewlekłej białaczki limfocytowej
Objawy, które pojawiają się w przypadku przewlekłej białaczki limfocytowej, są mało charakterystyczne i mogą być tłumaczone innymi czynnikami. Jednak jeśli utrzymują się przez długi czas i nie mają ustalonej przyczyny, wymagają konsultacji z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej.
Jak lekarz ustala rozpoznanie? W diagnostyce wykorzystuje się morfologię krwi, której wyniki wskazują na nieprawidłową liczbę białych krwinek (utrzymującą się przez ponad 3 miesiące). Oprócz morfologii krwi wykonuje się biopsję szpiku, która pozwala ocenić, jak przebiega produkcja krwi. Jeśli w badaniu stwierdza się komórki nowotworowe, wykonuje się również badania genetyczne. Ich celem jest określenie cech, dojrzałości i rodzaju komórek białaczkowych.
Po postawieniu diagnozy wdraża się leczenie. Obejmuje ono różne metody: przeszczepienie szpiku kostnego, chemioterapię, chirurgiczne usunięcie śledziony, profilaktyczne podawanie antybiotyków lub leków wspomagających ochronę przed infekcjami [2, 3].
