Malformacją naczyniową nazywa się zmiany w układzie naczyniowym, które obejmują nieprawidłowości w funkcjonowaniu czy budowie naczyń limfatycznych lub krwionośnych. Mogą być obecne od urodzenia albo pojawić się dopiero po jakimś czasie na skutek działania różnych czynników. Jakie są przyczyny powstawania malformacji naczyniowej? Jak się objawia i w jaki sposób się ją leczy?
Czym jest malformacja naczyniowa?
Malformacje naczyniowe mogą być wrodzone lub nabyte. Pierwsze z wymienionych są rzadkimi wadami spowodowanymi nieprawidłowym rozwojem naczyń krwionośnych. Mają charakter zmian nienowotworowych i występują u niewielkiego procenta populacji.
Wyróżnia się kilka rodzajów malformacji naczyniowych.
Żylne – zbudowane z żył o nieprawidłowym kształcie i strukturze, występują dość rzadko. Mają postać sprężystych i miękkich niebieskich tworów, które łatwo poddają się uciskowi. Występują rzadko i z reguły są obecne już przy urodzeniu.
Kapilarne – jedne z najczęstszych malformacji naczyniowych w obrębie skóry. Występują zarówno pojedynczo, jak i w skupiska. Najczęściej są widoczne w obrębie szyi i głowy.
Tętniczo-żylne – malformacje naczyniowe złożone, które charakteryzują się występowaniem zmienionych żył i tętnic, łączących się ze sobą z pominięciem naczyń włosowatych. W większości przypadków są zlokalizowane w obrębie szyi i głowy. Zalicza się je do nieprawidłowości, które potencjalnie zagrażają życiu ze względu na ryzyko masywnych krwawień.
Limfatyczne (inaczej torbiele chłonne lub naczyniaki limfatyczne) – nieprawidłowości w rozwoju układu limfatycznego, które są obecne już od urodzenia lub występują po 2. roku życia. Dzieli się je na malformacje makrotorbielowate (najczęściej lokalizują się w okolicy szyjno-twarzowej lub szyi) oraz mikrotorbielowate, które mogą ujawnić się dopiero po urazie lub infekcji.
Oprócz tego wyróżnia się mieszane malformacje naczyniowe, które występują w przebiegu różnych zespołów chorobowych (np. Parksa i Webera, Sturge’a i Webera) [1].
Przyczyny malformacji naczyniowej
Przyczyny powstawania zmian w układzie naczyniowym nie są do końca znane. Przypuszcza się, że niektóre z nich rozwijają się dopiero w późniejszych etapach życia np. w wyniku narażenia na promieniowanie jonizujące czy infekcje wirusowe.
Częściej mają charakter wrodzony i są widoczne już od urodzenia. Wśród przyczyn wrodzonej malformacji naczyniowej wymienia się:
czynniki genetyczne;
narażenie na leki teratogenne, które zaburzają proces rozwoju naczyń krwionośnych;
mutacje genetyczne, które powodują nieprawidłowy wzrost i kształtowanie się naczyń [1];
Objawy malformacji naczyniowej
Jak objawia się malformacja naczyniowa? Objawy zależą od rozmiaru i lokalizacji zmian, a także ewentualnych powikłań.
Zmiany naczyniowe w obrębie twarzy, szyi czy nóg są problemem natury estetycznej. Jednak to nie wszystko, ponieważ wiążą się również z uczuciem dyskomfortu, bólu czy uczucia pieczenia skóry.
Ponadto malformacja naczyniowa może dawać objawy, takie jak:
osłabienie mięśni, zmiany czucia, zaburzenia równowagi, trudności w połykaniu czy napady padaczkowe (tego typu niepokojące sygnały pojawiają się w przypadku zmian zlokalizowanych w mózgu);
pulsujący ból głowy;
zaburzenia widzenia (np. podwójne widzenie, utrata pola widzenia);
wymioty,
omdlenia,
utrata przytomności.
Leczenie malformacji naczyniowej
Pierwszy etap diagnostyki to konsultacja z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej. Decyduje on, czy istnieje potrzeba wykonania badań w kierunku malformacji naczyniowej. Jeśli tak skieruje pacjenta do chirurga naczyniowego. W niektórych przypadkach specjalista decyduje o konieczności wykonania badań, takich jak tomografia komputerowa czy rezonans magnetyczny z opcją naczyniową (angio-MR).
Po postawieniu diagnozy rozpoczyna się leczenie, którego przebieg zależy m.in. od typu zmiany naczyniowej. W przypadku malformacji tętniczo-żylnej stosuje się embolizację polegającą na wstrzyknięciu do zmiany substancji, która powoduje zamknięcie jej światła.
Do innych metod leczenia należą: farmakoterapia, skleroterapia, radioterapia i operacja chirurgiczna [1, 2].
Przypisy
[1] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/165459,wrodzone-malformacje-naczyniowe
[2] Józefowicz-Korczyńska, Magdalena, et al. "Malformacje naczyniowe głowy i szyi–trudności diagnostyczne i lecznicze." Otolaryngologia Polska 61.5 (2007): 847-851.
