Dolny zwieracz przełyku to mięsień położony pomiędzy przełykiem a żołądkiem. Po przejściu pokarmu do żołądka kurczy się, aby uniemożliwić cofanie się treści pokarmowej i soku żołądkowego do przełyku. Problem zaczyna się, gdy dolny zwieracz przełyku kurczy się nieprawidłowo. Dochodzi wtedy do rozwoju choroby refluksowej przełyku, która objawia się m.in. dysfagią, zgagą i pustym odbijaniem. Jej następstwem mogą być nie tylko uciążliwe dolegliwości, ale i przełyk Barretta. Czym jest, jak się objawia i w jaki sposób się go leczy?
Czym jest przełyk Barretta?
Przełyk Barretta to stan chorobowy, w którego przebiegu dochodzi do zniszczenia komórek dolnej części przełyku. Na skutek działania kwasu żołądkowego (który u zdrowych osób nie trafia z powrotem do przełyku) komórki wyściełające przełyk zmieniają się i zaczynają przypominać te, które wyściełają jelito cienkie.
Przełyk Barretta występuje u około 2-3% populacji (częściej u mężczyzn). Określa się go jako stan przedrakowy, ponieważ wiąże się z większym ryzykiem zachorowania na gruczolakoraka wpustu i przełyku [1, 2, 3].
Przyczyny przełyku Barretta
Główną przyczyną przełyku Barretta jest ciężka refluksowa choroba przełyku (GERD), która trwa dłużej niż 5 lat. Do pozostałych czynników ryzyka należą:
płeć męska,
wiek powyżej 50 lat,
palenie tytoniu,
otyłość,
niezdrowa dieta,
przepuklina przepony,
zażywanie niektórych leków (np. o działaniu przeciwgrzybiczym, przeciwzakrzepowym) przez dłuższy czas.
Przypuszcza się, że pewną rolę w rozwoju przełyku Barretta odgrywają również: uwarunkowania genetyczne, cukrzyca typu 2 i bezdech senny [1, 2, 3].
Objawy przełyku Barretta
Jak objawia się przełyk Barretta? Około 50% chorych może nie odczuwać żadnych nieprzyjemnych dolegliwości. U pozostałych obserwuje się objawy wynikające z długotrwałego działania kwasu żołądkowego na błonę śluzową przełyku.
Objawy, które mogą wskazywać na przełyk Barretta to m.in.:
zgaga,
trudności w połykaniu,
ból w klatce piersiowej,
nudności,
wymioty,
kwaśny lub gorzki posmak w ustach,
krwawienia z przewodu pokarmowego,
chrypka.
Po zauważeniu tego typu objawów warto jak najszybciej zgłosić się do lekarza. Przełyk Barretta nie tylko obniża jakość życia, ale i zwiększa ryzyko rozwoju nowotworu. W związku z tym nie należy lekceważyć niepokojących dolegliwości [1, 2, 3].
Leczenie przełyku Barretta
Diagnostyka przełyku Barretta obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, a także badanie endoskopowe. Warunkiem rozpoznania choroby jest wykazanie zmienionej błony śluzowej przełyku na długości większej niż 1 cm (powyżej połączenia żołądkowo-przełykowego).
Jak przebiega leczenie po postawieniu diagnozy? Zależy to od różnych czynników: stanu ogólnego osoby chorej, stopnia zaawansowania choroby, a także obecności zmian nowotworowych.
Choremu podaje się leki, które zapobiegają wydzielaniu kwasu żołądkowego – inhibitory pompy protonowej (IPP). Jeśli okażą się nieskuteczne, lekarz może zdecydować o konieczności leczenia endoskopowego. Obejmuje ono 2 metody: ablacyjne i resekcyjne.
Pierwsza z wymienionych metod leczenia endoskopowego polega na usunięciu zmienionego chorobowo nabłonka przy użyciu fali radiowych, lasera lub energii elektrycznej. Z kolei leczenie endoskopowe resekcyjne to mechaniczne usunięcie uszkodzonego nabłonka.
Istnieje jeszcze jeden sposób leczenia, który wdraża się, gdy leczenie farmakologiczne i endoskopowe są nieskuteczne. Mowa tu o leczeniu chirurgicznym stosowanym w wyjątkowych sytuacjach [1, 2, 3].
Profilaktyka przełyku Barretta
W ramach profilaktyki przełyku Barretta warto zadbać o przestrzeganie zasad zdrowego stylu życia. Do rozwoju choroby predysponują m.in. niezdrowa dieta, palenie papierosów i otyłość. W związku z tym zaleca się, aby:
kontrolować swoją masę ciała i dbać o to, żeby była prawidłowa poprzez zdrową dietę i regularną aktywność fizyczną;
unikać tłustych, ciężkostrawnych posiłków;
zrezygnować z palenia papierosów (walka z nałogiem bywa ciężka, ale można wspomóc się tabletkami na rzucenie palenia);
Pamiętanie o powyższych zasadach pomaga zmniejszyć ryzyko choroby, a także zapobiec jej nawrotom.
Przypisy
[1] Królikowski, Piotr, et al. "Przełyk Barretta–endoskopowe metody leczenia." (2022).
[2] https://podyplomie.pl/chirurgia/23360,przelyk-barretta
[3] https://www.mp.pl/gastrologia/wytyczne/129763,postepowanie-w-przelyku-barretta
