Mykobakterie to pałeczki, które można podzielić na trzy główne grupy na potrzeby diagnozy i leczenia:
- Kompleks Mycobacterium tuberculosis, który może powodować gruźlicę: M. tuberculosis, M. bovis, M. africanum, M. microti i M. canetti
- M. leprae i M. lepromatosis, które powodują chorobę Hansena, zwaną również trądem
- Mykobakterie niegruźlicze (NTM) to wszystkie inne prątki, które mogą powodować choroby płuc przypominające gruźlicę, zapalenie węzłów chłonnych, chorobę skóry lub chorobę rozsianą. Chociaż opisano ponad 150 różnych gatunków NTM, infekcje płuc są najczęściej spowodowane przez kompleks Mycobacterium avium (MAC), Mycobacterium kansasii i Mycobacterium abscessus.
Jak można zarazić się mykobakteriozą?
Chociaż każdy może zarazić się mykobakteriozą, mykobakterie inne niż gruźlicze są patogenami oportunistycznymi, które narażają niektóre grupy na zwiększone ryzyko, w tym osoby z podstawową chorobą płuc lub osłabionym układem odpornościowym. Te patogeny zazwyczaj nie są przenoszone z człowieka na człowieka, jednakże donoszono o przenoszeniu M. abscessus z osoby na osobę u pacjentów z mukowiscydozą.
Mykobakterie inne niż gruźlicze to organizmy środowiskowe, które można znaleźć w glebie, kurzu i wodzie, w tym w naturalnych źródłach wody (takich jak jeziora, rzeki i strumienie) i miejskich źródłach wody, czyli w wodzie z kranu. Mykobakterie inne niż gruźlicze mogą tworzyć trudne do wyeliminowania biofilmy, zbiory mikroorganizmów, które sklejają się ze sobą i przylegają do powierzchni w wilgotnych środowiskach, takich jak np. wnętrza instalacji wodociągowych w budynkach.
Objawy mykobakteriozy
NTM mogą powodować infekcje wielu organów i tkanek, najczęściej w płucach i w następujących obszarach:
- Skóra i tkanka miękka (zwykle po operacji, urazie, wstrzyknięciu leków lub innych substancji)
- Infekcje związane z wszczepieniem ciała obcego (np. infekcja krwi związana z wkłuciem centralnym, infekcje w miejscu loży rozrusznika itp.)
- Węzły chłonne (najczęściej u dzieci)
- Krew (najczęściej u pacjentów z obniżoną odpornością, z HIV lub AIDS, ale mogą być również spowodowane inwazyjnymi procedurami medycznymi).
Objawy mogą być niespecyficzne:
- Gorączka
- Utrata masy ciała
- Nocne poty
- Zmniejszony apetyt
- Utrata energii.
Inne objawy zależą od miejsca zakażenia i mogą obejmować kaszel, duszność, krew w plwocinie i wysypkę.
Leczenie mykobakteriozy
Leczenie zazwyczaj wymaga konsultacji z lekarzem chorób zakaźnych lub pulmonologiem.
NTM są z natury oporne na wiele antybiotyków. Leczenie różni się w zależności od indywidualnej podatności pacjenta na infekcje i miejsca infekcji w organizmie i często wymaga kombinacji 2 do 3 środków przeciwdrobnoustrojowych podawanych przez dłuższy czas (często od 6 miesięcy do roku).
Testy wrażliwości na antybiotyki można przeprowadzić w odpowiednich laboratoriach. Wybór antybiotyków jest często empiryczny, oparty na wytycznych.
Może być również wymagane leczenie chirurgiczne, szczególnie w przypadku choroby pozapłucnej.
