Co to jest otoskleroza?
Otoskleroza to termin wywodzący się od „oto”, co oznacza „ucho”, i „skleroza”, co w tym przypadku oznacza „nieprawidłowe stwardnienie tkanki ciała”. Stan ten jest spowodowany nieprawidłową przebudową kości w uchu środkowym. Przebudowa kości to trwający całe życie proces, w którym tkanka kostna odnawia się poprzez wymianę starej tkanki na nową. W otosklerozie nieprawidłowy remodeling zaburza zdolność przenoszenia dźwięku z ucha środkowego do ucha wewnętrznego. Uważa się, że wiele przypadków otosklerozy jest dziedzicznych. Najbardziej zagrożone są białe kobiety w średnim wieku. Istnieje również kontrowersyjna teoria, że na otosklerozę cierpiał Ludwig van Beethoven, aczkolwiek nie zostało to potwierdzone.
Przyczyny otosklerozy
Otoskleroza jest spowodowana zablokowaniem jednej z kości ucha środkowego – strzemiączka. Kiedy ta kość nie jest w stanie wibrować, dźwięk nie może przechodzić przez ucho i słuch zostaje osłabiony, co powoduje tym samym niedosłuch przewodzeniowy.
Dlaczego tak się dzieje, wciąż nie jest jasne, ale wyniki badań wskazują, że może to być związane z wcześniejszym przejściem zakażenia odrą, złamaniem kości otaczającej ucho wewnętrzne lub zaburzeniem odporności. Otoskleroza często występuje rodzinnie. Może również mieć związek z interakcją między różnymi komórkami układu odpornościowego zwanymi cytokinami.
Czynniki ryzyka rozwoju otosklerozy
Przyczyna otosklerozy pozostaje do końca niepoznana, ale naukowcy odkryli szereg czynników ryzyka, w tym:
- Historia rodzinna – otoskleroza ma tendencję do występowania w rodzinach, co sugeruje podatność genetyczną lub dziedziczną składową choroby.
- Płeć – kobiety są bardziej narażone na rozwój otosklerozy niż mężczyźni.
- Ciąża – u kobiet podatnych na tę chorobę, otoskleroza może rozwinąć się w czasie ciąży.
- Rasa – najczęściej dotyczy to rasy białej.
- Osteogenesis imperfecta – to zaburzenie genetyczne charakteryzujące się nieprawidłową łamliwością kości. Osoby te są bardziej narażone na rozwój otosklerozy.
- Woda niefluoryzowana – niektóre dowody sugerują, że picie wody niefluoryzowanej może zwiększać ryzyko otosklerozy u osób podatnych.
- Wirus odry – istnieją dowody na to, że wirusy mogą przyczyniać się do rozwoju otosklerozy, w szczególności wirus odry.
- Przyczyny idiopatyczne – u niektórych osób rozwija się otoskleroza, mimo że nie mają stwierdzonego żadnego ze znanych czynników ryzyka.
Objawy otosklerozy
Pogorszenie słuchu, najczęściej zgłaszany objaw otosklerozy, zwykle zaczyna się w jednym uchu, a następnie przenosi się do drugiego. Ta utrata może pojawiać się bardzo stopniowo. Wiele osób z otosklerozą po raz pierwszy zauważa, że nie słyszy niskich dźwięków lub szeptu. Niektóre osoby mogą również odczuwać zawroty głowy, problemy z równowagą lub szumy uszne. Pacjent może odczuwać dzwonienie, brzęczenie lub syczenie w uszach lub głowie, które czasami występuje przy utracie słuchu.
Otoskleroza – diagnostyka
Otoskleroza jest diagnozowana przez lekarzy specjalizujących się w leczeniu słuchu. Należą do nich otolaryngolog (powszechnie nazywany laryngologiem), otolog (lekarz specjalizujący się w chorobach uszu) czy audiolog (osoba przeszkolona w rozpoznawaniu, pomiarach i leczeniu zaburzeń słuchu). Pierwszym krokiem diagnozy jest wykluczenie innych chorób lub problemów zdrowotnych, które mogą powodować takie same objawy jak otoskleroza. Kolejne kroki obejmują badania słuchu mierzące wrażliwość słuchu (audiogram) oraz przewodnictwo w uchu środkowym (tympanogram). Czasami testy obrazowe – takie jak tomografia komputerowa – są również wykorzystywane do diagnozowania otosklerozy.
Otoskleroza jest tradycyjnie rozpoznawana na podstawie charakterystycznych objawów klinicznych, które obejmują postępującą przewodzeniową utratę słuchu, prawidłową błonę bębenkową i brak oznak zapalenia ucha środkowego. Wierzchołek ślimakowy może mieć słaboróżowy odcień odzwierciedlający unaczynienie zmiany, określane jako objaw Schwartza.
Otoskleroza – leczenie
Obecnie nie ma skutecznego leczenia farmakologicznego otosklerozy, chociaż istnieje nadzieja, że dalsze badania nad przebudową kości pozwolą zidentyfikować potencjalne nowe terapie. Łagodną otosklerozę można leczyć za pomocą aparatu słuchowego, który wzmacnia dźwięk, ale często wymagana jest operacja. Podczas zabiegu zwanego stapedektomią chirurg wprowadza urządzenie protetyczne do ucha środkowego, aby ominąć nieprawidłową kość i pozwolić falom dźwiękowym dotrzeć do ucha wewnętrznego i przywrócić słuch.
Ważne jest omówienie każdego zabiegu chirurgiczny z okulistą, by wyjaśnić potencjalne ryzyko i ograniczenia operacji. Na przykład pewna utrata słuchu może utrzymywać się po stapedektomii, a w rzadkich przypadkach operacja może pogłębić utratę słuchu.
