Kiła (inaczej syfilis) może mieć charakter wrodzony lub nabyty. W obu przypadkach jest spowodowana zakażeniem krętkiem bladym (łac. treponema pallidum). Z tą różnicą, że przy chorobie wrodzonej jest on przenoszony z kobiety ciężarnej na płód, a w kile nabytej do zakażenia dochodzi poprzez kontakt seksualny z zakażoną osobą lub drogą krwiopochodną (rzadziej). Jakie objawy daje kiła nabyta? W jaki sposób rozpoznaje się i leczy tę chorobę?
Czym jest kiła nabyta?
Kiła nabyta wbrew pozorom nie jest “widmem przyszłości”. To problem zdrowotny, który jest aktualny również we współczesnych czasach. W Polsce jest najczęstszą chorobą przenoszoną drogą płciową.
Czynnikiem odpowiedzialnym za jej rozwój jest krętek blady. Bakteria, która została opisana po raz pierwszy już w 1905 roku.
W zależności od tego, kiedy doszło do zakażenia, wyróżnia się kiłę wrodzoną (bakteria przenoszona jest z matki na płód podczas życia płodowego, lub porodu) lub nabytą, gdy zakażenie ma miejsce w późniejszych latach życia [1], [2].
Przyczyny kiły nabytej
Przyczyną choroby jest wspomniany już krętek blady. Jak dochodzi do zakażenia tą bakterią? Najczęściej poprzez kontakt seksualny z zakażoną osobą. Rzadziej drogą krwiopochodną w wyniku transfuzji zakażonej krwi [1].
Objawy kiły nabytej
Kiła nabyta dzieli się na wczesną i późną. O pierwszej mówi się, gdy minął mniej niż rok od zakażenia krętkiem bladym.
Przebieg choroby dzieli się na różne stadia.
- Kiła nabyta pierwszorzędowa (kiła I okresu): w miejscu wniknięcia bakterii pojawia się objaw pierwotny. Na początku ma on postać nacieku, ale z czasem przekształca się we wrzód pierwotny. W przypadku kobiet najczęściej pojawia się na szyjce macicy lub wargach sromowych. Z kolei u mężczyzn może wystąpić na palcach u rąk, jamie ustnej czy kanale odbytu. Po około 2-6 tygodniach objaw pierwotny samoistnie ustępuje.
- Kiła nabyta drugorzędowa (kiła II okresu): obejmuje objawy, które występują od 9 tygodni do nawet 2 lat od momentu zakażenia. Są to wykwity na skórze nazywane “osutką kiłową”. Pojawiają się na rękach i tułowiu, mają gładką powierzchnię i różowy kolor. Zazwyczaj samoistnie znikają po około 2-3 tygodniach. Oprócz wykwitów skórnych osoba chora ma objawy ogólne (m.in. gorączkę, bóle głowy)
- Kiła nabyta trzeciorzędowa (kiła III okresu): objawy pojawiają się nawet kilkanaście lat po zakażeniu krętkiem bladym. Dotyczą różnych narządów i układów. W przypadku zakażenia w młodym wieku często dotyczą układu nerwowego i obejmują m.in. zmiany nastroju, napadowe bóle w różnych częściach ciała czy uszkodzenie naczyń opon mózgowo-rdzeniowych.
Na każdym z tych etapów mogą wystąpić okresy bezobjawowe, gdy choroba widoczna jest wyłącznie w badaniach serologicznych [1], [2].
Leczenie kiły nabytej
Jak wygląda diagnostyka kiły nabytej? Lekarz rozpoznaje chorobę na podstawie szczegółowego wywiadu lekarskiego i badań serologicznych. W przypadku potwierdzenia zakażenia krętkiem bladym zaleca się również wykonanie badań w kierunku innych zakażeń (HIV, HBV, HCV).
Po ustaleniu rozpoznania wdraża się leczenie – podstawowym preparatem jest penicylina podawana domięśniowo. W przypadku kiły I okresu podaje się ją tylko raz. Jednak, co pewien czas po zakończeniu leczenia zaleca się wizyty kontrolne.
Czy możliwe jest całkowite wyleczenie kiły nabytej? Tak, o ile diagnostyka i właściwe leczenie zostaną podjęte odpowiednio wcześnie. Przy czym należy mieć na uwadze, że wyleczenie choroby nie chroni przed kolejnym zakażeniem krętkiem bladym. W związku z tym warto pamiętać o zasadach profilaktyki kiły nabytej [1], [2].
Profilaktyka kiły nabytej
Najczęstszą przyczyną kiły nabytej jest kontakt seksualny z osobą zakażoną krętkiem bladym. W związku z tym profilaktyka choroby obejmuje unikanie ryzykownych zachowań seksualnych.
Istnieje również ryzyko zakażenia drogą krwiopochodną (w wyniku transfuzji zakażonej krwi). W związku z tym konieczne jest wprowadzenie odpowiedniego nadzoru transfuzjologicznego. W Polsce funkcjonuje on dobrze, dlatego zakażenie krętkiem bladym drogą krwiopochodną obserwuje się niezwykle rzadko.
