Czym jest priapizm?
Priapizm (ciągotka) to objaw chorobowy, w którym prącie pozostaje w stanie erekcji przez wiele godzin w przypadku braku stymulacji lub po jej zakończeniu. Wyróżniamy priapizm niskoprzepływowy (zastoinowy) i priapizm wysokoprzepływowy. Ten pierwszy jest ogólnie bolesny, podczas gdy drugi niekoniecznie. W niskoprzepływowym priapizmie większość penisa jest twarda; jednak żołądź prącia nie jest. Priapizm jest prawdziwym stanem nagłym urologicznym, który nieleczony może prowadzić do trwałych zaburzeń erekcji i martwicy prącia. Wczesna interwencja daje największą szansę na odzyskanie sprawności.
Priapizm- przyczyny
Wśród przyczyn priapizmu niskiego przepływu wyróżniamy następujące stany
- Anemia sierpowata – jedno badanie wykazało, że u dzieci z z tym typem anemii nie poddanych badaniu przesiewowemu, priapizm był pierwszym objawem w 0,5% przypadków
- Talasemia
- Choroba Fabry'ego
- Dializa
- Zapalenie naczyń
- Zator tłuszczowy (z wielu złamań kości długich lub dożylnego wlewu lipidów w ramach całkowitego żywienia pozajelitowego)
Stany neurologiczne, które mogą powodować priapizm o niskim przepływie, obejmują:
- Urazy rdzenia kręgowego
- Neuropatia autonomiczna i ucisk ogona końskiego
Choroby nowotworowe (przerzuty do prącia lub zablokowanie odpływu żylnego), które mogą skutkować priapizmem o niskim przepływie, obejmują:
- Rak prostaty
- Rak pęcherza (największe ryzyko)
- Białaczka
- Rak nerki
- Czerniak
Farmakologiczne przyczyny priapizmu o niskim przepływie obejmują:
- Leki - Papaweryna, fentolamina, prostaglandyna E1
- Leki przeciwnadciśnieniowe - środki blokujące zwoje (np. guanetydyna), leki rozszerzające naczynia tętnicze , antagoniści alfa, blokery kanałów wapniowych Psychotropy - Fenotiazyna, butyrofenony (np. haloperidol), perfenazyna, trazodon, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (np. fluoksetyna, sertralina, citalopram)
- Leki przeciwzakrzepowe - Heparyna, warfaryna (w stanach nadkrzepliwości z odbicia)
- Narkotyki rekreacyjne - Kokaina
- Hormony - hormon uwalniający gonadotropiny (GnRH), tamoksyfen, testosteron, androstendion dla poprawy wyników sportowych
- Ziołolecznictwo – Ginkgo biloba z jednoczesnym stosowaniem leków przeciwpsychotycznych
- Różne środki - Metoklopramid, omeprazol, wstrzyknięcie kokainy do prącia, nadtwardówkowy wlew morfiny i bupiwakainy
Tylko nieliczne opisy przypadków wiązały inhibitory enzymu fosfodiesterazy-5, takie jak sildenafil, z priapizmem. W rzeczywistości kilka raportów sugeruje, że sildenafil jest środkiem do leczenia priapizmu i jako możliwy sposób zapobiegania epizodom pełnoobjawowym u pacjentów anemią sierpowatą.
Priapizm o wysokim przepływie może wynikać z następujących form urazu układu moczowo-płciowego:
- Uraz
- Zastrzyki dojamiste powodujące bezpośrednie uszkodzenie tętnicy prącia
Priapizm- rozpoznanie
Diagnoza opiera się na badaniu fizykalnym oraz obrazie klinicznym i szczegółowym wywiadzie lekarskim. Można również stosować badania obrazowe jak na przykład USG Doppler celem określenia przepływu krwi w naczyniach krwionośnych.
W priapizmie o niskim przepływie przepływ w tętnicach jamistych jest zmniejszony lub nieobecny.
W priapizmie o wysokim przepływie obserwuje się normalny lub zwiększony przepływ turbulentny w tętnicach jamistych.
Leczenie priapizmu
Ocena medyczna jest zalecana w przypadku erekcji trwających dłużej niż cztery godziny. Ból można często zmniejszyć, stosując blokady. Dla osób z priapizmem wysokoprzepływowym zimne okłady i nacisk mogą być wystarczające.
Pseudoefedryna
Pseudoefedryna podawana doustnie jest leczeniem pierwszego rzutu priapizmu. Erekcja jest w dużej mierze odpowiedzią przywspółczulną, więc współczulne działanie pseudoefedryny może służyć do złagodzenia tego stanu. Pseudoefedryna jest alfa-agonistą, który działa obkurczająco na mięśnie gładkie ciał jamistych, co z kolei ułatwia odpływ żylny. W niektórych krajach pseudoefedryna nie jest już dostępna.
Aspiracja (punkcja)
Dla osób z niedokrwiennym priapizmem, wstępnym leczeniem jest zazwyczaj odessanie krwi z ciał jamistych. Odbywa się to po obu stronach. Jeśli to nie jest wystarczająco skuteczne, można wstrzyknąć i usunąć zimną sól fizjologiczną.
W leczeniu stosuje się także inne preparaty farmakologiczne, a w niektórych przypadkach konieczna może się okazać interwencja chirurgiczna.
