Dużo mówi się o nadciśnieniu tętniczym, ale nie mniej ważnym problemem jest niedociśnienie tętnicze. Jeśli występuje przewlekle, może być przyczyną m.in. omdleń i złego samopoczucia. Jakie są przyczyny i objawy niedociśnienia tętniczego? W jaki sposób się je diagnozuje i leczy?
Czym jest niedociśnienie tętnicze?
Niedociśnienie tętnicze to stan, w którym ciśnienie krwi jest niższe niż 90/60 mm Hg. Przy czym wartość ciśnienia, która jest za niska dla jednej osoby i wywołuje u niej objawy, u innej może pozostać niezauważona.
Niedociśnienie tętnicze przewlekłe różni się od nagłego spadku ciśnienia tętniczego. Nagły spadek (nawet o 20 mmHg) może być niebezpieczny i powodować zawroty głowy oraz omdlenie. W niektórych przypadkach jest objawem wstrząsu, który zagraża życiu i wymaga pilnej interwencji lekarskiej.
Jak często diagnozuje się niedociśnienie tętnicze? Niedociśnienie samoistne, czyli pierwotne występuje często – szacuje się, że u 15% społeczeństwa. Z kolei hipotonia ortostatyczna (spadek ciśnienia tętniczego po zmianie pozycji z siedzącej lub leżącej na stojącą) dotyczy około 30% osób w wieku powyżej 65 lat [1], [2].
Przyczyny niedociśnienia tętniczego
Niedociśnienie tętnicze może być spowodowane różnymi czynnikami – od stylu życia przez przyjmowanie niektórych leków po choroby. Wśród stanów, które sprzyjają niskiemu ciśnieniu tętniczemu, wymienia się m.in.:
- odwodnienie,
- zaburzenia hormonalne (np. w przebiegu choroby Addisona),
- utratę dużej ilości krwi,
- ciężką reakcję alergiczna,
- spożywanie alkoholu,
- zakażenie,
- choroby (m.in. schorzenia zastawek serca, choroba Parkinsona),
- niedobory pokarmowe (m.in. niedobór żelaza).
Niskie ciśnienie tętnicze może być spowodowane również przyjmowaniem leków. Należą do nich m.in. leki stosowane w chorobie Parkinsona, zaburzeniach erekcji czy depresji.
Wymienione wyżej przyczyny dotyczą niedociśnienia tętniczego samoistnego. Inaczej wyglądają one w przypadku hipotensji ortostatycznej. Jest ona spowodowana upośledzeniem mechanizmów, które regulują ciśnienie krwi [1], [2].
Objawy niedociśnienia tętniczego
U niektórych osób nie występują praktycznie żadne objawy niedociśnienia tętniczego. Z kolei u innych pojawiają się różne niepokojące sygnały takie jak m.in.:
- problemy z koncentracją,
- dezorientacja,
- mroczki przed oczami,
- niewyraźne widzenie,
- zmęczenie,
- omdlenie.
Jeśli spadek ciśnienia krwi jest spowodowany chorobą, pojawiają się również inne objawy. W przypadku choroby Addisona są to m.in. osłabienie, zła tolerancja wysiłku fizycznego, brak apetytu czy niezamierzona utrata masy ciała.
Należy mieć na uwadze, że bardzo niskie ciśnienie tętnicze może być objawem wstrząsu. W takim przypadku pojawiają się m.in. problemy z udzieleniem odpowiedzi na pytania, zaburzenia równowagi, blada i spocona skóra, a także utrata przytomności [1], [2].
Leczenie niedociśnienia tętniczego
Diagnostyka niedociśnienia tętniczego obejmuje wywiad lekarski i pomiar ciśnienia tętniczego w gabinecie lekarskim. W postawieniu rozpoznania pomaga również dziennik ciśnienia tętniczego, do którego pacjent samodzielnie wpisuje pomiary ciśnienia wykonywane w domu (np. za pomocą automatycznego ciśnieniomierza).
W niektórych przypadkach lekarz kieruje pacjenta na badania dodatkowe. Może być to EKG lub badanie krwi.
Jeśli niedociśnienie tętnicze przebiega bezobjawowo, nie zawsze wdraża się leczenie farmakologiczne. Czasami wystarczy przestrzeganie zaleceń dotyczących odpowiedniego nawodnienia organizmu, regularnej aktywności fizycznej i zdrowego odżywiania.
W cięższych przypadkach, gdy leczenie niefarmakologiczne nie przynosi spodziewanych efektów, lekarz może zalecić leki podnoszące ciśnienie tętnicze [1], [2].
Profilaktyka niedociśnienia tętniczego
Wartości ciśnienia krwi zmieniają się w ciągu dnia i zależą od różnych czynników. Wpływa na nie m.in. stres, dieta, aktywność fizyczna i nawodnienie organizmu. Aby zapobiec spadkom wartości poniżej normy, warto zadbać o odpowiednie nawodnienie, zdrową dietę i unikanie stresu. Należy również ograniczyć spożycie alkoholu, który ma negatywny wpływ nie tylko na ciśnienie krwi.
