Przeprosty w stawach to indywidualna cecha. Można łatwo zauważyć, że niektóre osoby są bardziej rozciągnięte i z łatwością przyjmują różne pozycje, a inne mają z tym duży problem. Jest to związane z naturalną wiotkością stawów, która ulega zmniejszeniu wraz z wiekiem. Problem pojawia się, gdy wiotkość stawów jest znaczna i nie ulega zmniejszeniu wraz z rozwojem organizmu. Co może być jej przyczyną i jak wygląda leczenie?
Czym jest przeprost kolana?
Nadmierny przeprost kolan (szczególnie w pozycji stojącej czy podczas aktywności fizycznej) nie jest fizjologią. Świadczy o dysfunkcji, która może doprowadzić do uszkodzenia stawu kolanowego.
Szacuje się, że nadmierna wiotkość stawów (objawiająca się m.in. przeprostem kolana) to problem, z którym zmaga się około 10% mieszkańców krajów zachodnich. Częstotliwość jego występowania zależy od różnych czynników: płci, wieku, rodzaju aktywności fizycznej. Częściej obserwuje się go wśród: tancerzy baletowych, pływaków i sportowców trenujących gimnastykę artystyczną [1].
Przyczyny przeprostu kolana
Przyczyny przeprostu kolana nie zostały do końca poznane. Przypuszcza się, że jedną z nich są nieprawidłowości w syntezie kolagenu (I, II i III typu). Kolagen typu I występuje m.in. w ścięgnach i kościach. Kolagen typu II znajduje się tylko w chrząstce, a typu III np. w mięśniach szkieletowych [1, 2].
Kolagen jest jednym z głównych elementów budulcowych ludzkiego organizmu. Jego podstawową funkcją jest utrzymanie strukturalnej integralności narządów. Ponadto jest niezbędny do prawidłowego przebiegu procesu krzepnięcia krwi, gojenia się ran i zrastania kości po złamaniach.
Objawy przeprostu kolana
Przeprost kolana to jeden z objawów wiotkości stawów. Jest to dysfunkcja, której towarzyszą również:
niestabilność stawowa (dotyczy m.in. stawu skroniowo-żuchwowego, rzepki),
osłabiona koordynacja ruchowa,
bóle stawów (szczególnie stawu kolanowego),
nadmierne zmęczenie (zarówno ogólne, jak i mięśniowe),
bóle głowy,
częste urazy w obrębie stawów,
obniżenie odporności [1].
Leczenie przeprostu kolana
Jak wygląda leczenie przeprostu kolan? Na wstępie warto zaznaczyć, że umiarkowana wiotkość stawów u dzieci zazwyczaj nie jest powodem do niepokoju. Problem pojawia się, gdy nie zmniejsza się wraz z wiekiem, jest nadmierna i towarzyszą jej inne objawy [3].
Wiotkość stawów objawiająca się m.in. przeprostem kolan może utrudniać codzienne funkcjonowanie. Jak sobie z nią radzić? Warto zwrócić się po pomoc do fizjoterapeuty, który przeprowadzi badania:
zakresu ruchomości w stawach,
siły mięśni,
jakości oporu końca ruchu.
Na podstawie wyników tych badań dobierze zalecenia i techniki, które ułatwią codzienne funkcjonowanie i zmniejszą ryzyko urazów.
Terapia wiotkości stawów obejmuje m.in. odpowiednio dobrany trening siłowy, ćwiczenia kontroli ruchu, trening kontroli dynamicznej, a także naukę przyjmowania odpowiednich pozycji podczas odpoczynku i pracy przed komputerem. Ponadto konieczne może być wdrożenie leczenia skutków hipermobilności takich jak urazy, dolegliwości bólowe czy wady postawy.
W przypadku urazów pomocne są również leki przeciwbólowe i przeciwzapalne, a także ortezy i stabilizatory.
Nie można zapominać również o tym, jak dużą rolę odgrywa edukacja pacjenta. W procesie leczenia istotne jest stosowanie się do zaleceń fizjoterapeuty po wyjściu z jego gabinetu. Specjalista powinien przekazać informacje na temat tego, jakie pozycje ciała należy przyjmować podczas pracy i odpoczynku, aby uniknąć przekraczania normalnego zakresu ruchu w stawie. Co więcej, warto, aby wskazał rodzaje aktywności, które są niepolecane dla osób hipermobilnych. Należą do nich m.in. balet i gimnastyka.
Nauka odpowiednich pozycji ciała do pracy i odpoczynku oraz unikanie określonych form aktywności fizycznej to jedno. Kolejną kwestią jest systematyczne wykonywanie ćwiczeń zleconych przez fizjoterapeutę. Wskazane są ćwiczenia stabilizacyjne i trening siłowy, które zwiększają aktywność mięśni stabilizujących staw kolanowy (i inne stawy) [1].
Przypisy
[1] https://fizjoklinika.com/wiotkosc-stawow-czy-przeprost-kolan-jest-zly/
[2] Zuchowski, Aleksander, and Anna Nowicka-Zuchowska. "Kolagen–rola w organizmie i skutki niedoboru." (2019).
[3] https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.17.75.4.
