Po raz pierwszy opisana przez francuskiego pediatrę Francois Valleix w 1838 roku. Grzybica jamy ustnej jest infekcją jamy ustnej wywołaną przez Candida albicans. Choroba jest zwykle ograniczona do niemowląt i noworodków, pacjentów przyjmujących antybiotyki lub steroidy oraz pacjentów z zaburzeniami hormonalnymi lub leżącymi u ich podstaw dysfunkcjami. Grzybica jamy ustnej może być pierwszym objawem zakażenia ludzkim wirusem niedoboru odporności (HIV); jego pojawienie się w zaawansowanym HIV wskazuje na złe rokowanie. Dzieci przyjmujące sterydy wziewne również częściej zapadają na kandydozy jamy ustnej. Candida albicans jest organizmem najczęściej powodującym tę chorobę. C. albicans jest obecna w jamie ustnej około 50% światowej populacji jako normalny składnik mikrobioty jamy ustnej.
Objawy grzybicy jamy ustnej
We wczesnych stadiach grzybice jamy ustnej mogą nie powodować żadnych objawów. Ale gdy infekcja się nasila, może rozwinąć się jeden lub więcej z następujących objawów:
- białe lub żółte plamy i guzki na wewnętrznych policzkach, języku, migdałkach, dziąsłach lub ustach;
- lekkie krwawienie, jeśli guzy są zadrapane;
- bolesność lub pieczenie w ustach;
- uczucie przypominające watę w ustach;
- sucha, popękana skóra w kącikach ust;
- trudności z połykaniem;
- nieprzyjemny smak w ustach;
- utrata smaku.
W niektórych przypadkach grzybica może wpływać na przełyk, chociaż jest to rzadkie. Ten sam grzyb, który powoduje pleśniawki, może również powodować infekcje drożdżakowe w innych częściach ciała.
Kandydoza jamy ustnej – przyczyny
Pleśniawki jamy ustnej i inne infekcje drożdżakowe są spowodowane przerostem grzyba Candida albicans (C. albicans).
To normalne, że niewielka ilość C. albicans żyje w ustach, nie powodując szkód. Kiedy układ odpornościowy działa prawidłowo, bakterie występujące naturalnie w organizmie pomagają utrzymać C. albicans pod kontrolą. Jednak jeśli układ odpornościowy jest osłabiony lub równowaga drobnoustrojów w ciele jest zaburzona, grzyb może wymknąć się spod kontroli.
Ponadto C.Albicans rozwija się u osób w trakcie antybiotykoterapii, chemioterapii i radioterapii, ponieważ mogą również uszkadzać one lub zabijać zdrowe komórki. To sprawia, że organizm jest bardziej narażony na różne infekcje, w tym infekcje grzybicze.
Stany osłabiające układ odpornościowy, takie jak białaczka i HIV, również zwiększają ryzyko rozwoju grzybicy. Pleśniawka jamy ustnej jest częstą infekcją oportunistyczną u osób z HIV.
Cukrzyca również może przyczynić się do rozwoju grzybicy. Niekontrolowana cukrzyca osłabia układ odpornościowy i powoduje wysoki poziom cukru we krwi. Stwarza to dogodne warunki do wzrostu C. albicans.
Powikłania grzybicy jamy ustnej
U osób ze zdrowym układem odpornościowym pleśniawki rzadko powodują powikłania. W ciężkich przypadkach grzybica może rozprzestrzenić się na przełyk. Jeśli układ odpornościowy jest osłabiony, istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia powikłań po grzybicy. Bez odpowiedniego leczenia grzyb, który powoduje pleśniawki, może dostać się do krwiobiegu i rozprzestrzenić się na serce, mózg, oczy lub inne części ciała – jest to kandydoza inwazyjna lub ogólnoustrojowa.
Kandydoza ogólnoustrojowa może powodować patologie w narządach, których dotyczy. Może również powodować stan potencjalnie zagrażający życiu – wstrząs septyczny, czyli formę sepsy wywołującą wstrząs.
Leczenie grzybicy jamy ustnej
Terapia przeciwgrzybicza na ogół przyspiesza ustąpienie infekcji. Leczeniem z wyboru jest flukonazol lub doustna zawiesina nystatyny, chociaż wiele leków przeciwgrzybiczych jest skutecznych. Te preparaty przeciwgrzybicze mają minimalne działania niepożądane i niewiele przeciwwskazań, ponieważ wiążą się z niewielką lub żadną absorpcją ogólnoustrojową. Oprócz itrakonazolu, przeciwko któremu wzrasta oporność na drożdżaki, skuteczne są inne łatwo dostępne leki przeciwgrzybicze.
W leczeniu stosowane są także następujące leki:
- flukonazol, doustny lek przeciwgrzybiczy;
- klotrimazol, lek przeciwgrzybiczy dostępny w postaci pastylek;
- nystatyna, przeciwgrzybiczy płyn do płukania ust;
- itrakonazol, doustny lek przeciwgrzybiczy stosowany w leczeniu osób, które nie reagują na inne metody leczenia oraz osób z HIV;
- amfoterycyna B, lek stosowany w leczeniu ciężkich przypadków pleśniawki.
