Promienica

Promieniowce to bakterie beztlenowe, które występują w prawidłowej florze jamy ustnej, końcowym odcinku przewodu pokarmowego i dróg rodnych. W warunkach fizjologicznych ich obecność nie stanowi problemu. Pojawia się on, gdy dojdzie do przerwania ciągłości błon śluzowych i powstania zmian martwiczych. W takich warunkach promieniowce przestają być nieszkodliwymi bakteriami, które na co dzień bytują w ludzkim organizmie. Dochodzi do zakażenia, które nazywa się “promienicą”. Jakie są jego objawy? W jaki sposób się je diagnozuje i leczy?

Czym jest promienica?

Promienica to podostra (czasami przewlekła) infekcja bakteryjna wywołana przez promieniowce. W większości przypadków ma postać promienicy brzusznej, piersiowej lub szyjno-twarzowej (u kobiet może rozwinąć się również infekcja bakteryjna miednicy mniejszej).

Promienica to infekcja, która występuje na całym świecie. W Polsce określa się ją jako rzadką. Warto wiedzieć, że nie ma ryzyka przeniesienia zakażenia z człowieka na człowieka.

Przyczyny promienicy

Przyczyną promienicy jest zakażenie bakteriami beztlenowymi – promieniowcami. Zazwyczaj za rozwój infekcji odpowiada, aż 5-10 gatunków bakterii. Najczęściej (szacuje się, że u 70% chorych) przyczyną zakażenia są bakterie, takie jak: Actinomyces gerencseriae i Actinomyces israelii.

Objawy promienicy

Jak objawia się promienica? Głównym objawem jest ropny proces zapalny. Mogą towarzyszyć mu objawy ogólnoustrojowe np. nieznacznie podwyższona temperatura ciała.

Obraz kliniczny zależy od postaci klinicznej choroby. Najczęstszą jest szyjno-twarzowa, którą diagnozuje się u około 50-70% zakażonych. Do jej objawów należą:

obrzęk tkanek miękkich (szczególnie w okolicy żuchwy) we wczesnym stadium infekcji;

przetoki z żółtymi ziarnistościami i ropnie w zajętych tkankach;

trudności w przełykaniu;

szczękościsk;

Drugą najczęściej występującą postacią jest promienica piersiowa (stwierdza się ją u około 15-20% zakażonych). Charakteryzuje się naciekiem zapalnym w obrębie płuc, a w niektórych przypadkach również osierdzia i opłucnej. Objawia się bólem w klatce piersiowej, uczuciem duszności i kaszlem.

Pozostałe postacie kliniczne (tj. promienica miednicy mniejszej i brzucha) dają objawy pod postacią: nudności, wymiotów, niezamierzonej utraty masy ciała, uporczywego bólu brzucha czy zmiany rytmu wypróżnień.

Leczenie promienicy

Diagnostyka infekcji wywołanej przez promieniowce obejmuje szczegółowy wywiad lekarski, a także badanie histopatologiczne i mikrobiologiczne. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o konieczności wykonania badań dodatkowych np. USG, tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego.

Jak przebiega leczenie po ustaleniu rozpoznania? Leczenie polega na długotrwałej antybiotykoterapii. W przypadku promienicy piersiowej podawanie antybiotyków może być konieczne nawet przez rok. Lekiem pierwszego rzutu jest penicylina (lub jej pochodne), które są bezpieczne również dla kobiet w ciąży.

W przypadku długotrwałej antybiotykoterapii zaleca się podawanie probiotyków. Należy przyjmować je w trakcie brania antybiotyków, a także tydzień po zakończeniu terapii. Dlaczego jest to tak ważne? Antybiotyki zwalczają drobnoustroje chorobotwórcze, ale nie są obojętne również dla naturalnej flory jelitowej. Probiotyki chronią “dobre bakterie” bytujące w jelicie, zapobiegając zaburzeniom mikroflory jelitowej.

Nie zawsze leczenie promienicy kończy się na podawaniu antybiotyków i probiotyków. W niektórych przypadkach potrzebne jest również leczenie operacyjne. Polega ono na wykonaniu zabiegu operacyjnego, podczas którego nacina się i drenuje ropnie, a także usuwa przetoki.

Promienica jest możliwa do wyleczenia. O ile osoba zakażona nie zlekceważy objawów infekcji i w porę zgłosi się do lekarza. W przeciwnym razie zakażenie promieniowcami może doprowadzić nawet do zgonu (choć zdarza się to bardzo rzadko, najczęściej tylko w przypadkach zaniedbanych).